Overzicht van tandaandoeningen meer mond, gebit  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Let op:  in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.

Veel voorkomende tandaandoeningen zijn:

Gebroken, loszittende en uitgeslagen tanden worden beschouwd als urgente tandheelkundige problemen, net als sommige tandpijnen. Tandbederf, dat vaak leidt tot kiespijn en tandverlies, kan grotendeels worden voorkomen met een goede mondhygiëne, die helpt tandplak te verwijderen en de opbouw van tandsteen te voorkomen.

Tandplak is een filmachtige substantie die bestaat uit bacteriën, speeksel, voedselresten en dode cellen. Het komt bij iedereen voor. Tandplak wordt dag en nacht op de tanden afgezet. Nadat een tand is gereinigd, ontwikkelt zich binnen ongeveer 24 uur tandplak op het tandoppervlak. Na ongeveer 72 uur begint de tandplak hard te worden en wordt het tandsteen. Omdat tandplak de groei kan bevorderen van het soort bacteriën dat leidt tot tandbederf, moet het dagelijks worden verwijderd door poetsen en flossen.

Tandsteen (calculus) is verharde (verkalkte) plak die een witte laag vormt op de basis van de tanden, vooral op de tongzijde van de voortanden en de wangzijde van de bovenkiezen (de kiezen achter in de mond). Omdat tandsteen wordt gevormd uit tandplak, kan dagelijks poetsen om tandplak te verwijderen de opbouw van tandsteen aanzienlijk verminderen. Maar als tandsteen zich eenmaal heeft gevormd, kan het alleen door een tandarts of mondhygiënist adequaat worden verwijderd.

Hoewel een gezonde mond onderhouden kan worden door zorgvuldig poetsen en flossen, helpen ook het beperken van de suikerinname en het gebruik van gefluorideerd water het risico op tandbederf te verminderen.

De taal van de tandartsen
   Hoe de meeste mensen het noemen    Hoe tandartsen het noemen

Volwassen tand

Blijvende tand

Aligners

Aligners of orthodontische hulpmiddelen

Melktand

Littand

Achterste kiezen

Molaren en premolaren

Beet

Occlusie

Beugel

Orthodontische banden en draden of hulpmiddelen

Kap

Kroon

Gaatjes

Cariës

Reiniging

Profylaxe

Composietvulling

Composiethars

Oogtanden

Hoektanden of hoektanden

Vulling

Restauratie

Voortanden

Snijtanden en hoektanden

Tandvlees

Tandvlees

Tandvleesaandoening

Parodontale aandoening, parodontitis of gingivitis

Hazelip

Gespleten lip

Lachgas

Lachgas

Onderkaak

Onderkaak

Plaat

Volledige of gedeeltelijke prothese (uitneembaar)

Dak van de mond

Gehemelte

Zijtanden

Bicuspids of premolaren

Zilveren vulling

Amalgaam restauratie

Tandsteen

Calculus

Ongelijkmatige beet

Malocclusie

Bovenkaak

Bovenkaak

   Symptomen   
Pijn aan een afzonderlijke tand (kiespijn) is waarschijnlijk het meest bekende symptoom van een tandaandoening. Een tand kan de hele tijd pijnlijk zijn of alleen onder bepaalde omstandigheden, zoals bij het kauwen of wanneer er met een tandheelkundig instrument op wordt getikt. Pijn in een tand duidt op tandbederf of tandvleesaandoeningen. Pijn kan echter ook ontstaan wanneer wortels blootliggen, wanneer mensen te krachtig kauwen of met hun tanden knarsen (bruxisme), of wanneer een tand of kies gebroken is. Een verstopte voorhoofdsholte kan soortgelijke pijnsymptomen veroorzaken in het gebied van de boventanden.

Versleten of loszittende tanden kunnen een symptoom zijn van tandvleesaandoeningen of bruxisme, een aandoening die wordt gekenmerkt door veelvuldig klemmen of knarsen met de tanden. Bruxisme treedt meestal op tijdens de slaap, zodat de persoon zich er niet van bewust is, maar het kan ook overdag voorkomen. Mensen met bruxisme moeten zich erop concentreren om overdag niet met hun tanden te knarsen of te knarsen. Bruxisme kan leiden tot slijtage. Attritie is het afslijten van de bijtvlakken van de tanden. Attrutie kan ook worden veroorzaakt door het kauwen van schurend voedsel of tabak of door de slijtage die gepaard gaat met het ouder worden. Afslijting kan het kauwen minder effectief maken.

Abnormaal gevormde tanden kunnen een symptoom zijn van genetische ziekten, hormonale aandoeningen of infecties die zijn opgelopen voordat de tanden doorkomen. Tanden kunnen misvormd zijn door breuken of afbrokkelen als gevolg van een trauma in de mond.

Abnormale tandkleur is niet hetzelfde als het donkerder of geler worden van tanden dat optreedt als mensen ouder worden of hun tanden blootstellen aan vlekkende stoffen, zoals koffie, thee en sigarettenrook. Het grijs worden van een tand kan een symptoom zijn van een eerdere infectie in de tand die de pulpa, het levende centrum van de tand, ernstig heeft aangetast. Hetzelfde kan gebeuren wanneer een blijvende tand een geïnfecteerde melktand vervangt. Blijvende verkleuring van de tanden kan optreden als mensen tetracycline gebruikten voor hun 9e jaar of als hun moeders tetracycline gebruikten tijdens de tweede helft van de zwangerschap. Overmatige inname van fluoride tijdens de kindertijd kan leiden tot vlekken op het harde buitenoppervlak van de tand (het glazuur).

Abnormaal tandglazuur kan het gevolg zijn van een dieet met onvoldoende vitamine D, zoals bij rachitis. Abnormaal tandglazuur kan ook het gevolg zijn van een kinderinfectie (zoals mazelen of waterpokken) tijdens de vorming van de blijvende tanden. Abnormaal tandglazuur kan ook het gevolg zijn van gastro-oesofageale reflux of herhaaldelijk braken, zoals bij boulimia nervosa, omdat het maagzuur het tandoppervlak oplost. Zwemmers die veel tijd doorbrengen in overgechloreerde zwembaden kunnen tandglazuur verliezen, net als mensen die met zuren werken. Een overmatige inname van fluoride (fluorose) tijdens de kindertijd kan vlekken op het tandglazuur veroorzaken. Door beschadigd tandglazuur kunnen bacteriën gemakkelijker de tand binnendringen en een gaatje vormen.

   Cosmetische tandheelkunde   
Cosmetische tandheelkunde kan iemands uiterlijk drastisch verbeteren.

Bij bonding worden tandkleurige vullingen op natuurlijke tanden bevestigd met een minimale voorbereiding van de tand. Bonding is een conservatieve manier om gebroken of afgebroken tanden te herstellen, ruimtes tussen de tanden te dichten of een deel van de tand te bedekken om de kleur of vorm te veranderen. Er wordt een milde zuuroplossing gebruikt om het tandoppervlak te reinigen en licht op te ruwen, zodat een tandkleurige hars (meestal gemaakt van een speciaal soort kunststof dat composiet wordt genoemd) zich aan dit oppervlak kan hechten. Met bonding kunnen tandartsen het uiterlijk van de tanden verbeteren zonder grote hoeveelheden tandstructuur te verwijderen.

Porseleinen facings zijn vergelijkbaar met bonding, maar hierbij wordt in plaats van composiet tandkleurig porselein gebruikt om verkleuringen te maskeren of de vorm van de tanden te veranderen. Voor dit proces zijn vaak 2 tandartsbezoeken nodig. Nadat de tanden zijn geprepareerd, wordt er een afdruk gemaakt. Vervolgens worden er porseleinen facings gemaakt in een tandprothetisch laboratorium, soms met behulp van digitaal scannen en frezen. De facings worden met een dun harscement op de tanden bevestigd.

Bleken, of tanden bleken, is een proces om tanden lichter te maken. De effectiviteit van bleken hangt af van de oorspronkelijke kleur van de tanden. Producten voor thuisbleken bevatten meestal een waterstofperoxidegel die in een op maat gemaakt, nauwsluitend bitje wordt geplaatst dat de oplossing bij de tanden houdt. Het bleekmiddel wordt een paar uur per dag of zelfs 's nachts in de mond geplaatst gedurende 2 tot 4 weken, afhankelijk van de concentratie van het bleekmiddel. Bleken kan ook worden gedaan in de tandartspraktijk, waar het proces veel sneller verloopt. Mensen kunnen ook zelf bleekstrips aanbrengen. Deze strips zijn vaak erg effectief en veilig om thuis te gebruiken. Tandpasta met bleekmiddelen zoals waterstofperoxide en zuiveringszout bleken tanden witter te maken, maar zijn vaak minder effectief dan professioneel aangebrachte producten. De meest voorkomende bijwerking van bleken is gevoelige tanden. Bleken is mogelijk niet effectief voor mensen met donkere of verkleurde tanden door gaatjes, door een bijwerking van bepaalde medicijnen of ziekten, of door een tand die is afgestorven.

Bronnen:

   Einde van de pagina