Overzicht van hitteaandoeningen meer verwonding en vergiftiging    Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals. Let op:  in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht. Mensen, die warmbloedige dieren zijn, houden hun lichaamstemperatuur binnen 1 of 2 graden van 37° C (98,6° F) zoals gemeten via de mond en 38° C (100,4° F) zoals rectaal gemeten, ondanks grote schommelingen in de buitentemperatuur. Dit interne temperatuurbereik moet behouden blijven om het lichaam normaal te laten functioneren. Een te hoge of te lage lichaamstemperatuur kan ernstige schade aan organen of de dood tot gevolg hebben. Temperatuurregeling Het lichaam reguleert zijn temperatuur door een evenwicht te vinden tussen warmteproductie en warmteverlies. Het lichaam produceert onder andere warmte door chemische reacties (metabolisme) die voornamelijk voortkomen uit de omzetting van voedsel in energie. Warmte wordt ook geproduceerd door spierarbeid tijdens lichamelijke activiteit. Het lichaam koelt zichzelf af door warmte te verliezen, voornamelijk via de processen van: Straling Verdamping van water (voornamelijk zweet) Straling, waarbij warmte van warmere naar koelere gebieden stroomt, is de belangrijkste bron van warmteverlies wanneer het lichaam warmer is dan de omgeving. Straling vereist geen contact met voorwerpen, bijvoorbeeld wanneer een gloeilamp warmte uitstraalt in een kamer. Verdamping van water onttrekt een grote hoeveelheid warmte aan een nat oppervlak. Zweet, vocht geproduceerd door de zweetklieren, koelt de huid af terwijl het verdampt. Zweten is de belangrijkste bron van warmteverlies wanneer de omgevingstemperatuur in de buurt komt van de lichaamstemperatuur en tijdens het sporten. Vochtigheid (vocht in de lucht) vertraagt echter de verdamping van water, waardoor zweten minder effectief is. Daarom kan warmteverlies moeilijk zijn bij warm en vochtig weer. Het lichaam koelt zichzelf ook af door de volgende processen: Convectie: Warmte wordt overgedragen aan koel water of koele lucht die over de huid stroomt. Geleiding: Warmte wordt overgedragen aan koelere oppervlakken die in contact komen met het lichaam, zoals wanneer je op de koude grond ligt Warmtestoornissen Er zijn verschillende soorten warmteaandoeningen: Hitte krampen Hitte-uitputting Hitteberoerte (de ernstigste) Deze typen variëren door hun symptomen, of (en hoeveel) de lichaamstemperatuur verhoogd is en door de ernst van het vocht- en zouttekort. Vocht- en zouttekort ontstaan door overmatig zweten en kunnen leiden tot lage bloeddruk en pijnlijke spiersamentrekkingen. Inwendige organen kunnen beschadigd raken als de lichaamstemperatuur gedurende lange tijd erg hoog is. Andere temperatuurregulatiestoornissen Kwaadaardige hyperthermie, neuroleptisch maligne syndroom en serotoninesyndroom zijn andere aandoeningen waarbij hyperthermie (verhoogde lichaamstemperatuur) levensbedreigend kan zijn.    Oorzaak    Hitteaandoeningen worden veroorzaakt door overmatige warmteproductie, ineffectief warmteverlies of beide. Overmatige warmteproductie kan worden veroorzaakt door het volgende: Infecties die koorts veroorzaken Verhoogde activiteit van de schildklier, die het metabolisme van het lichaam versnelt Inspannende spieractiviteit, die kan optreden tijdens het sporten of lichamelijke arbeid (vooral bij zwaarlijvige mensen) of het gevolg kan zijn van aandoeningen zoals toevallen, agitatie of alcohol- of drugsontwenning. Bepaalde stimulerende drugs, zoals cocaïne, amfetaminen, methyleendioxymethamfetamine (MDMA of Ecstasy), monoamineoxidaseremmers (of MAO-remmers, een soort antidepressivum) en fencyclidine (engelenstof). Overdoses van medicijnen die aspirine bevatten, omdat hoge doses aspirine ervoor zorgen dat cellen overmatig veel warmte produceren. Ondoeltreffend warmteverlies komt het meest voor in warme, vochtige omstandigheden. De volgende zaken belemmeren warmteverlies ook enorm: Zware, strakke kleding die niet ademt (dat wil zeggen, niet gemakkelijk lucht en vocht doorlaat). Het dragen van dergelijke kleding voorkomt dat zweet van het huidoppervlak verdampt en het lichaam afkoelt. Bepaalde medicijnen, meestal antipsychotische medicijnen en medicijnen met anticholinerge effecten, kunnen het zweten verminderen. Bepaalde aandoeningen die de huid aantasten, verstoren het zweten. Deze aandoeningen zijn onder andere cystische fibrose, systemische sclerose (sclerodermie), psoriasis, eczeem en ernstige zonnebrand. Obesitas belemmert warmteverlies omdat een dikke vetlaag een goede isolator is. Mentale toestanden die de zintuiglijke reacties op warmte verstoren. Ouderen met dementie en dronken mensen die zich in een warme omgeving bevinden, kunnen bijvoorbeeld niet naar een koele omgeving gaan, zware kleding uittrekken of een airconditioner aanzetten. Risicofactoren voor hitteaandoeningen De kans op het ontwikkelen van hitteaandoeningen neemt toe wanneer blootstelling aan hitte plotseling plaatsvindt, zoals wanneer een kind op een warme zomerdag in een gesloten auto wordt achtergelaten. Bij warm weer kan de binnentemperatuur van een gesloten auto in slechts 15 minuten stijgen van 27 tot 49° C (80 tot 120° F). Wanneer mensen geleidelijk worden blootgesteld aan langere periodes van hitte en vochtigheid, past het lichaam zich aan en is het beter in staat om de normale lichaamstemperatuur te behouden. Dit proces wordt acclimatisatie genoemd. Acclimatisatie treedt sneller op bij jonge of fysiek actieve mensen dan bij oudere of fysiek inactieve mensen. Factoren die de kwetsbaarheid voor de effecten van de meeste hitteaandoeningen vergroten zijn onder andere de volgende: Heel oud of heel jong zijn Het hebben van bepaalde medische aandoeningen, zoals hart-, long-, nier- of leverfunctiestoornissen diuretica gebruiken Onevenwichtigheid in de bloedchemie (elektrolyten) Uitgedroogd zijn Spotlight op veroudering: Hittegerelateerde zorgen Er zijn verschillende redenen waarom oudere mensen het extra moeilijk hebben als de temperatuur hoog is: Ze zijn niet zo goed in staat als jongere mensen om zich geleidelijk aan te passen (te acclimatiseren) aan lange periodes van hoge temperaturen en vochtigheid. Ze hebben moeite om de bloedstroom naar alle huidoppervlakken te verhogen door een verminderde bloedsomloop, waardoor hun lichaam zichzelf minder snel afkoelt. Ze verliezen zweetklieren naarmate ze ouder worden. Ze hebben een vertraagde warmteperceptie en reageren daarom traag op temperatuurveranderingen. Ze kunnen mobiliteitsproblemen hebben waardoor ze zich moeilijk uit een warme omgeving kunnen bewegen. Bepaalde aandoeningen die vaker voorkomen bij oudere mensen, zoals hart- en nierfalen, kunnen het vermogen van het lichaam om zichzelf te koelen verstoren. Mensen met een hoge bloeddruk volgen vaak een zoutarm dieet, waardoor ze mogelijk niet genoeg zout binnenkrijgen om het zout te vervangen dat ze verliezen door zweet. Ouder worden heeft ook invloed op de dorst. Oudere mensen hebben minder snel dorst dan jongere mensen. Ouderen raken dus sneller uitgedroogd, waardoor ze minder goed kunnen zweten in een warme omgeving.    Preventie    Hieronder volgen enkele manieren om hitteaandoeningen te voorkomen: Kinderen (en ook huisdieren) mogen nooit worden achtergelaten in afgesloten, slecht geventileerde ruimtes, zoals een hete auto, zelfs niet voor een paar minuten. Tijdens extreem warm weer mogen ouderen en jongeren niet in ongeventileerde woningen zonder airconditioning verblijven. Tijdens warm, vochtig weer kun je het beste lichte, loszittende kleding dragen van stof die ademt, zoals katoen. Vloeistoffen en zouten die verloren gaan door zweten kunnen meestal worden vervangen door het drinken van water of licht gezouten voedingsmiddelen en dranken, zoals sportdrank, gezouten tomatensap of koele bouillon. Alcoholische en cafeïnehoudende dranken zijn geen goede vochtvervangers en kunnen uitdroging verergeren. Inspanning in de hitte Inspannen in een zeer warme omgeving moet worden vermeden. Als inspanning in een hete omgeving niet vermeden kan worden, kan het drinken van voldoende vloeistoffen en het regelmatig koelen van de huid door nevelen of bevochtigen met koel water helpen om de lichaamstemperatuur dichtbij normaal te houden. Om voldoende vocht terug te krijgen, moet je blijven drinken, zelfs nadat de dorst is gelest. Gewichtsverlies na het sporten of werken kan gebruikt worden om uitdroging te controleren. Mensen die 2 tot 3% van hun lichaamsgewicht verliezen, moeten eraan herinnerd worden extra vocht te drinken en moeten vóór de blootstelling van de volgende dag weer ongeveer 1 kilo van hun startgewicht zijn. Mensen die minstens 4% van hun lichaamsgewicht verliezen, moeten hun activiteit 1 dag beperken. Mensen die deelnemen aan buitenactiviteiten en grote hoeveelheden water zonder zout drinken, kunnen het natrium in het bloed verdunnen (een aandoening die hyponatriëmie wordt genoemd), wat epileptische aanvallen en zelfs de dood kan veroorzaken. Het consumeren van zout, zelfs in zoute “junk” voeding, samen met water kan dit probleem verlichten. Andere veelgebruikte manieren om het zoutgehalte op een normaal peil te houden zijn zouttabletten (die moeten worden opgelost in voldoende water, bijvoorbeeld één zouttablet van één gram in een liter of kwart water) en in de handel verkrijgbare sportdrankjes die extra zout bevatten. Het langzaam opvoeren van het niveau en de hoeveelheid werk in de hitte leidt uiteindelijk tot acclimatisatie, waardoor mensen veilig kunnen werken bij temperaturen die eerder gevaarlijk waren. Het is meestal voldoende om gedurende 10 tot 14 dagen van 15 minuten per dag matige activiteit (genoeg om het zweten te stimuleren) op een heet moment van de dag naar 90 minuten zware activiteit te gaan. Mensen die niet geacclimatiseerd zijn, hebben meer kans op hittekrampen of andere hitteaandoeningen bij langdurige inspanning en moeten mogelijk hun natrium- en waterinname verhogen. Manieren om hitteaandoeningen te voorkomen: zorg voor voldoende ventilatie of airconditioning tijdens hittegolven, vooral voor zeer oude of jonge mensen laat kinderen bij warm weer niet achter in de auto, vooral niet met gesloten ramen vermijd zware inspanning in hete omgevingen en slecht geventileerde ruimtes vermijd ongepast zware, geïsoleerde kleding als inspanning in hitte onvermijdelijk is, draag dan loszittende kleding van stoffen die ademen, neem regelmatig pauzes, gebruik een ventilator en drink om de paar uur, ongeacht of je dorst hebt als 2% of meer van het lichaamsgewicht verloren gaat tijdens het sporten of werken, drink dan extra vloeistoffen als 4% of meer van het lichaamsgewicht verloren gaat tijdens het sporten of werken, beperk de activiteit dan gedurende 1 dag als er grote hoeveelheden water worden gedronken, neem dan zouten in de vorm van vloeistof of voedsel als langdurige inspanning in de hitte onvermijdelijk is, begin dan 10 tot 14 dagen voordat de maximale inspanning nodig is met een gematigde activiteit van ongeveer 15 minuten per dag en verhoog langzaam de intensiteit van de activiteit en de tijd die u eraan besteedt Wist u dat... Het drinken van grote hoeveelheden gewoon water tijdens inspanning kan het natrium in de bloedbaan gevaarlijk verdunnen. Zouttabletten moeten worden opgelost in voldoende water. Bronnen: Merck Manual, professional version Merck Manual, consumer version   Einde van de pagina