Cataract meer oogaandoeningen   Grijze staar, Grauwe staar Inhoudsopgave Wat is cataract Symptomen van cataract Inleiding Voorbereiding in de kliniek De dag van de operatie Na de operatie Herstel Wat is het?    Het is een vertroebeling van de ooglens. Dit kan worden veroorzaakt door een trauma of worden versneld door diabetes mellitus (suikerziekte). Deze aandoening wordt vaak verholpen door de zogenaamde cataractextractie (staaroperatie). Daarbij wordt de troebele lens vervangen door een implantaat. Symptomen    wazig zien minder kleur zien minder contrast zien Inleiding    U komt in aanmerking voor een cataractoperatie (staaroperatie). Wat houdt dit in en wat betekent dit voor u als patiënt? In dit boekje proberen we zo zorgvuldig mogelijk uit te leggen wat er gaat gebeuren en hoe u zelf kunt zorgen dat de ingreep en het genezingsproces zo voorspoedig mogelijk verlopen. Hiervoor is het in eerste instantie belangrijk dat u zich aan deze richtlijnen houdt. Cataract De ooglens is een kleine lens, in normale toestand doorzichtig, gelegen achter de pupil. De ooglens kan door verschillende oorzaken troebel worden (zoals leeftijd, ongeval of een ontsteking). Dit noemt men staar of cataract. De ooglens is nodig voor het normaal functioneren van het oog; ze brengt het invallend licht op de juiste plaats, om waargenomen te worden door de lichtgevoelige delen van het oog: het netvlies en de oogzenuw. Wanneer het troebel worden van de ooglens gezichtshinder geeft bij de dagelijkse bezigheden of bij het uitoefenen van het beroep, kan alleen een cataractoperatie de gezichtsscherpte verbeteren. Om goed te kunnen zien dient de rest van het oog uiteraard wel gezond te zijn. Soms komt het voor dat door het cataract het netvlies voorafgaande aan de operatie niet zichtbaar is voor de oogarts en dat daardoor op voorhand niet bekend is of het netvlies van goede kwaliteit is. Er is dan minder zekerheid wat het effect van een staaroperatie zal zijn op het gezichtsvermogen. Voorbereiding    Lensmeting (biomeirie) Voorafgaande aan de operatie komt u nog één keer terug op de polikliniek voor een lensmeting, ook wel biometrie genoemd. Deze lensmeting wordt verricht door een technisch oogheelkundig assistent. Hierbij wordt met een lichtstraal of met echogolven de lengte van de oogbol en de kromming van het hoornvlies gemeten. Met deze meetwaarden kan de juiste kunstlenssterkte, passend bij de afgesproken brilsterkte worden berekend. Meestal wordt voor een lenssterkte gekozen waarmee u op afstand scherp kunt kijken en waarbij u voor het lezen een bril nodig heeft. Soms wordt gekozen voor een afwijkende brilsterkte, waarbij bijvoorbeeld het lezen zonder bril optimaal is en juist voor de verte een bril nodig is. De keuze hiervoor hangt o.a. af van de brilsterkte vôôr de operatie, van de sterkte van het andere oog en van uw eigen voorkeur. Er zijn speciale implant-lenzen met het doel mensen na de staaroperatie nog minder afhankelijk te laten zijn van een bril. Hieronder vallen de zogenaamde torische kunstlenzen, die als doel hebben de cilindersterkte van het oog na de operatie te verminderen of zelfs geheel weg te werken. Ook zijn er multifocale implant-lenzen waarbij, net als in een bril met multifocale glazen, het doel is zowel het zicht voor veraf als voor dichtbij te verbeteren. Multifocale implantlenzen hebben dus tot doel mensen niet alleen voor het veraf zien, maar ook voor het dichtbij zien minder afhankelijk te laten zijn van een bril. Deze speciale implant-lenzen kunnen niet bij iedereen worden gebruikt. Verder kunnen deze multifocale lenzen specifieke bijwerkingen hebben (gekleurde ringen rond lichtbronnen, lichtschitteringen): bovendien zal onder sommige omstandigheden toch nog een leesbril nodig zijn. Omdat deze speciale lenzen niet onder de normale verzekerde zorg vallen, worden hiervoor extra kosten in rekening gebracht. Contactlenzen    Indien u contactlenzen draagt is het van belang dat deze enige tijd voor de lensmeting worden uitgelaten om een optimale meting te verkrijgen. Zachte lenzen dienen twee dagen van te voren uitgelaten te worden. Harde lenzen dienen twee weken van te voren uitgelaten te worden. Om wondinfectie te voorkomen dienen contactlenzen lenzen van beide ogen vanaf een week voor de operatie uitgelaten te worden. Druppels Bij de oproep krijgt u van ons een recept waarmee u in de apotheek oogdruppels kunt bestellen. Deze medicatie heeft u nodig na de staaroperatie. Zorg ervoor dat u deze tijdig in huis haalt, zodat u direct na de operatie kunt beginnen met de nabehandeling. Gezondheid Voorafgaand aan de operatie krijgt u een vragenlijst over uw gezondheid. Hierop kunt u uw medicijngebruik aangeven. Voor uw eigen veiligheid is het van groot belang dat u ons correct en volledig informeert over uw medicijngebruik. U wordt tevens verzocht een toestemmingsverklaring in te vullen. Dit is nodig in het kader van geldende kwaliteitseisen. Voorbereiding thuis Om de kans op infecties te verminderen is het van belang dat u tijdens de operatie schoon en fris bent. Daarom verzoeken wij u om de avond of ochtend van te voren een bad of douche te nemen en uw haren te wassen. Ook vragen wij u om in schone kleren te verschijnen, zonder sieraden en zonder make up. Piercings in het gezicht dienen verwijderd te worden. Een goed comfort draagt ook bij aan de veiligheid van een staaroperatie. Draag daarom gemakkelijk zittende kleding zonder nauwsluitende kraag. Draag uw haren niet in een knot op het achterhoofd omdat het hoofd dan niet comfortabel op de hoofdsteun past. Draag geen gehoorapparaat aan de kant van het te opereren oog. Uw gehoorapparaat kan immers nat worden door spoelvloeistof. Omdat de operatie onder lokale druppelverdoving plaatsvindt, hoeft u niet nuchter te blijven. Wij raden u aan om een normaal ontbijt of een lichte lunch te gebruiken zodat u zich fit voelt tijdens de operatie. Regel een begeleider Na de operatie zult u zich mogelijk niet zo fit voelen als normaal. Bovendien is vlak na de staaroperatie het gezichtsvermogen mogelijk nog ontregeld. Regel daarom van tevoren uw vervoer en voor de eerste 24 uur na de operatie thuis begeleiding. Medicijnen Het gebruik van bloedverdunners (bijv. ascal, acetglsalicglzuur, sintrom, marcoumar) en andere medicijnen kan gewoon doorgaan, tenzij anders geadviseerd. Heeft u de medicijnen gedurende de dag nodig neem deze dan mee op de operatiedag. Patiënten met diabetes mellitus Als u bekend bent met diabetes mellitus is het belangrijk dat u uw eigen medicijnschema volgt en deze ook van thuis meeneemt. Tevens is het raadzaam om een lunchpakketje mee te nemen op de operatiedag. Ziekte voor de operatie Mocht u de dagen v66r de ingreep koorts of griep hebben, dan verzoeken wij u ons te bellen. De arts beoordeelt dan of de operatie kan plaatsvinden. Soms is het beter om een nieuwe afspraak te maken. Eten en drinken Na de operatie is het raadzaam om wat te eten en te drinken, zeker als u van verder weg komt. In de wachtkamer hebben we koffie, thee en water voor u. Neem indien gewenst zelf iets te eten mee. De dag van de operatie    Wij verwachten u in onze kliniek op het afgesproken tijdstip. U kunt ervan uitgaan dat de voorbereiding, de behandeling en de nazorg in totaal ongeveer twee uur duren. Oogdruppels en voorbereiding Tijdens de voorbereiding krijgt u diverse oogdruppels toegediend, iedere soort met een eigen werking. Gebruikt worden druppels om de pupil te verwijden, andere druppels voor desinfectie en ontstekingsremming. Daarna krijgt u van de assistente een overjas, muts en overschoenen. Voorbereiding op de operatiekamer Eerst neemt u plaats op de operatiestoel. Hierna vindt de laatste controle van belangrijke gegevens plaats: de time out procedure. Er wordt voor de laatste keer aan u gevraagd naar uw naam, uw geboortedatum en uw adres. Tevens aan welk oog de geplande staaroperatie zal plaatsvinden. Dit wordt zorgvuldig gecontroleerd met de gegevens die wij over u hebben genoteerd in het dossier. Pas dan wordt definitief besloten om de operatie uit te voeren. Nu wordt u voorzichtig in een liggende houding gebracht. Het is heel belangrijk dat uw hoofd tijdens de operatie horizontaal en recht ligt. Samen met de operatieassistente wordt een voor u comfortabele houding gevonden. Daarna wordt uw hoofd met een papieren plakband voorzichtig vastgeplakt aan de hoofdsteun. Nu krijgt u de verdovende oogdruppels toegediend. Voor de operatie start wordt uw hoofd steriel afgedekt met een doek. Onder het doek wordt u voorzien van een frisse lucht om eventuele benauwdheid te voorkomen. Het oog wordt vervolgens opnieuw lokaal verdoofd. Operatie Bij Oog en Welzijn gebruiken wij de meest betrouwbare operatietechnieken om staar te verwijderen. Vrijwel altijd wordt gekozen voor de techniek van de phacoemulsificatie. Dit is de beste techniek en betekent letterlijk: verpulveren en opzuigen van de oude lens. Aan de zijkant of aan de bovenkant van het oog wordt een klein sneetje van ongeveer twee millimeter gemaakt. Dit is de toegang voor de minuscule instrumenten waarmee de operatie wordt uitgevoerd. De ooglens zit in een omhulsel, het Ienskapsel, waarin aan de voorkant een opening wordt gemaakt. De troebele lensinhoud wordt los gespoeld, verpulverd en weggezogen. In het lege en schoongepoetste lenszakje komt vervolgens een helder opgevouwen kunstlensje. Eenmaal op zijn plek ontvouwt de lens zich direct en zet zich daardoor vast. De operatie duurt ongeveer vijftien minuten. In deze korte tijd vindt belangrijk teamwerk plaats. Beschouwt u zichzelf als het belangrijkste lid van het operatieteam. Het gaat immers om u. Uw taak is om rustig te blijven liggen. Daarmee maakt u het de andere teamleden mogelijk om snel en efficiënt te handelen. Wanneer u pijn ervaart of als u zich onprettig voelt dan moet u dit zeggen. Als u moet kuchen of hoesten is dat meestal geen probleem. U kunt de operateur waarschuwen door gewoon iets te zeggen. Tijdens de operatie is er van alles te horen. Meestal een muziekje, verder geluiden van apparatuur. Als de operatie ontspannen verloopt kan het zelfs zijn dat zich een kort gesprek tussen de operateur en een assistent afspeelt. Dat is normaal en draagt bij aan een rustige ontspannen sfeer en een veilig proces. Door de veerkracht van het weefsel sluit het wondje zich na de operatie spontaan. Een enkele keer is het toch nodig om het wondje met een hechting te sluiten. Die hechting hoeft later meestal niet te worden verwijderd. Na de operatie wordt uw oog meestal niet afgedekt. Het voordeel daarvan is dat u direct kunt beginnen met de postoperatieve oogmedicatie. Als besloten wordt om het oog tôch af te dekken wordt dit met u besproken. In dat geval kan het verband blijven zitten tot de volgende ochtend. Na het ontwaken mag u het oogkapje zelf verwijderen en kunt u starten met oogdruppels. Na de operatie    Uit voorzorg wordt u aan de arm terug begeleid door de assisterende. Terug in de wachtkamer kunt u meteen even iets eten en drinken. Omdat het zicht volkomen anders is dan normaal mag u geen auto rijden. Denk eraan uw begeleider te laten rijden. Pijn Een aantal uren na de operatie werkt de verdoving uit en keert het gevoel van het oog terug. Meestal is het oog na de operatie niet pijnlijk. Een lichte irritatie of zandkorrelgevoel is normaal en geen reden tot ongerustheid. Mocht het oog toch pijnlijk zijn dan is het raadzaam ons daarover te bellen, liefst voor 16:30 uur, dan zijn wij nog aanwezig. De ochtend na de operatie De ochtend na de operatie wordt u gebeld door één van onze medewerkers die u een aantal vragen stelt, onder andere of u beter bent gaan zien. Hoewel dit van persoon tot persoon erg kan variëren is in de meeste gevallen het zicht dan nog niet optimaal. Bij twijfel wordt u geadviseerd om op controle te komen. Adviezen bij het zelf toedienen van oogdruppels Zodra u thuiskomt, dient u te beginnen met de oogdruppels. Het is het beste om het druppelen zo gelijkmatig mogelijk over de dag te verdelen en tussen de twee soorten druppels minimaal vijf minuten pauze te nemen. U krijgt van de apotheek verschillende soorten druppels. Het druppelschema ontvangt u op de dag van operatie in een aparte bijlage. Hierin wordt ook de juiste manier van toedienen uitgelegd. Gebruikte u voorafgaande aan de operatie al andere oogmedicatie, bijvoorbeeld wegens glaucoom, dan dient u deze medicatie gewoon door te gebruiken. Bril Een aantal weken na de operatie wordt de maximale gezichtsscherpte opgemeten door de technisch oogheelkundig assistent of optometrist. Dan kan een eventueel briladvies meegegeven worden. Uw eigen opticien of optometrist zal bij aanschaf van de nieuwe bril de meting herhalen. De definitieve brilsterkte wordt na ongeveer zes weken bereikt. Probeer daarom de aanschaf van uw nieuwe bril tot die tijd uit te stellen. Herstel    Het oog is gedurende de eerste weken na de operatie kwetsbaarder dan normaal. Wees daarvan bewust en vermijd situaties waarbij uw oog beschadigd kan raken. De volgende adviezen en instructies zijn bedoeld voor de eerste twee weken na uw staaroperatie. Leefregels na de staaroperatie Wat mag wel? u mag wel op de zijde van het geopereerde oog slapen u mag normaal uw huishoudelijk- of kantoorwerk doen. Wandelen, rustig fietsen, televisie kijken en lezen is prima uw ooglidranden dienen voorzichtig en zorgvuldig schoon te worden gehouden. Sluit het oog voordat u de ooglidranden zorgvuldig en zacht schoonmaakt. Gebruik bij voorkeur een speciaal steriel verpakt reinigingsdoekje voor oogleden, te verkrijgen bij de apotheek. Oefen bij het schoonmaken geen druk uit op het oog zelf bukken, tillen, niezen en persen is toegestaan, echter niet in extreme mate. Lichte voorwerpen van de grond oprapen is dan ook geen probleem douchen en haren wassen kunt u gerust doen. Het is wel belangrijk dat u daarbij uw oog steeds gesloten houdt. Bij het afdrogen niet in het oog wrijven het dragen van uw oude bril kan geen kwaad, maar vaak komt het voor dat het zicht prettiger is juist zonder bril. Probeert u zelf uit wat voor u het prettigste is de eerste dagen na de operatie. Mocht het sterkteverschil u last geven en u toch graag de bril wil dragen, dan kunt u de opticien vragen het glas van het geopereerde oog voor u uit de bril te verwijderen. Bij de eindcontrole krijgt u zo nodig een nieuw briladvies mee voor de opticiën verkeersdeelname is geen probleem indien u voldoende scherp zicht heeft, hetzij zonder bril of met uw oude bril. Probeert u zelf eerst uit of u een nummerbord op een afstand van 25 meter goed kunt lezen Vliegreizen zijn niet verboden Wat mag niet? gebruik geen make-up en druk niet op het oog. Wrijf niet in het oog vermijd overmatige krachtsinspanningen. Vermijd het tillen van zware lasten zwemmen is vanwege infectiegevaar de eerste twee weken niet toegestaan vermijd intensieve sportactiviteiten gedurende twee weken. Hierna zijn alle soorten van sport weer toegestaan. Wees wel langere tijd voorzichtig met contactsporten betreed de eerste twee weken geen stallen of ruimten voor intensieve veehouderij. De lucht in dat soort ruimtes bevat een overmaat aan verontreinigingen en bacteriën met daardoor een grote kans op wondinfectie Complicaties en bijwerkingen Wij doen onze uiterste best om de operatie en het herstel optimaal te laten verlopen. Desondanks treedt soms een complicatie op tijdens de operatie of in de herstelperiode. Meestal is een complicatie niet te voorzien. Blijvende complicaties zijn gelukkig zeldzaam en komen gemiddeld in minder dan 1 van de ? gevallen voor. Na een complicatie kan soms een hersteloperatie noodzakelijk zijn. In het meest ernstige geval kan door een complicatie het zicht blijvend verloren gaan. De kans op verlies van een oog is extreem klein. De meeste complicaties zijn in de regel goed te behandelen of gaan vanzelf over. De voornaamste ernstige complicaties zijn: infecties, bloeding in het oog, zwelling van het hoornvlies, zwelling van het netvlies, een sterk verhoogde oogdruk, een loslating van het netvlies of een verergering van een vooraf bestaande aandoening. Een scheur van het lenskapsel waarbij een stukje van de ooglens terechtkomt in het achterste gedeelte van het oog, het zogenoemde glasvocht, kan aanleiding zijn voor een hersteloperatie. Minder ernstige complicaties die kunnen voorkomen zijn: een vertraagde heling van de incisie, een voorbijgaande bloeduitstorting van het oogwit of van het ooglid, een allergie voor de diagnostische en therapeutische medicatie, het waarnemen van vlekjes in het beeld, tijdelijke overgevoeligheid voor licht, milde ontstekingen van het oog, een verhoging van de oogdruk, een vervorming van het hoornvlies (astigmatisme). Enkele maanden tot vele jaren na de staaroperatie kan het lenskapsel troebel worden door normale uitgroei van cellen op het lenskapsel. Het wordt niet als een complicatie van de staaroperatie beschouwd. Dit verschijnsel heet nastaar. Het zicht wordt hierdoor weer wazig. Met behulp van laserstralen kan deze nastaar door de oogarts eenvoudig verholpen worden. Bron: Oog en Welzijn, vertrouwde zorg dichtbij. 2018 Birdaarderstraatweg 72-J 9101 DC Dokkum +31 0519 76 00 88 vraag©oogenwelzijn.nl www.oogenwelzijn.nl Laatste wijziging: 23 november 2019 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek   Einde van de pagina