|
|
| Ileus |
meer spijsvertering |
| Acute buik Blokkade in - van de darmen Darmafsluiting |
Wat is het?
De passage van de voedselbrij door de darm komt plotseling tot stilstand. Hierdoor wordt de normale stoelgang belemmerd / onderbroken.
Wanneer er nog gedeeltelijke passage plaatsvindt heet het een sub-ileus. Een ileus is een voorbeeld van een zogenaamde acute buik.
Er worden drie typen onderscheiden:
- bij een mechanische ileus (obstructie-ileus) blokkeert een obstakel de doorgang
- bij een paralytische ileus (verlammende ileus) wordt de opstopping veroorzaakt door stilstand (paralyse) van de darm. De darmwand trekt onvoldoende samen om de voedselbrij voort te bewegen. Er is hierbij dus geen sprake van een mechanische obstructie
- een chronische intestinale pseudo-obstructie (CIP) is een bijzondere vorm van een ileus. Dit is een bewegingsstoornis van de darm die op elke leeftijd kan optreden
Een ileus kan zowel in de dunne als dikke darm aanwezig zijn.
Wanneer de ileus in de dunne darm zit, heb je sneller last van braken dan wanneer de ileus in de dikke darm zit.
De klachten van een ileus in de dunne darm zijn ook meestal iets acuter dan die van een ileus in de dikke darm.
Symptomen
- mechanische ileus
- aanvallen van hevige buikpijn (kolieken); de pijn komt in aanvallen en zal enkele tot tientallen minuten zeer hevig zijn en dan weer even wegvallen
- een opgezette buik
- een pijnlijk gevoel als de arts op de buik drukt
- soms is aan de buitenkant te zien dat de darmen zich hevig samentrekken om te proberen de blokkade op te heffen
- braken, het braaksel wordt steeds donkerder van kleur en lijkt steeds meer op ontlasting
- het wegblijven van winden en ontlasting
- als de blokkade wordt opgeheven dan gaat dat gepaard met veel darmgeluiden, het zogenaamde gootsteengeruis
- paralytische ileus
- matige en constante buikpijn
- een opgezette buik
- braken, het braaksel wordt steeds donkerder van kleur en lijkt steeds meer op ontlasting
- het wegblijven van ontlasting en winden
- geen darmbewegingen en geen darmgeluiden, er is sprake van een 'stille buik'
Oorzaak
- mechanische ileus
- een streng ileus waarbij een bindweefsel-streng, ontstaan bij een eerdere operatie, voor de obstructie zorgt
- een volvolus, waarbij een kronkel in de darm de doorgang blokkeert
- een vernauwing van de darm, bijvoorbeeld als gevolg van de ziekte van Crohn
- obstructie door een tumor, een ingeslikt vreemd voorwerp of een grote galsteen die vanuit de galblaas in de darm terecht is gekomen
- paralytische ileus
- in de eerste dagen na een grote buikoperatie
- na een buikvliesontsteking
- als zeldzame bijwerking van medicijnen die de darmbeweging negatief beïnvloeden
Diagnose
- anamnese (vraaggesprek naar ziektegeschiedenis)
- lichamelijk onderzoek
- röntgenfoto (staand buikoverzicht) waarop vloeistofspiegels in darmlissen kunnen worden gezien. Op een CT-opname is dit vaak nog duidelijker zichtbaar, alhoewel bij negatieve bevindingen de diagnose niet kan worden uitgesloten
Behandeling
- zelf
- ziekenhuis
- eerste vereiste: niets via de mond ("Nil per os"), dus wordt er een infuus aangelegd
- een maagslang met negatieve druk, waardoor er minder voeding in de darm komt en minder druk op de verstopping
- bij een mechanische ileus moet meestal worden geopereerd
- bij paralytische ileus hangt de behandeling af van de oorzaak. Als medicatie de oorzaak is, wordt die gestaakt dan wel verminderd. Darmbeweging kan worden gestimuleerd door medicatie. Met het infuus moeten elektrolytstoornissen worden gecorrigeerd
Hoe lang duurt het
Een paralytische ileus verdwijnt meestal vanzelf binnen 24 tot 72 uur. Een uitzonderlijk geval kan wel twee weken duren.
Complicaties
Een ileus kan levensbedreigend zijn. In een afgesloten darm kan een scheur (perforatie) optreden, waardoor de darminhoud in de buikholte kan lekken.
Dit veroorzaakt een buikvliesontsteking (peritonitis) en kan leiden tot bloedvergiftiging (sepsis). Vaak komen mensen hierdoor te overlijden.
Ook kan de bloedvoorziening van de darmen in gevaar komen, waardoor zuurstoftekort dreigt. Een gedeelte van de darmen kan dan afsterven (darminfarct).
Bronnen:
- Merck Manual, professional version
- Merck Manual, consumer version
- Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5. blz.789
- Wiki
- Klok, P.A.A. (1976, 2e dr.) Chirurgie. Een overzicht voor de praktijk. Utrecht: Bohn, Schelteman en Holkema. 473 blz. ISBN 90-313-0236-8. blz.245-250
|