| Soorten bijwerkingen van geneesmiddelen | meer speciale-onderwerpen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
|
Wat is het? Bijwerkingen van geneesmiddelen (adverse effects) zijn alle ongewenste effecten van geneesmiddelen (inclusief medicijnen). Er zijn verschillende soorten:
|
Dosisgerelateerde bijwerkingen vertegenwoordigen een overdrijving van de therapeutische effecten van het geneesmiddel. Iemand die bijvoorbeeld een medicijn neemt om de hoge bloeddruk te verlagen, kan zich duizelig of licht in het hoofd voelen als het medicijn de bloeddruk te veel verlaagt. Iemand met diabetes kan zwakte, zweten, misselijkheid en hartkloppingen ontwikkelen als insuline of een ander antidiabetisch geneesmiddel de bloedsuikerspiegel te veel verlaagt. Dit type bijwerking is meestal voorspelbaar, maar soms onvermijdelijk. Het kan optreden als de dosis van een geneesmiddel te hoog is (overdoseringsreactie), als de persoon ongewoon gevoelig is voor het geneesmiddel, of als een ander geneesmiddel het metabolisme van het eerste geneesmiddel vertraagt en zo het niveau ervan in het bloed verhoogt (zie Interacties tussen geneesmiddelen). Dosisgerelateerde reacties kunnen al dan niet ernstig zijn, maar ze komen relatief vaak voor.
Allergische reacties zijn niet dosisgerelateerd, maar vereisen een voorafgaande blootstelling aan een geneesmiddel. Allergische reacties ontstaan wanneer het immuunsysteem van het lichaam een ongepaste reactie ontwikkelt op een geneesmiddel (soms sensibilisatie genoemd). Nadat iemand gesensibiliseerd is, kan latere blootstelling aan het geneesmiddel een van de verschillende soorten allergische reacties veroorzaken. Soms doen artsen huidtesten om allergische reacties op geneesmiddelen te helpen voorspellen.
Idiosyncratische bijwerkingen van geneesmiddelen zijn het gevolg van mechanismen die op dit moment nog niet worden begrepen. Dit type bijwerking is grotendeels onvoorspelbaar. Voorbeelden van dergelijke bijwerkingen zijn huiduitslag, geelzucht, bloedarmoede, een daling van het aantal witte bloedcellen, nierschade en zenuwschade die het gezichts- of gehoorvermogen kan aantasten. Deze reacties zijn meestal ernstiger, maar komen meestal voor bij een zeer klein aantal mensen. Getroffen mensen kunnen genetische verschillen hebben in de manier waarop hun lichaam geneesmiddelen metaboliseert of op geneesmiddelen reageert.
Sommige bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet gerelateerd aan het therapeutische effect van de medicatie, maar zijn meestal voorspelbaar omdat de betrokken mechanismen grotendeels worden begrepen. Bijvoorbeeld, maagirritatie en bloedingen komen vaak voor bij mensen die regelmatig aspirine of andere niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) gebruiken. De reden hiervoor is dat deze medicijnen de productie van prostaglandines verminderen, die het spijsverteringskanaal helpen beschermen tegen maagzuur.
Bronnen: