| Tandheelkundige hulpmiddelen | meer mond, gebit |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
|
Wat is het?
Tanden kunnen verloren gaan door een aantal aandoeningen, zoals gaatjes, tandvleesaandoeningen of verwondingen, of ze kunnen worden verwijderd als behandeling mislukt. Ontbrekende tanden kunnen leiden tot cosmetische problemen, spraakproblemen en scheefstand van de tanden of boven- en onderkaak. Ontbrekende tanden kunnen ervoor zorgen dat resterende, nabijgelegen tanden kunnen verschuiven. Ontbrekende tanden kunnen worden vervangen door verschillende soorten tandheelkundige hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen zijn onder andere bruggen, kronen, implantaten en kunstgebitten. |
Bruggen, kronen en implantaten
Een getrokken tand kan worden vervangen door een brug of een implantaat. Over ernstig beschadigde tanden kan een kroon worden geplaatst.
Een brug is een vaste gedeeltelijke gebitsprothese waarbij de tanden aan weerszijden van de ontbrekende tand of kies bedekt zijn met kronen. Een brug bestaat uit kunsttanden die aan elkaar zijn gesmolten en vervolgens worden bevestigd aan een kroon die op de natuurlijke tanden is vastgelijmd. Een brug zit permanent vast en kan niet worden verwijderd. Er kan meer dan 1 brug worden gebruikt om ontbrekende tanden te vervangen.
Een kroon is een kapje (restauratie) dat over een tand of kies past. Voor een goed gevormde kroon zijn meestal 2 bezoeken aan de tandarts nodig, hoewel soms meer bezoeken nodig zijn. Bij het eerste bezoek bereidt de tandarts de tand voor door deze iets taps te maken, een afdruk van de geprepareerde tand te nemen en er een tijdelijke kroon op te plaatsen. Aan de hand van de afdruk wordt vervolgens een permanente kroon gemaakt in een tandprothetisch laboratorium. Bij het volgende bezoek wordt de tijdelijke kroon verwijderd en wordt de definitieve kroon permanent op de geprepareerde tand of kies gecementeerd. Veel tandartsen maken tegenwoordig gebruik van digitale scanners en kroonfreesapparaten die hen helpen bij het ontwerpen en frezen van een kroon die op dezelfde dag geplaatst kan worden.
Meestal zijn kronen gemaakt van goud, keramiek of porselein dat met een metalen structuur is versmolten. De porseleinen coating kan worden gebruikt om de kleur van het metaal te maskeren. Hoewel porselein harder en schurender is dan tandglazuur en slijtage aan de andere tand kan veroorzaken, is dit bij nieuwere keramiek minder het geval. Kronen die volledig van porselein of vergelijkbaar materiaal zijn gemaakt, hebben een iets grotere neiging om te breken dan kronen die volledig van metaal zijn gemaakt.
Implantaten kunnen worden gebruikt om ontbrekende tanden te vervangen. Als mensen niet voldoende gezond bot in hun kaak hebben, kunnen er bottransplantaties worden gedaan om een goede bedding voor de implantaten te creëren. Implantaten zijn metalen bevestigingen die in het kaakbot worden ingebracht. Het metaal is een speciale legering waaraan botcellen zich kunnen hechten. Na een bepaalde tijd, meestal 2 tot 6 maanden, is het implantaat vastgegroeid in het bot en wordt er een paal bevestigd. Vervolgens worden een kunsttand (kroon) of kunsttanden (van een gedeeltelijke tot een volledige gebitsprothese) aan de paal bevestigd. De resulterende tand of tanden kunnen de kracht van normaal kauwen aan. Implantaten worden nu als wenselijker beschouwd omdat ze niet rotten en een vaste oplossing bieden voor uitneembare gedeeltelijke protheses. Mensen moeten het gebied rond het implantaat goed schoonhouden om infectie te voorkomen.
| Kronen, bruggen en implantaten |
 |
Kunstgebit
Een volledig of gedeeltelijk kunstgebit is nuttig voor mensen die al hun tanden of bijna al hun tanden zijn kwijtgeraakt. Een volledig kunstgebit kan worden verwijderd en wordt gedragen door mensen die geen tanden hebben. Een gedeeltelijk kunstgebit kan ook worden verwijderd en wordt gedragen door mensen die meerdere tanden of kiezen moeten laten vervangen, maar die geen bruggen of implantaten kunnen krijgen of zich dat niet kunnen veroorloven.
Tandartsen maken kunstgebitten zorgvuldig zodat ze goed passen en er natuurlijk uitzien. Het maken van een kunstgebit duurt meestal enkele maanden en bestaat uit een reeks zorgvuldig geplande stappen. Als mensen eenmaal een kunstgebit hebben, moeten ze minstens één keer per jaar naar de tandarts. De vorm van de mond en de kaakbotten kan na verloop van tijd of door gewichtsverlies of -toename veranderen.
Een kunstgebit kan het uiterlijk en de spraak verbeteren, maar is verre van een perfecte oplossing. Ze herstellen niet volledig het gevoel van natuurlijke tanden en herstellen minder dan 20% van het kauwvermogen van natuurlijke tanden. Een kunstgebit kan ook ongemak veroorzaken en het proeven bemoeilijken.
Een kunstgebit moet goed worden schoongehouden. Ze moeten na elke maaltijd worden uitgenomen en gereinigd met niet-schurende, niet-blekende tandpasta of zuiveringszout op een zachte tandenborstel of protheseborstel. Ook moet de mond worden gereinigd om voedselresten te verwijderen. Het kunstgebit moet voor het slapen gaan worden uitgedaan, zorgvuldig worden gereinigd en op een veilige plaats worden bewaard. Een kunstgebit een nacht laten weken in een reinigingsoplossing kan nuttig zijn, maar is niet nodig als het goed schoongemaakt wordt met een tandenborstel.
Problemen met kunstgebitten
Soms wordt het tandvlees onder het kunstgebit rood en ontstoken en ziet het er fluweelachtig uit (gebitsprothese). De ontsteking kan worden veroorzaakt door de gist Candida en hoeft niet pijnlijk te zijn. Mensen met dit soort ontstekingen kunnen een slecht passend kunstgebit hebben, een slechte mondhygiëne en/of een kunstgebit dat overmatig beweegt. Mensen die hun kunstgebit 24 uur per dag dragen, lopen een verhoogd risico op ontstekingen. Mensen met een overgroei aan Candida kunnen wattachtige plekken of zweren op hun tandvlees krijgen die vaak eenvoudig met medicijnen kunnen worden behandeld. Als de ontsteking aanhoudt, kan de tandarts opdracht geven voor een biopsie om te testen op mondkanker en andere onderzoeken om te kijken naar systemische aandoeningen zoals diabetes.
Een nieuw of goed gemaakt kunstgebit verbetert de situatie bijna altijd. Een betere mondhygiëne en een effectievere reiniging van het kunstgebit kunnen ook helpen om de weefselontsteking te verminderen. Bij sommige mensen kan het nodig zijn om het kunstgebit langere tijd uit te doen en schimmelwerende mondspoelingen en nachtelijke weken voor het kunstgebit te gebruiken. Een tandarts kan verschillende lokale antischimmelmiddelen voorschrijven om de gistinfectie (Candida) te behandelen die bijdraagt aan de ontsteking onder het kunstgebit.
Tandprothesen en chirurgie
Gewoonlijk worden alle uitneembare tandprotheses vóór een algemene narcose of keeloperatie verwijderd om te voorkomen dat ze breken of worden ingeslikt of ingeademd. Tijdens een ingreep worden tandprotheses in water bewaard om vormveranderingen te voorkomen. Soms echter laten anesthesisten (artsen die mensen verdoven tijdens een operatie) hun tandprothesen zitten zodat ze beter een luchtwegbuisje kunnen doorlaten. Door hulpmiddelen tijdens een ingreep te laten zitten, behoudt het gezicht ook een normalere vorm zodat het verdovingsmasker beter past en wordt voorkomen dat het tandvlees wordt beschadigd door natuurlijke tanden in gebieden waar geen tanden zijn.
Bronnen: