| Sportgerelateerde hersenschudding | meer verwonding en vergiftiging |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het?
Een hersenschudding is een letsel aan je hersenen dat je denken en bewustzijn tijdelijk beïnvloedt. Je kunt bewusteloos zijn of je gewoon verward voelen. Het schedelbot beschermt je hersenen. De vloeistof in je schedel beschermt je hersenen ook. Als je hoofd echter hard genoeg wordt geraakt, kunnen je hersenen binnen de schedel bewegen en tegen je schedel stoten. Dit kan je hersenen verwonden en de manier waarop je hersenen werken tijdelijk veranderen. Een sportgerelateerde hersenschudding is een hersenschudding die je oploopt door een sportblessure, zoals je hoofd stoten bij het voetballen. |
Bijna 1 op de 5 atleten die contactsporten beoefenen, krijgt tijdens het seizoen een hersenschudding.
- hersenschudding kan bij elke sport voorkomen, maar is waarschijnlijker bij sporten met snelle botsingen, zoals voetbal, rugby, ijshockey en lacrosse
- als je een sportgerelateerde hersenschudding oploopt, kun je al dan niet flauwvallen
- als je een sportgerelateerde hersenschudding oploopt en blijft sporten, loop je een hoger risico op een nieuwe hersenschudding
- herhaalde hersenschuddingen kunnen worden veroorzaakt door licht hoofdletsel
- herhaalde hersenschuddingen kunnen je kans op langdurige hersenbeschadiging en dementie vergroten
Ga meteen naar een arts, vooral een arts die veel sportgerelateerde hersenschuddingen heeft behandeld, als je denkt dat je een sportgerelateerde hersenschudding hebt.
Welke sporten kunnen een hersenschudding veroorzaken?
Hersenschudding wordt veroorzaakt door iets dat heel hard tegen je hoofd slaat. Bij sport kan dit gebeuren wanneer je
- valt en je hoofd stoot
- je hoofd stoot aan een andere speler
- op je hoofd geslagen wordt met een voorwerp zoals een bal, knuppel of stick
Hersenschuddingen kunnen bij bijna elke sport voorkomen. Ze komen echter vaker voor bij sporten waarbij mensen met hoge snelheid tegen elkaar botsen, zoals voetbal, rugby, ijshockey of lacrosse. Ze komen ook vaker voor bij sporten met stokken en pucks of ballen die zich met hoge snelheid voortbewegen.
Symptomen
Je kunt een tijdje bewusteloos zijn (meestal minder dan 15 minuten). Maar je hoeft niet bewusteloos te zijn om een hersenschudding te hebben. Je kunt ook last hebben van:
- verward, inclusief versuft of verdoofd zijn, niet zeker zijn van de score of tegen welk team je speelt, of vragen langzaam beantwoorden
- geheugenverlies, zoals niet meer weten hoe het team speelt of niet meer weten wat er voor of na de blessure is gebeurd
- dubbelzien en gevoeligheid voor licht
- onhandig zijn
- hoofdpijn en zich duizelig voelen
- slecht evenwicht
Sommige symptomen kunnen een paar dagen of weken na je hersenschudding optreden:
- voortdurende hoofdpijn
- problemen met je geheugen
- je moe en prikkelbaar voelen
- moeite met slapen
- stemmingswisselingen
- gevoeligheid voor licht en geluid
Als je meer dan één sportgerelateerde hersenschudding hebt, zelfs lichte, kun je langdurig hersenletsel oplopen met de naam CTE (chronische traumatische encefalopathie). CTE ontwikkelt zich jaren later. Het veroorzaakt symptomen zoals:
- geheugenproblemen
- problemen met beoordelingsvermogen en besluitvorming
- veranderingen in je persoonlijkheid, zoals snel boos worden en gewelddadiger zijn
- depressie
- parkinsonisme - een of meer bewegingsproblemen zoals mensen die krijgen bij de ziekte van Parkinson, zoals trillen, langzaam bewegen, moeite met spreken of stijve spieren
Diagnose
Als je een hoofdletsel hebt opgelopen tijdens het sporten, zal een arts
- je vragen stellen
- een lichamelijk onderzoek doen om te zien of delen van je hersenen goed werken
Als je niet binnen een paar minuten weer normaal bent of lange tijd bewusteloos bent geweest, zal de arts meestal:
- je naar het ziekenhuis sturen voor een CT-scan (computertomografie) van je hoofd om er zeker van te zijn dat je hersenen niet bloeden of gekneusd zijn
Het is goed om naar een arts te gaan die ervaring heeft met sportgerelateerde hersenschuddingen.
Behandeling
Je arts zal je vragen om:
- rust te nemen
- acetaminophen te nemen tegen hoofdpijn
- stop met activiteiten die je hersenen kunnen prikkelen (bijvoorbeeld computers gebruiken, videospelletjes spelen en tv kijken)
- terug te gaan naar het ziekenhuis als je symptomen verergeren
Voordat je je sport weer kunt beoefenen, kan je arts je vragen om met eenvoudige oefeningen te beginnen en langzaam naar oefeningen toe te werken. Je mag pas weer gaan spelen als je symptomen verdwenen zijn en je van je arts toestemming krijgt om te spelen.
Preventie
- draag helmen die voor jouw sport worden aanbevolen
- speel geen contactsporten totdat je hoofdletsel volgens je arts volledig is genezen
- begin geleidelijk als je je sport weer beoefent
Sommige atleten ondergaan neurocognitieve testen (testen van bepaalde hersenfuncties) voordat ze gaan sporten. Op deze manier kunnen artsen, als er een hersenschudding wordt vermoed, de sporter opnieuw testen en uitzoeken of er hersenproblemen zijn ontstaan.
Bronnen: