| Whiplash | meer botten, spieren, gewrichten |
|
|
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Oorzaak
Als het menselijk lichaam wordt getroffen door de inwerking van krachten ten gevolge van een plotselinge verandering van de snelheid waarmee het voortbewogen wordt,
spreekt men van een versnellingsongeval (acceleratie) dan wel van een vertragingsongeval (deceleratie).
Een typisch voorbeeld van een versnellingsletsel treedt op in het verkeer, wanneer een stilstaande auto van achteren wordt aangereden, op bij een kop-staart botsing.
Daarbij wordt het hoofd naar achteren geslingerd als een zweep (Engels: whip), zonder dat het hoofd ergens tegenaan stoot.
Hierbij wordt de nekspieren verrekt. Voor dit type ongeval is de term 'whiplash' (zweepslag) ingeburgerd.
Hoewel het meest voorkomende type ongeval een aanrijding van achteren is,
kan een inwerkend geweld vanuit een andere richting soortgelijke klachten veroorzaken. Een whiplashongeval ontstaat vrijwel altijd in het verkeer.
Hoewel de klachten van het postwhiplashsyndroom als cerebraal imponeren, kan er geen hersenletsel, noch letsels van het cervicale merg,
worden vastgesteld en voldoen ook niet aan de criteria dat zij op grond van algemeen aanvaarde concepten redelijkerwijs het gevolg zijn van een beschadiging van het zenuwstelsel.
Ook met de meest geavanceerde onderzoektechnieken zijn (nog) geen afwijkingen vastgesteld.
Daarnaast komen hoofd en nekpijnklachten ook veelvuldig voor bij mensen die geen whiplashongeval hebben doorgemaakt.
Sommige artsen en onderzoekers vragen zich zelfs af of het postwhiplashsyndroom eigenlijk wel bestaat.
Vooralsnog lijkt het nog het meest aannemelijk dat de in de acute fase optredende klachten veroorzaakt worden door lichte, diffuse letsels in de spieren en banden
en dat bij het voortduren van deze klachten toch factoren van psychologische aard de belangrijkste rol spelen.
Hiermee kan het probleem zeker niet worden afgedaan als een ongegronde klacht, daarvoor komt het postwhiplassyndroom veel te vaak voor, met ingrijpende klachten.
Veel patiënten verkeren in een staat van ontreddering, die in grote tegenstelling staat met de afwezigheid van objectieve afwijkingen.
Een niet onbelangrijke factor is, dat er geen eensluidend oordeel bestaat over de beoordeling van de invaliditeit van deze patiënten.
Door zijn unieke, lichamelijk onbekende ziekteoorzaak en zijn relatie met verzekeringskwesties heeft de whiplash zijn eigen, wat aparte plaats in de nekpijnliteratuur. Elke publicatie is het eens over de oorzaak op het eerste moment: het is een acceleratie / deceleratie mechanisme, veroorzaakte door externe factoren (meestal een aanrijding op een stilstaande auto, of een kop-staartbotsing). Inwerkend geweld vanuit een andere richting kan ook soortgelijke klachten veroorzaken. Maar welke lichamelijke oorzaak ten grondslag ligt aan de grote verscheidenheid van de klachten, bij vooral het postwhistlashsyndroom, daarover zijn verschillende meningen te lezen.
Symptomen
- acuut
- bewegingsbeperking van de nek
- geen neurologische afwijkingen
- na enkele uren en dagen
- nekpijn
- hoofdpijn
- schouder- en armpijnen
- soms tintelingen in armen in handen
- licht gevoel in het hoofd, vaak aangeduid als 'duidelig', zelden gepaard met draaisensaties
- chronisch (na weken, zelfs maanden, = postwhiplashsyndroom (PWS))
- idem als 'na enkele uren en dagen'
- sneller vermoeid raken
- vermoeidheid
- slapeloosheid
- angsten
- neerslachtig
- depressies
- emotionele labiliteit
- sneller transpireren
- concentratie- en geheugenstoornissen
- leidt vaak tot aanzienlijk werkverzuim
- verlies van levensvreugde
- dus grote maatschappelijke betekenis
Postwhiplassyndroom
Bij de meeste patiënten verbleken de klachten in enkele weken tot maanden, maar bij een deel van hen blijven die bestaan en breiden zich uit en komen er stoornissen
in het mentale functioneren, een verminderde belastbaarheid en een verhoogde vermoeibaarheid tot stand. Deze toestand staat bekend als het postwhiplassyndroom (PWS).
Één van de opvattingen is dat een postwhiplashsyndroom tot stand komt door een samengaan of een opeenvolging van somatische en psychosociale verschijnselen. Het wordt gezien als een multiconditioneel bepaald chronisch pijnsyndroom, dat ontstaat als gevolg van een kwetsuur van de weke delen in het cervicale gebied en vervolgens in stand wordt gehouden door hypertonie van de spieren.
Om het postwhiplashsyndroom te beschrijven kan niet worden volstaan met een opsomming van klachten en verschijnselen. Het postwhiplashsyndroom is een karakteristieke ziekte eenheid, die gekenmerkt wordt door de aard en het ontstaan alsmede de reactiviteit van de klachten en verschijnselen, ook al kunnen er geen lichamelijk of neurologische afwijkingen worden vastgesteld.
Diagnose
De huisarts zal eerst vragen stellen over het ongeluk en je klachten, en daarna je lichaam onderzoeken. Vaak kan de huisarts hierna bepalen of je een whiplash hebt.
Meestal is verder onderzoek niet nodig. Soms verwijst de huisarts je door naar een fysiotherapeut of oefentherapeut.
Als de huisarts verder onderzoek nodig vind, dan wordt je doorverwezen naar een specialist, meestal een neuroloog.
Bij een whiplash is er op een scan van je hersenen geen schade te zien. Het maken van een scan van je hersenen heeft daarom geen zin.
Een arts kan de diagnose alleen stellen door te vragen naar je klachten en de gebeurtenis waardoor deze ontstaan zijn.
Behandeling
Een eensluidende behandeling voor het postwhiplassyndroom bestaat er eigenlijk niet vanwege de diversiteit van de klachten.
Hoe langer de meest op de voorgrond staande klachten van pijn en vermoeidheid duren,
hoe groter de kans dat niet alleen lichamelijke, maar ook psychische en sociale verwikkelingen een rol gaan spelen bij het aanhouden van de klachten.
Een gespecialiseerde revalidatiebehandeling volgens het biopsychosociale model kan dan uitkomst bieden, waarbij de behandeling zich richt op de lichamelijke,
psychische en sociale factoren die een rol spelen en de patiënt leert inzien dat hulp niet uitsluitend van een medisch deskundige moet worden verwacht.
Het resultaat van de behandeling kan heel succesvol zijn, maar van genezing kun je eigenlijk niet spreken: de patiënt gaat beter met zijn klachten om.
Er zijn aanwijzingen dat een vroege mobilisatie door oefeningen het herstel bevordert en dat langdurige immobilisatie door middel van een haslkraag het herstel uitstelt.
Vrijwel alle revalidatiecentra of grote revalidatie afdelingen hebben een whiplash programma.
Google is your friend
Bronnen:
- Merck Manual, consumer version
- Wiki Nederlandstalig
- Wiki Engelstalig
- Gelmers, H.J. (2023, 14e dr.). Neurologie voor Verpleegkundigen. Assen: Gorcum. 341 blz. ISBN 978-90-232-5929-9. Blz.122-124
- Jong, T.O.H. de & Vries, H. de & Grundmeijer, H.G.L.M.& Knottnerus, B.J. (Red.) (2016, 4e druk). Diagnostiek van alledaagse klachten. Springer Media B.V. 1024 blz. ISBN: 9789036811545. blz.291-299
- whiplashstichting.nl
| Laatste wijziging: 13 mei 2023 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |