Aangeboren immuniteit meer immuunsysteem    Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals. Wat is het? Een van de verdedigingslinies van het lichaam (immuunsysteem) bestaat uit witte bloedcellen (leukocyten) die door de bloedbaan en in weefsels reizen, op zoek naar micro-organismen en andere indringers en deze aanvallen. (Zie ook Overzicht van het immuunsysteem). Deze verdediging bestaat uit 2 delen: aangeboren immuniteit verworven immuniteit Aangeboren (natuurlijke) immuniteit wordt zo genoemd omdat deze al bij de geboorte aanwezig is en niet aangeleerd hoeft te worden door blootstelling aan een indringer. Het biedt dus een onmiddellijke reactie op vreemde indringers. De componenten ervan behandelen echter alle vreemde indringers op ongeveer dezelfde manier. Ze herkennen slechts een beperkt aantal identificerende stoffen (antigenen) op vreemde indringers. Deze antigenen zijn echter aanwezig op veel verschillende indringers. Aangeboren immuniteit heeft, in tegenstelling tot verworven immuniteit, geen geheugen van de ontmoetingen, onthoudt geen specifieke vreemde antigenen en biedt geen voortdurende bescherming tegen toekomstige infecties. De witte bloedcellen die betrokken zijn bij aangeboren immuniteit zijn: monocyten (die zich ontwikkelen tot macrofagen) neutrofielen eosinofielen basofielen natuurlijke killercellen Elk type heeft een andere functie. Andere deelnemers aan aangeboren immuniteit zijn: mastcellen (soms ook beschouwd als een witte bloedcel) het complementsysteem cytokinen Monocyten en macrofagen    Macrofagen ontwikkelen zich uit een type witte bloedcel genaamd monocyten. Monocyten worden macrofagen wanneer ze van de bloedbaan naar de weefsels gaan. Monocyten verplaatsen zich naar de weefsels wanneer er een infectie optreedt. Daar, over een periode van ongeveer 8 uur, vergroten monocyten zich sterk en produceren ze korrels in zichzelf, waardoor ze macrofagen worden. (Alle soorten witte bloedcellen die zulke granules hebben, worden ook granulocyten genoemd). De granules zijn gevuld met enzymen en andere stoffen die helpen bij het doden en verteren van bacteriën en andere vreemde cellen. Macrofagen blijven in de weefsels. Ze nemen bacteriën, vreemde cellen en beschadigde en dode cellen op. (Het proces waarbij een cel een micro-organisme, een andere cel of celfragmenten opneemt, wordt fagocytose genoemd en cellen die cellen opnemen worden fagocyten genoemd). Macrofagen scheiden stoffen af die andere witte bloedcellen naar de infectiehaard lokken. Ze helpen ook T-cellen indringers te herkennen en nemen dus ook deel aan verworven immuniteit. Neutrofielen    Neutrofielen, het meest voorkomende type witte bloedcel in de bloedbaan, behoren tot de eerste immuuncellen die zich verdedigen tegen infecties. Het zijn fagocyten die bacteriën en andere vreemde cellen opnemen. Neutrofielen bevatten granules die enzymen afgeven om deze cellen te doden en te verteren. Neutrofielen circuleren in de bloedbaan en moeten een signaal krijgen om de bloedbaan te verlaten en weefsels binnen te gaan. Het signaal komt vaak van de bacteriën zelf, van complementproteïnen (zie hieronder) of van beschadigd weefsel, die allemaal stoffen produceren die neutrofielen naar een probleemplek lokken. (Het proces waarbij stoffen worden gebruikt om cellen naar een bepaalde plek te lokken, wordt chemotaxis genoemd). Neutrofielen geven ook stoffen af die vezels produceren in het omringende weefsel. Deze vezels kunnen bacteriën opsluiten, waardoor ze zich niet verspreiden en gemakkelijker te vernietigen zijn. Eosinofielen    Eosinofielen kunnen bacteriën inslikken, maar ze richten zich ook op vreemde cellen die te groot zijn om in te slikken. Eosinofielen bevatten granules die enzymen en andere giftige stoffen afgeven wanneer ze op vreemde cellen stuiten. Deze stoffen maken gaten in de membranen van de doelcel. Eosinofielen circuleren in de bloedbaan. Ze zijn echter minder actief tegen bacteriën dan neutrofielen en macrofagen. Een van hun belangrijkste functies is zich vast te hechten aan parasieten en ze zo te helpen immobiliseren en doden. Eosinofielen kunnen helpen om kankercellen te vernietigen. Ze produceren ook stoffen die betrokken zijn bij ontstekingen en allergische reacties. Mensen met allergieën, parasitaire infecties of astma hebben vaak meer eosinofielen in de bloedbaan dan mensen zonder deze aandoeningen. Basofielen    Basofielen nemen geen vreemde cellen op. Ze bevatten granules gevuld met histamine, een stof die betrokken is bij allergische reacties. Wanneer basofielen allergenen (antigenen die allergische reacties veroorzaken) tegenkomen, laten ze histamine vrij. Histamine verhoogt de bloedtoevoer naar beschadigde weefsels, wat leidt tot zwelling en ontsteking. Basofielen produceren ook stoffen die neutrofielen en eosinofielen naar een probleemplek lokken. Natuurlijke killercellen    Natural killer cellen worden 'natuurlijke' killers genoemd omdat ze klaar zijn om te doden zodra ze gevormd zijn. Natural killer cellen herkennen en hechten zich aan geïnfecteerde cellen of kankercellen en laten vervolgens enzymen en andere stoffen los die de buitenste membranen van deze cellen beschadigen. Natural killer cellen zijn belangrijk in de initiële verdediging tegen virale infecties. Natural killer cellen produceren ook cytokinen die sommige functies van T-cellen, B-cellen en macrofagen reguleren. Sommige natural killer cellen gedragen zich op bepaalde manieren als de T cellen van de verworven respons en worden daarom natural killer T (NKT) cellen genoemd. Mastcellen    Mastcellen zijn aanwezig in de weefsels. Hun functie lijkt op die van basofielen in het bloed. Wanneer ze een allergeen tegenkomen, geven ze histamine en andere stoffen af die betrokken zijn bij ontstekings- en allergische reacties. Complementair systeem    Het complementsysteem bestaat uit meer dan 30 eiwitten die achter elkaar werken: Een eiwit activeert een ander eiwit, dat weer een ander eiwit activeert, enzovoort om zich tegen infecties te verdedigen. Deze volgorde wordt de complementcascade genoemd. Complementeiwitten hebben veel functies in zowel verworven immuniteit als aangeboren immuniteit: bacteriën direct doden bacteriën helpen vernietigen door zich aan hen te hechten en zo de bacteriën voor neutrofielen en macrofagen gemakkelijker te identificeren en op te nemen. macrofagen en neutrofielen aantrekken naar een probleemgebied virussen neutraliseren immuuncellen helpen zich specifieke indringers te herinneren de vorming van antilichamen bevorderen de effectiviteit van antilichamen verbeteren het lichaam helpen dode cellen en immuuncomplexen (die bestaan uit een antilichaam gekoppeld aan een antigeen) te elimineren Cytokinen    Cytokinen zijn de boodschappers van het immuunsysteem. Witte bloedcellen en bepaalde andere cellen van het immuunsysteem produceren cytokinen wanneer een antigeen wordt gedetecteerd. Er zijn veel verschillende cytokinen, die verschillende delen van het immuunsysteem beïnvloeden: Sommige cytokinen stimuleren de activiteit. Ze stimuleren bepaalde witte bloedcellen om effectievere moordenaars te worden en om andere witte bloedcellen naar een probleemplek te lokken. Andere cytokinen remmen de activiteit en helpen een immuunreactie te beëindigen. Sommige cytokinen, interferonen genoemd, belemmeren de reproductie (replicatie) van virussen. Cytokinen spelen ook een rol bij verworven immuniteit. Bronnen: Merck Manual, professional version Merck Manual, consumer version Laatste wijziging: 01 januari 2024   Einde van de pagina