| Overzicht van geneesmiddelen | meer speciale-onderwerpen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
Een geneesmiddel wordt door de Amerikaanse wet gedefinieerd als elke stof (behalve voedingsmiddelen of hulpmiddelen) die bedoeld is voor gebruik bij de diagnose, genezing, verlichting, behandeling of preventie van een ziekte of die bedoeld is om de structuur of functie van het lichaam te beïnvloeden. (Orale anticonceptiemiddelen zijn een voorbeeld van geneesmiddelen die de werking van het lichaam beïnvloeden in plaats van een ziekte). Deze uitgebreide definitie van een geneesmiddel, hoewel belangrijk voor juridische doeleinden, is nogal ingewikkeld voor dagelijks gebruik. Een eenvoudigere maar werkbare definitie van een drug is elke chemische of biologische stof die het lichaam en zijn processen beïnvloedt.
Sommige mensen gebruiken het woord drug ten onrechte alleen om een stof aan te duiden die een plezierige sensatie opwekt. Het overmatig en aanhoudend gebruik van bewustzijnsveranderende middelen zonder medische noodzaak heeft het gepaste medische gebruik van medicijnen door de geschiedenis heen begeleid. Sommige medicijnen die in deze categorie vallen, hebben een legitiem medisch doel, andere niet (zie Overzicht van middelengerelateerde stoornissen).
Medicijnen op recept of zonder recept
Volgens de wet worden medicijnen verdeeld in twee categorieën: medicijnen op recept en medicijnen zonder recept.
Medicijnen op recept - die veilig worden geacht voor gebruik onder medisch toezicht - mogen alleen worden verstrekt met een recept van een bevoegde beroepsbeoefenaar die van overheidswege bevoegd is om voor te schrijven (bijvoorbeeld een arts, tandarts, podotherapeut, nurse practitioner, doktersassistent of dierenarts).
Medicijnen zonder recept - die veilig worden geacht voor gebruik zonder medisch toezicht (zoals aspirine) - worden zonder recept verkocht. In de Verenigde Staten is de Food and Drug Administration (FDA) de overheidsinstantie die bepaalt voor welke medicijnen een recept nodig is en welke zonder recept mogen worden verkocht.
Voedingssupplementen (bijvoorbeeld medicinale kruiden en nutraceuticals) zijn producten die bedoeld zijn als aanvulling op het dieet. Deze producten kunnen vitamines, aminozuren, mineralen en kruiden of ander plantaardig materiaal (botanische middelen) bevatten. Omdat voedingssupplementen niet worden geclassificeerd als geneesmiddelen, hoeven ze niet door de FDA te worden goedgekeurd voordat ze op de markt worden gebracht en hoeven ze niet te voldoen aan dezelfde normen voor veiligheid en werkzaamheid als geneesmiddelen. Omdat deze producten niet hoeven te voldoen aan de FDA-normen voor veiligheid en werkzaamheid, mag de fabrikant niet claimen dat het product specifieke medische aandoeningen behandelt. Voedingssupplementen kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken als ze niet correct worden gebruikt of als ze in grote hoeveelheden worden ingenomen.
Namen van medicijnen
Enige kennis van namen van geneesmiddelen kan helpen om de etiketten van geneesmiddelen te begrijpen. Elk geneesmiddel heeft ten minste drie namen: een chemische naam, een generieke naam en een merknaam (zie Wat zit er in een naam?).
De chemische naam beschrijft de atomaire of moleculaire structuur van het medicijn. Deze naam is meestal te complex en omslachtig voor algemeen gebruik. Daarom kent een officiële instantie een generieke naam toe aan een medicijn.
De generische namen voor geneesmiddelen van een bepaald type (klasse) hebben meestal dezelfde uitgang. De namen van alle bètablokkers, die worden gebruikt om aandoeningen zoals hoge bloeddruk te behandelen, eindigen bijvoorbeeld op “lol” (zoals metoprolol en propranolol).
De merknaam wordt gekozen door het farmaceutische bedrijf dat het medicijn produceert of distribueert. Gepatenteerde medicijnen worden meestal verkocht onder een merknaam. Generieke versies van merkgeneesmiddelen, die zijn gemaakt nadat het patent van het farmaceutische bedrijf is verlopen, kunnen worden verkocht onder de generieke naam (bijvoorbeeld ibuprofen) of onder de eigen merknaam van de fabrikant (bijvoorbeeld Addaparin).
Groepen geneesmiddelen
Het is ook nuttig om te begrijpen tot welke groep een geneesmiddel behoort. Over het algemeen worden medicijnen ingedeeld in therapeutische groepen, dat wil zeggen, bij welke aandoening of symptoom ze worden gebruikt om te behandelen. Medicijnen tegen hoge bloeddruk worden bijvoorbeeld antihypertensiva genoemd (hypertensie is de medische term voor hoge bloeddruk) en medicijnen tegen misselijkheid worden anti-emetica genoemd (emesis is de medische term voor braken). Binnen elke therapeutische groep worden geneesmiddelen ingedeeld in klassen. Sommige klassen zijn gebaseerd op hoe de medicijnen in het lichaam werken om hun effect te bereiken. Zo zijn diuretica, calciumkanaalblokkers, bètablokkers en angiotensineremmers (ACE-remmers) allemaal klassen van antihypertensiva die verschillend werken.
Bronnen: