Keratosis actinica    actinische keratose meer huid    Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals. Wat is het?    Actinische keratosen (zonnekeratosen) zijn precancereuze gezwellen die worden veroorzaakt door langdurige blootstelling aan de zon. door jarenlange blootstelling aan de zon kunnen actinische keratosen op de huid ontstaan actinische keratosen zijn ruw en schilferig en komen in verschillende kleuren voor de diagnose wordt meestal gesteld op basis van de beoordeling door een arts groeisels kunnen worden verwijderd met fysieke middelen of door verschillende behandelingen die op de huid worden toegepast Actinische keratosen komen veel voor. Naarmate mensen ouder worden, is de kans groot dat ze zich ontwikkelen. Actinische keratosen kunnen uitgroeien tot plaveiselcelcarcinoom, een vorm van huidkanker. Groeisels die niet overgaan in plaveiselcelcarcinoom kunnen weggaan of actinische keratosen blijven. Groeisels die weggaan, kunnen terugkomen. Naast vele jaren blootstelling aan de zon zijn andere risicofactoren voor actinische keratosen: oudere leeftijd, een verzwakt immuunsysteem, blond of rood haar, blauwe ogen, en huidtype I of II, zie tabel Fitzpatrick Skin Type Classification. Symptomen    Actinische keratosen zijn meestal roze, rood, of, minder vaak, grijs of bruin. Ze voelen ruw en schilferig aan. De gezwellen ontwikkelen zich vaak op plaatsen die aan de zon zijn blootgesteld (bijvoorbeeld lippen, kale hoofdhuid, gezicht, hals, of de rug van handen en onderarmen). Diagnose    het onderzoek van een arts Artsen stellen de diagnose van actinische keratosen door ze te bekijken en aan te raken. Door hun ruwe textuur zijn actinische keratosen vaak gemakkelijker te voelen dan te zien. Artsen maken ook onderscheid tussen actinische keratosen en seborroïsche keratosen, die er net zo uit kunnen zien als actinische keratosen. Behandeling    fysieke verwijdering of producten die op de huid worden aangebracht Men moet voorzorgsmaatregelen nemen om de schadelijke effecten van de zon tot een minimum te beperken (zie preventie van zonnebrand). Reeds toegebrachte schade is moeilijk ongedaan te maken. Actinische keratosen worden behandeld afhankelijk van het aantal gezwellen, waar de gezwellen zich bevinden, en welke therapie mensen kunnen verdragen. Als iemand maar een paar gezwellen heeft of geen andere behandelmethoden kan verdragen, verwijderen artsen ze meestal door ze te bevriezen met vloeibare stikstof (cryotherapie) of ze weg te schrapen (curetting). Deze behandelmethoden zijn het snelst, maar geven een groter risico op het achterlaten van een litteken dan andere behandelmethoden. Als iemand veel gezwellen heeft, geven artsen de mensen crèmes, gels of zalven die ze op hun huid kunnen aanbrengen (topisch). Meestal wordt een vloeistof of crème met fluorouracil (een chemotherapeutisch geneesmiddel dat op de huid wordt aangebracht) gebruikt. Vaak ziet de huid er tijdens zo'n behandeling tijdelijk slechter uit, omdat fluorouracil roodheid, schilfering en branderigheid van de keratosen en van de omringende door de zon beschadigde huid veroorzaakt. Het geneesmiddel imiquimod is nuttig bij de behandeling van actinische keratosen omdat het het immuunsysteem helpt bij het herkennen en vernietigen van precancereuze huidgezwellen en vroege huidkanker. Imiquimodcrème wordt gedurende 16 weken op de huid aangebracht. Imiquimod veroorzaakt roodheid, schilfering en een branderig gevoel, vergelijkbaar met dat van fluorouracil. Diclofenac gel is een niet-steroïdaal anti-inflammatoir geneesmiddel (<NSAID) dat gedurende 2 tot 3 maanden op de huid wordt aangebracht. Het kan milde tot matig ernstige huidproblemen veroorzaken, zoals huiduitslag, roodheid, jeuk, droge huid en huidirritatie. Het is minder effectief dan fluorouracil en imiquimod. Tirbanibuline is een nieuw geneesmiddel dat werkt door snelgroeiende abnormale cellen te doden. De zalf wordt momenteel aanbevolen om gedurende 5 dagen op het gezicht of de hoofdhuid te worden aangebracht. Het kan nodig zijn de zalf langer aan te brengen, omdat het vaak voorkomt dat keratosen terugkeren na gebruik van deze behandeling. Tirbanibuline kan bij het aanbrengen jeuk en pijn veroorzaken. Een andere behandeling is fotodynamische therapie, waarbij een chemisch preparaat op de huid wordt aangebracht en vervolgens kunstlicht op de gezwellen wordt toegepast. Deze therapie veroorzaakt een zonnebrandachtig uitzicht. Het belangrijkste voordeel van fotodynamische therapie is dat de huid doorgaans minder dagen rood, schilferig en geïrriteerd is. Het kan zijn dat mensen meer dan één behandelsessie nodig hebben. Als geen van deze behandelingen helpt, kunnen artsen een biopsie doen om plaveiselcelcarcinoom uit te sluiten. Bronnen: Merck Manual, professional version Merck Manual, consumer version Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5.  blz.1237-1239 Beers, Marc H. (red.), 2008, 1e druk. Merck Manual Leeftijd & Gezondheid. Over gezond ouder worden. Bohn Stafleu van Loghum. 926 blz. ISBN 978-90-313-4758-2.  blz.696 Thuisarts Wiki Nederlandstalig Wiki Engelstalig Laatste wijziging: 25 februari 2022   Einde van de pagina