| Vitamine K tekort | meer voeding |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
Vitamine K-tekort komt het meest voor bij baby's, vooral bij baby's die borstvoeding krijgen. Het tekort kan bloedingen veroorzaken. Daarom moeten alle pasgeborenen een vitamine K-injectie krijgen.
- bloedingen, het belangrijkste symptoom, kunnen levensbedreigend zijn bij pasgeborenen.
- bloedtesten om te controleren hoe snel het bloed stolt, kunnen de diagnose bevestigen.
- alle pasgeborenen moeten een vitamine K-injectie krijgen.
- vitamine K-supplementen die via de mond worden ingenomen of onder de huid worden geïnjecteerd, kunnen het tekort corrigeren.
(Zie ook Overzicht Vitaminen).
Vitamine K heeft twee vormen:
- fylloquinon: Deze vorm komt voor in planten en wordt via de voeding opgenomen. Het wordt beter geabsorbeerd als het met vet wordt ingenomen. Fylloquinon is niet giftig.
- menachinon: Deze vorm wordt geproduceerd door bacteriën in de darm, maar er worden slechts kleine hoeveelheden van geproduceerd. In sommige landen wordt deze vorm gebruikt als supplement.
Vitamine K is, net als vitamine A, D en E, een vetoplosbare vitamine, die oplost in vet en het best wordt opgenomen als het met wat vet wordt gegeten. Goede bronnen van vitamine K zijn groene bladgroenten (zoals collards, spinazie en boerenkool) en soja- en koolzaadolie.
Vitamine K is nodig voor de synthese van eiwitten die bloedingen onder controle helpen houden (stollingsfactoren) en dus voor de normale bloedstolling. Het is ook nodig voor gezonde botten en andere weefsels.
Vitamine K-tekort kan leiden tot hemorragische ziekte van de pasgeborene, gekenmerkt door een neiging tot bloeden. Pasgeborenen krijgen meestal een vitamine K-injectie om ze tegen deze ziekte te beschermen. Baby's die borstvoeding krijgen en deze injectie bij de geboorte niet hebben gekregen, zijn extra gevoelig voor vitamine K-tekort, omdat moedermelk slechts kleine hoeveelheden vitamine K bevat. Hemorragische ziekte is ook waarschijnlijker bij baby's met een aandoening die de vetopname verstoort of een leveraandoening. Formules voor zuigelingen bevatten vitamine K. Het risico is ook groter als de moeder medicijnen tegen epilepsie (zoals fenytoïne), anticoagulantia (die ervoor zorgen dat bloed minder snel stolt) of bepaalde antibiotica heeft gebruikt.
Bij gezonde volwassenen komt een vitamine K-tekort niet vaak voor omdat veel groene groenten vitamine K bevatten en bacteriën in de darm vitamine K produceren.
Als mensen een vitamine K-tekort hebben, interfereert het gebruik van warfarine of verwante anticoagulantia met de synthese van stollingsfactoren (die bloed helpen stollen) en kan het bloedingen waarschijnlijker maken of verergeren. Anticoagulantia worden gegeven aan mensen met aandoeningen die het risico op bloedstolsels verhogen. Deze aandoeningen zijn onder andere in bed blijven (bijvoorbeeld vanwege een verwonding of ziekte), herstellen van een operatie en atriumfibrilleren (een abnormaal, onregelmatig hartritme). Mensen die warfarine gebruiken moeten regelmatig bloedtesten ondergaan om te controleren hoe snel hun bloed stolt.
Oorzaak
Vitamine K-tekort kan het gevolg zijn van het volgende:
- gebrek aan vitamine K in het dieet
- een zeer vetarm dieet, omdat vitamine K het best wordt opgenomen als het met wat vet wordt gegeten
- aandoeningen die de vetopname belemmeren en daardoor de opname van vitamine K verminderen (zoals verstopping van de galwegen of taaislijmziekte)
- bepaalde medicijnen, waaronder medicijnen tegen epilepsie en sommige antibiotica
- consumptie van grote hoeveelheden minerale olie, die de opname van vitamine K kan verminderen
Pasgeborenen zijn vatbaar voor vitamine K-tekort vanwege het volgende:
- slechts kleine hoeveelheden vitamine K gaan tijdens de zwangerschap over van de moeder naar de foetus.
- tijdens de eerste dagen na de geboorte heeft de darm van de pasgeborene nog geen bacteriën om vitamine K te produceren.
Symptomen
Het belangrijkste symptoom van een vitamine K-tekort is bloeden (hemorragie) - in de huid (waardoor blauwe plekken ontstaan), uit de neus, uit een wond, in de maag of in de darmen. Soms veroorzaakt een bloeding in de maag braken met bloed. Er kan bloed te zien zijn in de urine of de ontlasting, of de ontlasting kan teerachtig zwart zijn.
Bij pasgeborenen kan een levensbedreigende bloeding in of rond de hersenen optreden.
Een leveraandoening verhoogt het risico op bloedingen, omdat stollingsfactoren in de lever worden aangemaakt.
Vitamine K-tekort kan ook botten verzwakken.
Diagnose
- bloedonderzoek
Artsen vermoeden een vitamine K-tekort als er abnormale bloedingen optreden bij mensen met aandoeningen die hen in gevaar brengen.
Er worden bloedtesten gedaan om te meten hoe snel bloed stolt om de diagnose te helpen bevestigen. Weten hoeveel vitamine K mensen binnenkrijgen helpt artsen om de resultaten van deze bloedtesten te interpreteren. Soms wordt het vitamine K-gehalte in het bloed gemeten.
Behandeling
- voor alle pasgeborenen, een vitamine K-injectie
- bij een tekort, vitamine K via de mond of een injectie
Een vitamine K-injectie in de spier wordt aanbevolen voor alle pasgeborenen om het risico op een bloeding in de hersenen na de bevalling te verminderen.
Als er een vitamine K-tekort is vastgesteld, wordt vitamine K meestal via de mond ingenomen of via een injectie onder de huid toegediend. Als een medicijn de oorzaak is, wordt de dosis van het medicijn aangepast of wordt er extra vitamine K gegeven.
Wist je dat...
|
Bronnen: