| Ernst van bijwerkingen van geneesmiddelen | meer speciale-onderwerpen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Bijwerkingen zijn alle ongewenste effecten van geneesmiddelen (inclusief medicijnen). Er bestaat geen universele schaal om de ernst van een bijwerking te beschrijven of te meten. Beoordeling is grotendeels subjectief. Reacties kunnen worden beschreven als, licht, matig, ernstig en dodelijk. |
Lichte bijwerkingen
Milde of matige bijwerkingen van geneesmiddelen betekenen niet noodzakelijk dat mensen moeten stoppen met het innemen van een geneesmiddel, vooral als er geen geschikt alternatief beschikbaar is. Wel zullen artsen waarschijnlijk de dosis, de gebruiksfrequentie (aantal doses per dag) en de timing van de doses (bijvoorbeeld voor of na de maaltijd; 's ochtends of 's avonds) opnieuw beoordelen. Er kunnen andere medicijnen worden gebruikt om de bijwerking onder controle te houden (bijvoorbeeld een stoelgangverzachter om constipatie te verlichten).
Lichte reacties die meestal worden beschreven als minder belangrijk zijn onder andere:
- spijsverteringsstoornissen (zoals misselijkheid, constipatie, diarree)
- hoofdpijn
- vermoeidheid
- vage spierpijn
- malaise (een algemeen gevoel van ziekte of ongemak)
- Veranderingen in slaappatronen
Dergelijke reacties kunnen echter erg verontrustend zijn voor mensen die ze ervaren. Hierdoor zijn mensen mogelijk minder bereid om hun medicatie volgens voorschrift in te nemen en worden de doelen van de behandeling mogelijk niet bereikt.
Matige bijwerkingen
Matige bijwerkingen zijn onder andere:
- uitslagen (vooral als ze uitgebreid en aanhoudend zijn)
- visusstoornissen (vooral bij mensen die corrigerende lenzen dragen)
- spiertrillingen
- moeite met urineren (een veelvoorkomend effect van veel medicijnen bij oudere mannen)
- elke waarneembare verandering in stemming of mentaal functioneren
- bepaalde veranderingen in bloedbestanddelen, zoals een tijdelijke, omkeerbare daling in het aantal witte bloedcellen of in de bloedspiegels van sommige stoffen, zoals glucose
Ook reacties die gewoonlijk als mild worden beschreven, worden als matig beschouwd als de persoon die ze ervaart ze duidelijk vervelend, verontrustend of ondraaglijk vindt.
Ernstige bijwerkingen
Onder ernstige reacties vallen reacties die levensbedreigend kunnen zijn (zoals leverfalen, abnormaal hartritme, bepaalde soorten allergische reacties), reacties die leiden tot blijvende of significante invaliditeit of ziekenhuisopname en reacties die aangeboren afwijkingen veroorzaken. Ernstige reacties zijn relatief zeldzaam. Mensen die een ernstige reactie krijgen, moeten meestal stoppen met het gebruik van het geneesmiddel of de medicatie en moeten behandeld worden. Soms moeten artsen echter doorgaan met het geven van medicijnen met een hoog risico (bijvoorbeeld chemotherapie aan mensen met kanker of immunosuppressiva aan mensen die een orgaantransplantatie ondergaan). Artsen gebruiken alle mogelijke middelen om een ernstige bijwerking onder controle te krijgen.
Dodelijke bijwerkingen
Dodelijke reacties zijn reacties waarbij een geneesmiddelreactie direct of indirect de dood veroorzaakte. Deze reacties zijn meestal ernstige reacties die niet op tijd ontdekt werden of niet op behandeling reageerden. Dodelijke reacties kunnen de redenen zijn dat sommige medicijnen van de markt worden gehaald (zoals troglitazon en terfenadine).
Bronnen: