Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
Wat is het?
Penicillinen behoren tot een subklasse van antibiotica die beta-lactamantibiotica worden genoemd (antibiotica met een chemische structuur die een beta-lactamring wordt genoemd). Carbapenems, cefalosporines en monobactams zijn ook beta-lactam antibiotica.
Penicillinen worden gebruikt om infecties te behandelen die worden veroorzaakt door grampositieve bacteriën (zoals streptokokkeninfecties) en sommige gramnegatieve bacteriën (zoals meningokokkeninfecties).
Penicillines zijn onder andere:
Amoxicilline
Ampicilline
Carbenicilline
Dicloxacilline
Nafcilline
Oxacilline
Penicilline G
Penicilline V
De meeste bacteriën hebben een buitenste laag (celwand) die hen beschermt. Net als de andere bèta-lactam antibiotica, werken penicillines door te voorkomen dat bacteriën deze celwand vormen, wat resulteert in de dood van de bacterie.
Sommige bacteriën produceren enzymen die beta-lactam antibiotica kunnen inactiveren. Bij infecties die door deze bacteriën worden veroorzaakt, worden penicillines gegeven met een medicijn dat deze enzymen kan remmen, zoals clavulanaat of sulbactam. Veel voorkomende combinaties zijn de volgende:
Ampicilline/sulbactam
Amoxicilline/clavulanaat
Piperacilline/tazobactam
Sommige penicillines kunnen via de mond (bijvoorbeeld amoxicilline en penicilline V) of via injectie (bijvoorbeeld piperacilline/tazobactam) worden gegeven. Andere (zoals ampicilline) kunnen op beide manieren worden gegeven.
Voedsel verstoort de absorptie van amoxicilline niet, maar penicilline G moet 1 uur voor of 2 uur na een maaltijd worden ingenomen. Amoxicilline wordt over het algemeen vaker gebruikt dan ampicilline (wanneer het via de mond wordt ingenomen) omdat amoxicilline beter in de bloedbaan wordt opgenomen, minder gastro-intestinale bijwerkingen heeft en minder vaak kan worden gegeven.
Penicillinen
Geneesmiddel
Vaak gebruikt
Mogelijke bijwerkingen
Amoxicilline
Ampicilline
Cloxacilline
Dicloxacilline
Flucloxacilline
Nafcilline
Oxacilline
Penicilline G
Penicilline V
Breed scala aan infecties, waaronder streptokokkeninfecties, enterokokkeninfecties, syfilis en de ziekte van Lyme
Dicloxacilline, nafcilline en oxacilline: Meestal gebruikt voor de behandeling van stafylokokkeninfecties
Misselijkheid, braken en diarree*
Allergische reacties, zoals huiduitslag en netelroos, met ernstige anafylactische reacties
Nierbeschadiging (interstitiële nefritis)
* Bijna elk antibioticum kan Clostridioides difficile-geïnduceerde diarree en ontsteking van de dikke darm (colitis) veroorzaken, maar clindamycine, penicillines, cefalosporines en fluoroquinolonen zijn de meest voorkomende oorzaken.
(Zie ook Overzicht van antibiotica).
Gebruik van penicillinen tijdens zwangerschap en borstvoeding
Penicillinen behoren tot de veiligste antibiotica om te gebruiken tijdens de zwangerschap. Ze worden echter alleen gebruikt als de voordelen van de behandeling opwegen tegen de risico's. (Zie ook Veiligheid van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap).
Het gebruik van penicillines tijdens de borstvoeding wordt over het algemeen aanvaardbaar geacht. (Zie ook Medicatie- en middelengebruik tijdens borstvoeding).