| Kwallensteken | meer verwonding en vergiftiging |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Kwallen behoren tot de groep Cnidaria. Andere Cnidaria zijn:
- Zee-anemonen
- Koralen
- Hydroïden (zoals het Portugees oorlogsschip)
(Zie ook Inleiding tot beten en steken.)
Cnidaria veroorzaken meer vergiftigingen dan alle andere zeedieren.
Cnidaria hebben netelcellen (nematocysten) op hun tentakels. Een enkele tentakel kan er duizenden bevatten. De ernst van de steek hangt af van het soort dier. De steek van de meeste soorten resulteert in een pijnlijke, jeukende uitslag, die zich kan ontwikkelen tot blaren die zich vullen met pus en dan scheuren. Andere symptomen zijn zwakte, misselijkheid, hoofdpijn, spierpijn en spasmen, loopneus en -ogen, overmatig zweten en pijn op de borst die erger wordt als je ademhaalt. Steken van het Portugees oorlogsschip (in Noord-Amerika) en de dooskwal (in Australië in de Indische en Stille Zuidzee) hebben de dood veroorzaakt.
Behandeling
- was het gif en verwijder de tentakels van de huid
- warm of koud weken voor verlichting van de pijn
De eerste stap in de behandeling van een verwonding door een kwal in de oceanen van Noord-Amerika is spoelen met zeewater om het gif van de huid te spoelen. Eventuele stukjes tentakel moeten worden verwijderd met een pincet of, na het aantrekken van twee paar handschoenen, met de vingers.
Het type spoeling verschilt per soort steek:
- voor kwallensteken in niet-tropische wateren en voor koraalsteken kan zeewaterspoeling worden gebruikt.
- voor kwallensteken in tropische wateren kan azijnspoeling gevolgd door zeewaterspoeling worden gebruikt. Zoet water mag niet worden gebruikt.
- voor Portugees oorlogsschipsteken kan zoutwaterspoeling gebruikt worden. Azijn mag niet gebruikt worden als spoeling op verwondingen van het Portugees oorlogsschip omdat het ervoor kan zorgen dat er extra gif vrijkomt uit nematocysten die nog niet gestoken hebben (“ongebrande” nematocysten).
- voor de gevaarlijkere dooskwallen daarentegen moet azijn worden gebruikt om extra “vuren” van de nematocysten te stoppen, en daarna moet zeewater worden gebruikt omdat zoet water ervoor zorgt dat er extra gif vrijkomt.
Voor alle soorten steken geldt dat nadat de tentakels zijn verwijderd, warm of heet water of cold packs, afhankelijk van wat voor de persoon het beste voelt, de pijn kunnen verlichten.
Bij het geringste teken van ademhalingsproblemen of bewustzijnsverandering (inclusief bewusteloosheid) moet onmiddellijk medische hulp worden ingeroepen.
Uitslag veroorzaakt door baden in zee
Zeebaderuitslag is een stekende, jeukende huiduitslag die zwemmers op sommige Atlantische locaties treft (zoals Florida, het Caribisch gebied en Long Island). Het wordt veroorzaakt door een allergische reactie op steken van de larven van de zeeanemoon of de vingerhoedkwal. De uitslag verschijnt op de plek waar het badpak in contact komt met de huid. Mensen die vermoeden dat ze aan deze larven zijn blootgesteld, moeten douchen nadat ze hun badpak hebben uitgetrokken. Huiduitslag kan worden behandeld met hydrocortisonlotion en, indien nodig, een oraal antihistaminicum. Als de reactie ernstiger is, kan het nodig zijn om medische hulp in te schakelen.
Bronnen: