| Meningokokken infecties | meer infecties |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
|
Wat is het? Meningokokkeninfecties worden veroorzaakt door de bacterie Neisseria meningitidis (meningokokken) en omvatten meningitis en sepsis. |
- de infectie wordt verspreid door direct contact met neus- en keelafscheidingen.
- mensen voelen zich over het algemeen ziek en hebben andere, vaak ernstige symptomen, afhankelijk van het besmette gebied.
- het identificeren van de bacterie in bloed of in een monster van geïnfecteerd weefsel bevestigt de diagnose.
- antibiotica en vloeistoffen moeten zo snel mogelijk intraveneus worden toegediend.
- vaccinatie kan meningokokkeninfecties helpen voorkomen.
De meeste meningokokkeninfecties zijn:
- meningitis: Infectie van de weefsels die de hersenen en het ruggenmerg bedekken (hersenvlies)
- sepsis: infectie van de bloedsomloop (meningokokkenziekte genoemd wanneer veroorzaakt door meningokokken)
Infecties van de longen, gewrichten, ogen, hart, rectum en organen van het voortplantings- en urinaire systeem kunnen voorkomen, maar komen minder vaak voor.
In gematigde klimaten komen de meeste meningokokkeninfecties voor in de winter en lente. Lokale uitbraken kunnen voorkomen, meestal in Afrika ten zuiden van de Sahara van Senegal tot Ethiopië. Dit gebied, dat 26 landen omvat, staat bekend als de meningitisgordel.
Meningokokken verblijven in de keel en neus van sommige mensen zonder symptomen te veroorzaken. Zulke mensen worden dragers genoemd. Mensen worden vaak drager na een uitbraak. De infectie treedt echter meestal op bij mensen die niet eerder zijn blootgesteld aan meningokokken en niet zozeer bij dragers. De infectie wordt verspreid door direct contact met neus- en keelafscheidingen van een geïnfecteerde persoon (inclusief dragers).
De meest voorkomende besmette personen zijn:
- Kinderen van 6 maanden tot 3 jaar (zie ook Meningitis bij kinderen)
Infecties komen ook vaker voor bij:
- adolescenten en jongvolwassenen (16 tot 20 jaar)
- eilitaire rekruten
- eerstejaars studenten in studentenhuizen
- reizigers naar plaatsen waar meningokokken veel voorkomen
- mensen met HIV-infectie
- mannen die seks hebben met mannen
- mensen bij wie de milt verwijderd of beschadigd is
- mensen die niet genoeg complementproteïnen hebben, die het immuunsysteem ondersteunen
- mensen die eculizumab of ravulizumab slikken (medicijnen die een onderdeel van het immuunsysteem, het complementsysteem, blokkeren).
- microbiologen die met meningokokken werken
- naaste contacten van mensen die een meningokokkeninfectie hebben
Andere factoren die het risico op een meningokokkeninfectie kunnen verhogen zijn onder andere het krijgen van een virusinfectie, wonen in een druk huishouden, het hebben van een chronische ziekte en roken of blootgesteld worden aan sigarettenrook (passief roken).
Uitbraken van meningokokkeninfectie zijn zeldzaam in de Verenigde Staten en vormen slechts een klein percentage van de gevallen. Uitbraken doen zich meestal voor bij mensen die tijd doorbrengen in of leven in nauwe ruimten met anderen, bijvoorbeeld in slaapzalen, scholen of kinderdagverblijven, en meestal gaat het om mensen van 16 tot 23 jaar.
Symptomen
De meeste mensen met een meningokokkeninfectie voelen zich erg ziek.
Meningitis veroorzaakt vaak koorts, hoofdpijn, rode uitslag en een stijve nek. Het kan ook misselijkheid, braken en gevoeligheid voor licht veroorzaken.
Zuigelingen kunnen problemen hebben met voeden en zwak huilen, en ze kunnen prikkelbaar en traag zijn.
Bloedbaaninfecties kunnen uitslag van rode of paarse vlekken veroorzaken. Een ernstige infectie kan sepsis veroorzaken, die wordt gekenmerkt door een gevaarlijk lage bloeddruk (shock), een neiging tot bloeden en disfunctie (falen) van veel organen (zoals de nieren en de lever).
In zeldzame gevallen veroorzaakt een meningokokkeninfectie een chronische ziekte die milde, steeds terugkerende symptomen veroorzaakt die meestal betrekking hebben op de gewrichten en de huid.
Diagnose
- onderzoek en kweek van bloedmonsters of andere geïnfecteerde weefsels, inclusief hersenvocht verkregen via een ruggenprik.
- soms polymerasekettingreactietechniek
Artsen vermoeden meningokokkeninfectie bij mensen met typische symptomen, vooral als de symptomen zich voordoen tijdens een uitbraak.
Om de diagnose te bevestigen, nemen artsen monsters van bloed of andere geïnfecteerde weefsels of doen ze een ruggenprik (lumbaalpunctie) om een monster te verkrijgen van de vloeistof die de hersenen en het ruggenmerg omgeeft (cerebrospinaal vocht). De monsters worden onder een microscoop onderzocht om bacteriën op te sporen en te identificeren. De monsters worden ook naar een laboratorium gestuurd, waar de bacteriën kunnen worden geïdentificeerd nadat ze zijn gekweekt (gekweekt) of andere laboratoriumtests zijn uitgevoerd.
Als de bacterie moeilijk te kweken is of andere testresultaten geen uitsluitsel geven, kunnen artsen testen doen om stukjes genetisch materiaal van de bacterie te identificeren. Tests die genetisch materiaal in micro-organismen detecteren, worden tests op basis van nucleïnezuur genoemd. De polymerasekettingreactietechniek (PCR) is een voorbeeld van dit type test. De PCR-techniek wordt uitgevoerd op monsters van hersenvocht, bloed of andere geïnfecteerde weefsels. Het wordt gebruikt om veel kopieën van een gen van de bacterie te maken, waardoor de bacterie veel gemakkelijker te identificeren is.
Soms doen artsen bloedonderzoek om antilichamen tegen de bacterie of de capsule die de bacterie omhult op te sporen. De resultaten van deze tests moeten echter nog worden bevestigd door een kweek.
De bacterie kan ook worden getest om te bepalen welke antibiotica effectief zijn (een proces dat gevoeligheidstests wordt genoemd).
Behandeling
- antibiotica die via een ader (intraveneus) worden toegediend
- intraveneus toegediende vloeistoffen
- eventueel corticosteroïden
Mensen worden meestal opgenomen op een intensive care en krijgen zo snel mogelijk antibiotica en vloeistoffen intraveneus toegediend, voordat de artsen de kweekresultaten krijgen die het organisme identificeren dat de infectie veroorzaakt.
Als meningokokken worden bevestigd, veranderen artsen de antibiotica in antibiotica die volgens de tests het meest effectief zijn tegen de bacterie, meestal ceftriaxon of penicilline. Deze antibiotica worden intraveneus toegediend.
Artsen geven corticosteroïden (zoals dexamethason) aan kinderen en volwassenen van wie ze vermoeden dat ze meningitis hebben, omdat deze medicijnen de neurologische schade door de infectie kunnen verminderen. Als de meningitis echter wordt veroorzaakt door Neisseria meningitidis, kunnen artsen meestal stoppen met het geven van corticosteroïden, omdat deze medicijnen alleen lijken te helpen bij mensen bij wie de meningitis wordt veroorzaakt door Streptococcus pneumoniae of Haemophilus influenzae. Corticosteroïden kunnen nodig zijn bij mensen bij wie de bijnieren niet genoeg van de corticosteroïde cortisol aanmaken.
Prognose
Over het algemeen is meningokokkenmeningitis fataal bij 10 tot 15% van de mensen.
Ernstige meningokokken bloedbaaninfecties met septische shock zijn fataal bij tot wel 40% van de mensen.
Van de mensen die herstellen van meningokokkenmeningitis krijgt 10 tot 20% ernstige complicaties, zoals blijvend gehoorverlies, verstandelijke beperking of complicaties van bloedbaaninfecties, waaronder gangreen van de vingers, tenen of ledematen, waarvoor amputatie nodig kan zijn.
Preventie
Na blootstelling aan meningitis
Familieleden, medisch personeel en andere mensen die in nauw contact zijn geweest met mensen die een meningokokkeninfectie hebben, moeten een antibioticum krijgen om te voorkomen dat de infectie zich ontwikkelt. Antibiotica kunnen via de mond of via een injectie worden toegediend.
Vaccinatie
Zie voor meer informatie ook Meningokokkenvaccin en de vaccinatieschema's voor kinderen en adolescenten en volwassenen van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
Tijdens een uitbraak wordt meningokokkenvaccin ook gegeven (naast antibiotica) aan mensen die nauw contact hebben met een persoon die een meningokokkeninfectie heeft.
Bronnen: