|
|
Ibuprofen is een geneesmiddel uit de klasse van de niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) dat wordt gebruikt voor de behandeling van pijn, koorts en ontstekingen. Hieronder vallen pijnlijke menstruaties, migraine en reumatoïde artritis. Het kan ook worden gebruikt om een patent ductus arteriosus te sluiten bij een premature baby. Het kan via de mond of intraveneus worden gebruikt. Het begint meestal binnen een uur te werken.
Veel voorkomende bijwerkingen zijn brandend maagzuur en huiduitslag. In vergelijking met andere NSAID's kan het andere bijwerkingen hebben, zoals maagdarmbloedingen. Het verhoogt het risico op hartfalen, nierfalen en leverfalen. Bij lage doseringen lijkt het het risico op een hartaanval niet te verhogen; bij hogere doseringen echter wel. Ibuprofen kan ook astma verergeren. Hoewel het onduidelijk is of het veilig is in de vroege zwangerschap, lijkt het schadelijk te zijn in de latere zwangerschap en wordt het daarom niet aanbevolen. Net als andere NSAID's werkt het door de productie van prostaglandinen te remmen door de activiteit van het enzym cyclo-oxygenase (COX) te verminderen. Ibuprofen is een zwakker ontstekingsremmend middel dan andere NSAID's.
Ibuprofen werd in 1961 ontdekt door Stewart Adams en John Nicholson terwijl ze werkten bij Boots UK Limited en werd aanvankelijk op de markt gebracht als Brufen. Het is verkrijgbaar onder een aantal handelsnamen, waaronder Nurofen, Advil en Motrin. Het werd voor het eerst op de markt gebracht in 1969 in het Verenigd Koninkrijk en in 1974 in de Verenigde Staten. Het staat op de lijst van essentiële geneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Het is verkrijgbaar als generiek geneesmiddel. In 2019 was het het 29e meest voorgeschreven geneesmiddel in de Verenigde Staten, met meer dan 21 miljoen voorschriften.
Inhoud
- Medisch gebruik
- lysine
- Bijwerkingen
- cardiovasculair risico
- huid
- interacties
- overdosering
- miskraam
- Farmacologie
- farmacokinetica
- Chemie
- stereochemie
- Geschiedenis
- Samenleving en cultuur
- verkrijgbaarheid
- route
- Onderzoek
- COVID-19
1 Medisch gebruik
Voorbeeld van een aantal 200 mg ibuprofen tabletten.
Ibuprofen wordt voornamelijk gebruikt voor de behandeling van koorts (inclusief koorts na vaccinatie), milde tot matige pijn (inclusief pijnverlichting na een operatie), pijnlijke menstruatie, artrose, tandpijn, hoofdpijn, en pijn door nierstenen. Ongeveer 60% van de mensen reageert op een NSAID; degenen die niet goed reageren op een bepaald middel, kunnen op een ander middel reageren.
Het wordt gebruikt voor ontstekingsziekten zoals juveniele idiopathische artritis en reumatoïde artritis. Het wordt ook gebruikt voor pericarditis en patent ductus arteriosus.
1.1 Lysine
In sommige landen is ibuprofen lysine (het lysinezout van ibuprofen, soms "ibuprofen lysinaat" genoemd) toegelaten voor de behandeling van dezelfde aandoeningen als ibuprofen; het lysinezout wordt gebruikt omdat het beter in water oplosbaar is.
Ibuprofen lysine wordt verkocht voor snelle pijnbestrijding omdat, gegeven in de vorm van een lysinezout, de absorptie veel sneller is (35 minuten in vergelijking met 90-120 minuten). Uit een klinische studie met 351 deelnemers in 2020, die werd gefinancierd door Sanofi, bleek echter dat er geen significant verschil is tussen ibuprofen en ibuprofen lysine wat betreft het uiteindelijke begin van de werking of de pijnstillende werking [onbetrouwbare medische bron].
In 2006 werd ibuprofen lysine in de VS door de Food and Drug Administration (FDA) goedgekeurd voor het sluiten van patent ductus arteriosus bij premature zuigelingen met een gewicht tussen 500 en 1.500 g (1 en 3 lb), die niet ouder zijn dan 32 weken zwangerschapsduur, wanneer gebruikelijke medische behandeling (zoals vochtbeperking, diuretica en ademhalingsondersteuning) niet effectief is.
2 Bijwerkingen
Bijwerkingen zijn onder andere misselijkheid, dyspepsie, diarree, constipatie, gastro-intestinale ulceratie/bloeding, hoofdpijn, duizeligheid, huiduitslag, zout- en vochtretentie, en hoge bloeddruk.
Infrequente bijwerkingen zijn oesofageale ulceratie, hartfalen, hoge kaliumspiegels in het bloed, nierfunctiestoornis, verwardheid en bronchospasme. Ibuprofen kan astma verergeren, soms met dodelijke afloop.
Allergische reacties, waaronder anafylaxie en anafylactische shock, kunnen optreden. Ibuprofen kan worden gekwantificeerd in bloed, plasma of serum om de aanwezigheid van het geneesmiddel aan te tonen bij een persoon die een anafylactische reactie heeft doorgemaakt, een diagnose van vergiftiging te bevestigen bij mensen die in het ziekenhuis zijn opgenomen, of te helpen bij een medisch-juridisch onderzoek naar overlijden. Er is een monografie gepubliceerd waarin de plasmaconcentratie van ibuprofen, de tijd sinds inname en het risico op het ontwikkelen van niertoxiciteit bij mensen die een overdosis hebben genomen, met elkaar in verband worden gebracht.
In oktober 2020 heeft de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) geëist dat het etiket van het geneesmiddel voor alle niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen wordt bijgewerkt om het risico te beschrijven van nierproblemen bij ongeboren baby's die resulteren in weinig vruchtwater. Zij raden aan om NSAID's te vermijden bij zwangere vrouwen bij 20 weken of later in de zwangerschap.
2.1 Cardiovasculair risico
Samen met verschillende andere NSAID's is chronisch ibuprofengebruik gecorreleerd bevonden met risico op progressie naar hypertensie bij vrouwen, hoewel minder dan bij acetaminofen, en myocardinfarct (hartinfarct), vooral bij degenen die chronisch hogere doses gebruiken. Op 9 juli 2015 heeft de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) de waarschuwingen voor een verhoogd risico op hartaanvallen en beroertes in verband met ibuprofen en verwante NSAID's aangescherpt; het NSAID aspirine valt niet onder deze waarschuwing. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft in 2015 vergelijkbare waarschuwingen afgegeven.
2.3 Huid
Samen met andere NSAID's is ibuprofen in verband gebracht met het ontstaan van bullous pemphigoid of pemphigoid-achtige blaarvorming. Net als bij andere NSAID's is gemeld dat ibuprofen een fotosensibiliserende stof is, maar het wordt beschouwd als een zwakke fotosensibiliserende stof in vergelijking met andere leden van de klasse 2-arylpropionzuur. Net als andere NSAID's is ibuprofen een uiterst zeldzame oorzaak van de auto-immuunziekte Stevens-Johnson-syndroom (SJS). ibuprofen is ook een uiterst zeldzame oorzaak van toxische epidermale necrolyse.
2.4 Interacties
Alcohol
Het drinken van alcohol tijdens het gebruik van ibuprofen kan het risico op maagbloedingen verhogen.
Asperine
Volgens de Food and Drug Administration (FDA) kan "ibuprofen de bloedplaatjesremmende werking van lage doses aspirine verstoren, waardoor aspirine mogelijk minder effectief wordt bij gebruik voor cardioprotectie en het voorkomen van beroertes". Door voldoende tijd te laten tussen doses ibuprofen en aspirine met directe afgifte (IR) kan dit probleem worden vermeden. De aanbevolen tijd tussen een dosis ibuprofen en een dosis aspirine is afhankelijk van welke dosis het eerst wordt ingenomen. De aanbevolen tijd is 30 minuten of meer voor ibuprofen dat na IR-aspirine wordt ingenomen, en 8 uur of meer voor ibuprofen dat vóór IR-aspirine wordt ingenomen. Deze timing kan echter niet worden aanbevolen voor enteric-coated aspirine. Maar als ibuprofen slechts af en toe wordt ingenomen zonder de aanbevolen timing, is de vermindering van de cardioprotectie en beroertepreventie van een dagelijks aspirineregime minimaal.
Paracetamol
Ibuprofen gecombineerd met paracetamol wordt bij kinderen als algemeen veilig beschouwd bij kortdurend gebruik.
2.4 Overdosering
Overdosering van ibuprofen komt vaak voor sinds het is toegelaten voor OTC-gebruik. In de medische literatuur worden veel ervaringen met overdosering gemeld, hoewel de frequentie van levensbedreigende complicaties door ibuprofen-overdosering laag is. De menselijke reactie in gevallen van overdosering varieert van een afwezigheid van symptomen tot een fatale afloop ondanks behandeling met intensieve zorg. De meeste symptomen zijn een overschot van de farmacologische werking van ibuprofen, en omvatten buikpijn, misselijkheid, braken, slaperigheid, duizeligheid, hoofdpijn, oorsuizingen en nystagmus. In zeldzame gevallen zijn ernstiger symptomen gemeld, zoals gastro-intestinale bloedingen, toevallen, metabole acidose, hoge kaliumspiegels in het bloed, lage bloeddruk, trage hartslag, snelle hartslag, atriumfibrillatie, coma, leverdisfunctie, acuut nierfalen, cyanose, ademhalingsdepressie en hartstilstand. De ernst van de symptomen varieert met de ingenomen dosis en de tijd die verstreken is; de individuele gevoeligheid speelt echter ook een belangrijke rol. Over het algemeen zijn de symptomen die worden waargenomen bij een overdosis ibuprofen vergelijkbaar met de symptomen die worden veroorzaakt door een overdosis van andere NSAID's.
De correlatie tussen de ernst van de symptomen en de gemeten ibuprofenplasmaspiegels is zwak. Toxische effecten zijn onwaarschijnlijk bij doses lager dan 100 mg/kg, maar kunnen ernstig zijn boven 400 mg/kg (ongeveer 150 tabletten van 200 mg eenheden voor een gemiddelde man);] grote doses duiden er echter niet op dat het klinische beloop waarschijnlijk dodelijk is. Een precieze dodelijke dosis is moeilijk te bepalen, omdat deze kan variëren met leeftijd, gewicht en bijkomende aandoeningen van de individuele persoon.
De behandeling van een overdosis ibuprofen is gebaseerd op de wijze waarop de symptomen zich presenteren. In gevallen die zich vroeg presenteren, wordt ontsmetting van de maag aanbevolen. Dit wordt bereikt met actieve kool; houtskool adsorbeert het geneesmiddel voordat het in de bloedbaan kan komen. Maagspoeling wordt nu nog zelden toegepast, maar kan worden overwogen als de ingenomen hoeveelheid potentieel levensbedreigend is, en kan binnen 60 minuten na inname worden uitgevoerd. Doelbewust braken wordt niet aanbevolen. De meeste inslikken van ibuprofen veroorzaken slechts milde effecten, en de behandeling van overdosering is eenvoudig. Standaard maatregelen om een normale urineproductie te handhaven moeten worden ingesteld en de nierfunctie moet worden gecontroleerd. Aangezien ibuprofen zure eigenschappen heeft en ook in de urine wordt uitgescheiden, is geforceerde alkalische diurese theoretisch gunstig. Omdat ibuprofen echter sterk eiwitgebonden is in het bloed, is de uitscheiding van onveranderd geneesmiddel door de nieren minimaal. Geforceerde alkalische diurese is daarom van beperkt nut.
2.5 Miskraam
Een studie onder zwangere vrouwen suggereert dat diegenen die eender welk type of hoeveelheid NSAID's gebruikten (inclusief ibuprofen, diclofenac en naproxen) 2,4 keer meer kans hadden op een miskraam dan diegenen die de medicijnen niet gebruikten. Een Israëlische studie vond echter geen verhoogd risico op een miskraam in de groep moeders die NSAID's gebruikten.
3 Farmacologie
NSAID's zoals ibuprofen werken door het remmen van de cyclooxygenase (COX) enzymen, die arachidonzuur omzetten in prostaglandine H2 (PGH2). PGH2 wordt op zijn beurt door andere enzymen omgezet in verschillende andere prostaglandinen (die pijn, ontsteking en koorts veroorzaken) en in thromboxaan A2 (dat de samenklontering van bloedplaatjes stimuleert, wat leidt tot de vorming van bloedklonters).
Evenals aspirine en indomethacine is ibuprofen een niet-selectieve COX-remmer, in die zin dat het twee isovormen van cyclo-oxygenase remt, namelijk COX-1 en COX-2. De pijnstillende, koortswerende en ontstekingsremmende werking van NSAID's lijkt voornamelijk te berusten op remming van COX-2, waardoor de synthese van prostaglandinen, die een rol spelen bij ontstekingen, pijn, koorts en zwelling, afneemt. Antipyretische effecten kunnen te wijten zijn aan de werking op de hypothalamus, wat resulteert in een verhoogde perifere doorbloeding, vasodilatatie en daaropvolgende warmteafvoer. Remming van COX-1 zou in plaats daarvan verantwoordelijk zijn voor ongewenste effecten op het maagdarmkanaal. De rol van de afzonderlijke COX-isovormen in de analgetische, ontstekingsremmende en maagbeschadigende effecten van NSAID's is echter onzeker, en verschillende verbindingen veroorzaken verschillende gradaties van analgetie en maagbeschadiging.
Ibuprofen wordt toegediend als een racemisch mengsel. Het R-enantiomeer ondergaat in vivo een uitgebreide interconversie naar het S-enantiomeer. Aangenomen wordt dat het S-enantiomeer het farmacologisch actievere enantiomeer is. De omzetting van het R-enantiomeer vindt plaats via een reeks van drie belangrijke enzymen. Deze enzymen omvatten acyl-CoA-synthetase, dat het R-enantiomeer omzet in (-)-R-ibuprofen I-CoA; 2-arylpropionyl-CoA epimerase, dat (-)-R-ibuprofen I-CoA omzet in (+)-S-ibuprofen I-CoA; en hydrolase, dat (+)-S-ibuprofen I-CoA omzet in het S-enantiomeer. Naast de omzetting van ibuprofen in het S-enantiomeer kan het lichaam ibuprofen metaboliseren tot verschillende andere verbindingen, waaronder talrijke hydroxyl-, carboxyl- en glucuronylmetabolieten. Vrijwel al deze hebben geen farmacologische effecten.
In tegenstelling tot de meeste andere NSAID's werkt ibuprofen ook als een remmer van Rho kinase en kan nuttig zijn bij het herstel van ruggenmergletsel.
3.1 Farmacokinetiek
Na orale toediening wordt de piekconcentratie in het serum na 1-2 uur bereikt, en tot 99% van het geneesmiddel is gebonden aan plasma-eiwitten. Het grootste deel van ibuprofen wordt gemetaboliseerd en binnen 24 uur in de urine geëlimineerd; 1% van het onveranderde geneesmiddel wordt echter verwijderd via de galblaasuitscheiding.
4 Chemie
Ibuprofen is praktisch onoplosbaar in water, maar zeer goed oplosbaar in de meeste organische oplosmiddelen zoals ethanol (66,18 g/100 mL bij 40 °C voor 90% EtOH), methanol, aceton en dichloormethaan.
De oorspronkelijke synthese van ibuprofen door de Boots Group begon met de verbinding 2-methylpropylbenzeen. De synthese nam zes stappen in beslag. Een moderne, groenere techniek voor de synthese omvat slechts drie stappen.
4.1 Stereochemie
Ibuprofen bevat, net als andere 2-arylpropionaatderivaten zoals ketoprofen, flurbiprofen en naproxen, een stereocentrum op de a-positie van het propionaatgedeelte. Het in de apotheek verkochte product is een racemisch mengsel van het S- en het R-isomeer. Het S-isomeer (dextroroterend) is het biologisch actievere; dit isomeer is geïsoleerd en wordt medisch gebruikt (zie dexibuprofen voor details).
Het isomerase-enzym, alfa-methylacyl-CoA racemase, zet (R)-ibuprofen om in het (S)-enantiomeer.
5 Geschiedenis
Ibuprofen werd afgeleid van propionzuur door de onderzoekstak van de Boots Group tijdens de jaren 1960. De naam is afgeleid van de 3 functionele groepen: isobutyl (ibu) propionzuur (pro) fenyl (fen). De ontdekking ervan was het resultaat van onderzoek in de jaren 1950 en 1960 om een veiliger alternatief voor aspirine te vinden. De molecule werd ontdekt en gesynthetiseerd door een team onder leiding van Stewart Adams, met een patentaanvraag ingediend in 1961. Adams testte het middel aanvankelijk als behandeling voor zijn kater.
Het middel werd in 1969 in het Verenigd Koninkrijk gelanceerd als behandeling voor reumatoïde artritis, en in 1974 in de Verenigde Staten. Later, in 1983 en 1984, werd het de eerste NSAID (anders dan aspirine) die over de toonbank (OTC) verkrijgbaar was in deze twee landen. Dr. Adams werd vervolgens in 1987 onderscheiden met een Order of the British Empire (OBE). Boots kreeg in 1987 de Queen's Award for Technical Achievement voor de ontwikkeling van het geneesmiddel.
In november 2013 werd het werk aan ibuprofen erkend door de oprichting van een blauwe plaquette van de Royal Society of Chemistry op het fabrieksterrein van Boots in Beeston in Nottingham, met de volgende tekst: [mislukte verificatie]
Ter erkenning van het werk dat in de jaren tachtig door The Boots Company PLC is verricht aan de ontwikkeling van ibuprofen, waardoor het niet langer alleen op recept verkrijgbaar was, maar ook wereldwijd door miljoenen mensen kon worden gebruikt
en een andere in BioCity Nottingham, de locatie van het oorspronkelijke laboratorium, met de volgende tekst:
Ter erkenning van het baanbrekende onderzoekswerk, hier in Pennyfoot Street, door Dr Stewart Adams en Dr John Nicholson in de onderzoeksafdeling van Boots, dat leidde tot de ontdekking van ibuprofen dat wereldwijd door miljoenen mensen wordt gebruikt ter verlichting van pijn.
6 Samenleving en cultuur
6.1 Verkrijgbaarheid
Ibuprofen werd in 1969 in het Verenigd Koninkrijk en in 1974 in de Verenigde Staten op recept verkrijgbaar gemaakt. In de jaren daarna heeft het goede verdraagbaarheidsprofiel, samen met uitgebreide ervaring in de bevolking en in zogenaamde fase-IV proeven (postapproval studies), ertoe geleid dat ibuprofen OTC verkrijgbaar is in apotheken over de hele wereld, alsook in supermarkten en andere algemene detailhandelaars.
Ibuprofen is de internationale generieke benaming (INN), de British Approved Name (BAN), de Australian Approved Name (AAN) en de United States Adopted Name (USAN). In de Verenigde Staten is Motrin sinds 1974 op de markt, en Advil sinds 1984. Ibuprofen is algemeen verkrijgbaar in de Verenigde
Ibuprofen werd in 1969 in het Verenigd Koninkrijk en in 1974 in de Verenigde Staten op recept verkrijgbaar gesteld. In de jaren daarna heeft het goede verdraagbaarheidsprofiel, samen met uitgebreide ervaring in de bevolking en in zogenoemde fase-IV-proeven (postapproval studies), ertoe geleid dat ibuprofen wereldwijd in apotheken, maar ook in supermarkten en andere algemene detailhandelsverkooppunten vrij verkrijgbaar is.
Ibuprofen is de internationale generieke benaming (INN), de British Approved Name (BAN), de Australian Approved Name (AAN) en de United States Adopted Name (USAN). In de VS is Motrin sinds 1974 op de markt, en Advil sinds 1984. Ibuprofen is in de Verenigde Staten algemeen verkrijgbaar tot de FDA-doseringslimiet van 1984 OTC, hoger zelden op recept. [mislukte verificatie]
In 2009 werd in de Verenigde Staten de eerste injecteerbare formulering van ibuprofen goedgekeurd, onder de handelsnaam Caldolor.
6.2 Route
Het kan via de mond worden gebruikt, als tablet, capsule of suspensie, of intraveneus.
7 Onderzoek
Ibuprofen wordt soms gebruikt voor de behandeling van acne vanwege zijn ontstekingsremmende eigenschappen, en is in Japan in topische vorm verkocht voor acne bij volwassenen. Net als andere NSAID's kan ibuprofen nuttig zijn bij de behandeling van ernstige orthostatische hypotensie (lage bloeddruk bij opstaan). NSAID's zijn van onduidelijk nut bij de preventie en behandeling van de ziekte van Alzheimer.
Ibuprofen is in verband gebracht met een lager risico op de ziekte van Parkinson en kan deze ziekte uitstellen of voorkomen. Aspirine, andere NSAID's en paracetamol (acetaminophen) hadden geen effect op het risico op Parkinson. In maart 2011 maakten onderzoekers van Harvard Medical School in Neurology bekend dat ibuprofen een neuroprotectief effect had tegen het risico op het ontstaan van de ziekte van Parkinson. Mensen die regelmatig ibuprofen gebruikten zouden een 38% lager risico hebben op het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson, maar een dergelijk effect werd niet gevonden voor andere pijnstillers, zoals aspirine en paracetamol. Het gebruik van ibuprofen om het risico op de ziekte van Parkinson in de algemene bevolking te verlagen zou niet probleemloos zijn, gezien de mogelijkheid van nadelige effecten op het urineweg- en spijsverteringsstelsel.
Sommige voedingssupplementen zouden gevaarlijk kunnen zijn om samen met ibuprofen en andere NSAID's in te nemen, maar vanaf 2016 moet er meer onderzoek worden gedaan om daar zeker van te zijn. Deze supplementen omvatten die die bloedplaatjesaggregatie kunnen voorkomen, waaronder ginkgo, knoflook, gember, bosbes, dong quai, moederkruid, ginseng, kurkuma, moerasspirea (Filipendula ulmaria), en wilg (Salix spp.); die die coumarine bevatten, waaronder kamille, paardenkastanje, fenegriek en rode klaver; en die het risico op bloedingen verhogen, zoals tamarinde.
7.1 COVID-19
Ibuprofen wordt onderzocht in Córdoba, Argentinië als een behandeling voor COVID-19, waarbij het wordt gebruikt in een hypertone oplossing en wordt geïnhaleerd. De klinische proeven zijn begonnen in juni 2020. Er is geen gevalideerde (peer-reviewed) publicatie die de effectiviteit van ibuprofen aantoont bij de behandeling van COVID-19, noch is er enig bewijs dat het SARS-CoV-2 infectiviteit blokkeert in welke test dan ook, noch op gekweekte cellen, noch op dieren. De enige publicatie van de Argentijnse groep staat in het controversiële tijdschrift "Medical Hypotheses" en bevat geen enkel gegeven over de doeltreffendheid van ibuprofen. Er wordt slechts een hypothetische suggestie gedaan, die voornamelijk gebaseerd is op gegevens van andere virussen die sterk verschillen van SARS-CoV-2.
Bron: de Engelstalige wiki, die is veel uitgebreider dan de Nederlandstalige.
Voor referenties zie de Engelstalige pagina.
Meer leesvoer.
|