home  →  Groenland  juli 2003  Kulusuk  N65.52415 W37.18794

Als je niet tegen bloed kunt en per definitie tegen het doodmaken van zeehonden bent (= eten, huiden en gereedschap voor de bewoners) sluit dan deze pagina af. Maak mij geen verwijten dat ik er foto's van gemaakt heb. Ga zelf kijken.

Mist en drijfijs. De oostkust van Groenland, waar deze trip over gaat, is lang niet zo populair als de westkust. Daarvoor zijn twee redenen: mist en drijfijs. Er wil nog wel eens een aantal dagen lang mist hangen, waardoor wandelingen, boottochten, uitstapjes, vertrek op de geplande dag onmogelijk zijn. Domweg je (dure) tijd uitzitten is dan de enige mogelijkheid. Drijfijs is de andere reden. Als de wind het drijfijs de baai inwaait kun je geen boottocht maken. De eerste paar dagen begreep ik niet (de locals praten alleen de locale taal en een beetje Deens) waarom op mijn vraag "vaar je morgen uit" het antwoord was "weet ik niet".

Alle foto's: muisklik voor de vergroting.

Op IJsland kom ik elk jaar als reisleider voor het reisbureau ASKJA. Dan is het nog maar een relatief kleine stap naar Groenland. Naja, 2 uur vliegen. Wonen, (be)leven is op Groenland heel erg anders dan 'wij' in Europa gewend zijn. Na een ruime week was ik verbijsterd (niet goed genoeg ingelezen). Ik heb weken nodig gehad voor dat gevoel gezakt was. Ook jaren later komen er nog steeds emoties naar boven als ik aan deze trip denk.

Vliegen vanaf Reyjavik local airport naar Ammasalik.

Verder per helicopter naar Kulusuk, want varen gaat niet als de baai vol met drijfijs ligt.

De eerste indruk: schots en scheef, kleurrijk, geen asfalt, geen auto's.

Geen idee hoe hier 's winters begraven wordt, want de grond is dan bevroren.

Voetbal is overal. In Kulusuk (geschatte aantal inwoners een paar honderd) is er maar één sportaccomodatie: het voetbalveld. Een egaal gemaakt stuk zand, vier doelpalen, meer heb je niet nodig. Op de rechter foto zie je een bekend Groenlands probleem: afval. Eeuwenlang waren deze mensen nomaden die jaarlijks van baai naar baai trokken. Al hun afval was organisch en lieten ze achter waar ze het niet meer nodig hadden. Nu laten ze nog steeds het afval uit hun handen vallen. Tig keer per dag vliegt er een plastic zak door de lucht.

Toeristisch, dat wel, maar een tocht met sledehonden hoort er bij. Als is het alleen maar om te ervaren hoe de locals met hun honden omgaan. Dat zijn domweg gebruiksvoorwerpen. Geen liefde, geen knuffel, niet aanhalen, alleen maar laten werken. De eerste en laatste paar honderd meter van de tocht ging over ijs. Puntig, scherp ijs. De honden maakten bloedsporen, de locals interesseert dat niet.

Honden zijn geen dieren die je kunt aanhalen. Honden zijn gevaarlijk. Ze mogen loslopen tot de leeftijd van één jaar, daarna gaan ze 24/7 aan de lijn. Wordt er toch een oudere hond loslopend aangetroffen, dan wordt ie meteen doodgeschoten. Nog altijd vallen er jaarlijks dodelijke slachtoffers onder kinderen door aanvallen van honden.

Een dagtrip (7-19 uur) gemaakt met John (zijn echte naam kon ik niet uitspreken). John vroeg expliciet of ik tegen dode zeehond en bloed kon (dat kan ik). Eerst twee jongens afgezet op het vaste land (twee uur varen) die dwars door Groenland wilden lopen.

Daarna op zoek naar eten voor de komende week, een zeehond dus. Een paar goede mogelijkheden (om te schieten) liet John voorbij gaan: "te oud, te taai". Een jonkie is lekker mals.

IJsschotsen dus. Zo massaal en (vooral) zo hoog had ik ze nog nooit gezien. Niet te dicht bijkomen want ze willen nog wel eens kantelen. Aan het einde van de trip nog een uurtje gevist in een kleine baai waar een riviertje in uitmondde. John met een werphengel. Zijn vrouw met een vislijn uit de hand. Vrouwlief was succesvoller... Een gevangen vis leefde nog en spartelde in de boot, dreigde eruit te springen. John pakte de vis op en beet in één beweging met zijn tanden de nekwervels door. Dat ging zo snel dat ik geen tijd had om verbaasd te zijn.

Uitgestapt en een half uur rondgelopen op een ijsschots van naar schatting 1x1 kilometer. Bijzonder merkwaardig! Dat ligt niet stil. Dat beweegt en kraakt en piept constant. Op een afstand van ca. 500 meter kwam een walvis even boven om adem te halen. Een Blue Whale (Blauwe vinvis) volgens John. Ik vroeg waaraan hij dat zag. Hij keek me aan met een blik van "wat een domme vraag", antwoord: "omdat het een Blue Whale is".

Linker foto: waar bewaar je een geschoten zeehond? In de koelkast / vriezer past ie niet. Heel eenvoudig: onder water dus, want het water is 2-4°C. Ik beken: eerst dacht ik "wat zijn dat toch voor ronde stenen onder water". Totdat ik nieuwsgierig wat dichterbij kwam. Rechter foto: volkomen ondenkbaar in Europa, maar hier heel gewoon. Je geweren laat je in je boot liggen en de patronen liggen er naast.

Nog steeds wordt er met het traditionele eskimo-mes een zeehond schoongemaakt. Nog steeds wordt de huid van een zeehond gebruikt voor bedekking (deken), kleding etc.

Een eilandje bezocht een kilometer of 10 verwijderd van Kulusuk. Was bewoond tot 20 jaar geleden.

Linker foto: uitzoomen dan liggen daar twee dode honden. Eentje ligt nog aan de ketting. Rechter foto: sneeuwhoenders hangen te drogen.

Dit is een trieste alinea die mij toen, en nog steeds, somber stemde. Toen de eerste bezoekers rond 1950 de oostkust bezochten troffen ze daar de (bijna) oorspronkelijke Groenlandse bevolking aan. Die bezoekers maakten melding van, in hun ogen, erbarmelijke omstandigheden. Denemarken voelde zich gedongen iets te doen, bracht hulp, materiaal en maakte de fouten die elke koloniale 'bezetter' maakt. Twee gevolgen springen er bovenuit: werkeloosheid en ziekten. Bij wijze van spreken werden de Groenlanders ernstig ziek van een Europese verkoudheid en van een Europees griepje gingen ze dood. De aanvoer van grondstoffen en middelen zorgde voor veel werkloosheid. Voeg werkloosheid en uitkering samen dan groeit het drankprobleem. 's Ochtends zie je mannen de winkel binnen gaan, ze komen naar buiten met een paar sixpacks en 's middags liggen ze op straat hun roes uit te slapen.

Niet vergeten. Vind je IJsland duur? Op Groenland hebben ze maar twee dingen: zeehonden en vis, al het andere wordt uit Denemarken ingevoerd. Groenland is daarom nog (veel) duurder dan IJsland. Neem een hele dikke portemonnee mee (letterlijk, want waar ik was zijn geen flappentappers).
Ben er anderhalve week geweest en heb alle trips gemaakt die mogelijk waren en nergens op bezuinigd (je komt hier zeer waarschijnlijk nooit weer). Kosten: all-in (vanaf Reykjavik) circa 2000 euro.

Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 05 september 2017.