Overspannen meer psychisch  
  overwerkt  burn-out

Als de draag-last te lang en te vaak groter is dan de draag-kracht dan ligt een burn-out op de loer.
U laat teveel lampjes op uw accu branden.
U bent de handrem kwijt.
U durft te weing 'nee' te zeggen.
Voor een it'er: de swapruimte zit vol.

Voor iedereen is van toepassing: op een gegeven moment houdt het op. Sommige mensen komen piepend en krakend tot stilstand. Anderen met een klap. Terwijl de overbelasting meestal niet lichamelijk is, zijn de klachten dat wel. En hoe: hartkloppingen, uitputting, hoofdpijn, slapeloosheid, prikkelbaar, somber, woede, huilbuien, steeds meer fouten maken, desoriëntatie, flauwvallen, besluiteloosheid (moeilijk hoor, kiezen tussen hagelslag en jam). Mensen die over de grens zitten schamen zich vaak, voelen zich onbekwaam (ik moet dat toch kunnen!). Maar dat is niet nodig, niet juist, niet van toepassing. Het is wel een duidelijke waarschuwing dat u over de grens bent gegaan. En dat is het grootste en moeilijkste onderdeel: zelf beseffen en toegeven dat u aan de verkeerde kant van de grens zit. Dat besef kwam bij schrijver dezes nogal plotseling. Ik wist wel dat ik veel lampjes op mijn accu liet branden. Maar ik dacht "één lampje uitzetten dan kachel ik wel verder". Fout! De hele accu hield er mee op, van het ene op het andere moment. Met een klap tot stilstand dus.

Zelfzorg – Wat kunt u zelf doen als u overspannen bent?  Overleg met uw huisarts of bedrijfsarts het onderstaande driestappen plan. Het kan ook zonder een arts, maar dat vergt meer zelfcontrole en zelfbeheersing. Er over praten met een hele goede vriend(in) is ook een optie. Praten met uw partner kan het begrip vergroten, maar heeft het risico van overlappende blinde vlekken.

Stap 1:  een bekentenis lucht lekker op.  Neem de tijd om het door te laten dringen. En van dat besef wordt je niet vrolijk (chips, waarom, waarom ik). Het is geen schande, het is geen onkunde, het is geen onwil, het is niet onprofessioneel. Door er met veel mensen (werk, thuis, familie, kennisen) over te praten snapt u zelf steeds beter hoe het zover is gekomen. Stop even met werken en neem rust als u daar behoefte aan hebt, maar zak niet lethargisch op de bank neer. Probeer dingen te blijven doen waar u energie van krijgt. Houd wel een vast dag- en nachtritme aan.

Stap 2:  ga er mee om zoals het is.  Zodra u weer in staat bent een beetje logisch na te denken, begrijpt u waarschijnlijk wel waar u overspannen van bent geworden. Het is lang niet altijd makkelijk te weten te komen hoe veranderingen moeten worden aangebracht, zodat u meer draagkracht krijgt. Praat daarover met anderen. Vraag gewoon: waar ben ik volgens jou de fout in gegaan. Een huisarts, bedrijfsarts, maatschappelijk werker, psychotherapeut of een hele goede vriend(in) kan hierbij ook helpen.

Stap 3:  en nu  Een heel, heel erg belangrijk item is: er is maar één persoon die u echt uit de put kan helpen en dat bent u zelf. Uiteindelijk moet u zelf oplossingen bedenken (werk, relatie, levensopvatting etc). En het moet (!) uw (!) aanpak zijn, want anders wordt het weer de 'oude' leefwijze, of opgaven / opdrachten waar u er al te veel van hebt gehad. Dan de uitvoering: kleine stapjes, verwacht niet dat alles in meteen lukt. U moet veranderen en neem daar de tijd voor. Als u niet bereid bent te accepteren dat u moet veranderen dan zit u over een half jaar weer thuis met dezelfde problemen.
Belangrijk: als u een nieuwe opdracht krijgt dan komt die onderop de stapel te liggen. Als uw leidinggevende daarover klaagt dan moet hij de prioriteit van de stapel bepalen (en daarbij kunnen eigenschappen als verlegenheid en perfectionisme in de weg zitten). Met een dikke kans dat de taken onderop die stapel nooit aan de beurt komen, en dat is niet uw verantwoordelijkheid. Leg de bovenste taak van de stapel op uw bureau, de stapel zelf ergens uit het zicht.
En dit laatste doet de schrijver dezes vele jaren later nog steeds, en dat bevalt heel goed. O.a. is mijn 'Postvak IN' van de e-mail altijd leeg, want de klussen die gebeuren moeten verhuis ik onmiddellijk naar een submap.

Advies voor ZZP'ers
Van hard werken krijg je geen burn-out. Er zijn genoeg mensen die tachtig uur werken en dat prima volhouden. Wat wel funest is: een gebrek aan zelfstandigheid. Wil je als ondernemer zo snel mogelijk in een burn-out belanden, dan moet je vooral iets doen wat niet bij je past. Volg je eigen ideeën. Anders ga je toch alleen maar meebewegen met anderen en ben je niet meer zelfsturend. Dus doe iets wat helemaal bij je past en durf je eigen keuzes te maken. Stop ook met jezelf te vergelijken met anderen. Doe alleen de dingen waar je gelukkig van word.

De waarde van een lichte burn-out
Als je merkt dat het (te) veel wordt, luister dan naar je lichaam, ga naar buiten, wandelen, sporten, fietsen, motorrijden, om zo je hoofd leeg te maken. Een lichte burn-out kan heel waardevol zijn. Een beetje burn-out is helemaal niet erg, dan kun je juist besluiten om het anders te gaan doen en voor jezelf te kiezen. Je moet je als ondernemer - en als mens - nooit laten leiden door angst. 95 procent van de tijd komen de dingen waar je bang voor bent toch niet uit. Als je geen tijd hebt om een uurtje per dag te bewegen, dan ben je eigenlijk al niet goed bezig.

Laatste wijziging: 5 januari 2022

  Einde van de pagina