| Neuroleptisch Kwaadaardig Syndroom | meer verwonding en vergiftiging |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Het neuroleptisch kwaadaardig syndroom is verwardheid of onvermogen, spierstijfheid, hoge lichaamstemperatuur en andere symptomen die optreden wanneer bepaalde antipsychotica (neuroleptica) of medicijnen tegen braken (anti-emetica) worden gebruikt. |
- het neuroleptisch kwaadaardig syndroom ontwikkelt zich bij een zeer klein aantal mensen die bepaalde soorten medicijnen krijgen.
- de symptomen zijn onder andere een gevaarlijk hoge lichaamstemperatuur, spierstijfheid en agitatie.
- artsen baseren de diagnose op de symptomen van de persoon en op wat ze vinden tijdens een lichamelijk onderzoek.
- de behandeling bestaat uit het stoppen van het medicijn, het verlagen van de lichaamstemperatuur en het bieden van ondersteuning op een intensive care.
(Zie ook Overzicht van Hitteaandoeningen).
Het neuroleptisch maligne syndroom ontwikkelt zich bij een klein aantal mensen die behandeld worden met antipsychotica of anti-emetica (zie tabel Geneesmiddelen die het neuroleptisch maligne syndroom kunnen veroorzaken), meestal binnen de eerste paar weken van de behandeling. Het risico op het ontwikkelen van het syndroom varieert tussen 0,02% en 3%, afhankelijk van veel factoren. Het syndroom komt het meest voor bij mannen die, omdat ze geagiteerd zijn, aanvankelijk snel verhoogde doses antipsychotica of hoge doses krijgen. Artsen weten niet zeker waarom het syndroom zich ontwikkelt.
Symptomen
De symptomen ontwikkelen zich meestal na een paar dagen en omvatten:
- verwardheid, agitatie of coma
- spierstijfheid
- een hoge temperatuur, vaak meer dan 40°C
- een snelle hartslag
- snelle ademhaling
- hoge of wisselende (labiele) bloeddruk
Beschadigde spieren scheiden het eiwit myoglobine af, dat in de urine wordt uitgescheiden en de urine bruin kleurt. Deze aandoening (myoglobinurie) kan acute nierschade of zelfs nierfalen veroorzaken. Ongeveer 10 tot 20% van de mensen overlijdt, zelfs na een snelle behandeling.
Diagnose
- typische symptomen bij een persoon die een geneesmiddel gebruikt waarvan bekend is dat het het neuroleptisch maligne syndroom veroorzaakt
Artsen vermoeden het neuroleptisch maligne syndroom wanneer mensen die een geneesmiddel gebruiken waarvan bekend is dat het het neuroleptisch maligne syndroom veroorzaakt (zie onderaan deze pagina), kenmerkende symptomen en lichamelijke onderzoeksbevindingen ontwikkelen, met name ernstige spierstijfheid. Er zijn geen testen die de diagnose bevestigen. Maar omdat andere aandoeningen (bijvoorbeeld meningitis en sepsis) soortgelijke symptomen kunnen veroorzaken, doen artsen vaak testen op die aandoeningen. Artsen doen ook bloed- en urineonderzoek om te kijken of er spiereiwitafbraak en nierschade is.
Behandeling
- stoppen met het medicijn
- de koorts onder controle houden
- intensieve ondersteunende zorg
Mensen met neuroleptisch maligne syndroom worden meestal behandeld op een intensive care afdeling. Het geneesmiddel dat het neuroleptisch maligne syndroom heeft veroorzaakt wordt gestopt en de koorts wordt onder controle gehouden, meestal door de huid nat te maken (vernevelen) en lucht over de huid te blazen of door speciale koeldekens te gebruiken. Mensen die erg opgewonden zijn, krijgen kalmerende middelen toegediend via een ader. Er worden vaak andere behandelingen gebruikt vanwege de ernst van deze aandoening. Deze omvatten dantroleen (een spierverslapper, om koorts en spierschade te verminderen) en bromocriptine (om de zenuwfunctie te verbeteren).
| Geneesmiddelen die het neuroleptisch maligne syndroom kunnen veroorzaken | |
| Klasse | Geneesmiddel |
Antipsychotica, traditioneel |
Chloorpromazine Flufenazine Haloperidol Loxapine Mesoridazine Molindon Perfenazine Pimozide Thioridazine Thiothixeen Trifluoperazine |
Antipsychotica, nieuwer |
Aripiprazol Clozapine Olanzapine Paliperidon Quetiapine Risperidon Ziprasidone |
Antiemetica (medicijnen tegen braken) |
Domperidon Droperidol Metoclopramide Prochloorperazine Promethazine |
Bronnen: