Franse Republikeinse Kalender   ook wel republikeinse of jakobijnse kalender

Conversietabel  -  Jaartabel
1 I 22 september 1792  -  21 september 1793
2 II 22 september 1793  -  21 september 1794
3 III 22 september 1794  -  22 september 1795
4 IV 23 september 1795  -  21 september 1796
5 V 22 september 1796  -  21 september 1797
6 VI 22 september 1797  -  21 september 1798
7 VII 22 september 1798  -  22 september 1799
8 VIII 23 september 1799  -  22 september 1800
9 IX 23 september 1800  -  22 september 1801
10 X 23 september 1801  -  22 september 1802
11 XI 23 september 1802  -  23 september 1803
12 XII 24 september 1803  -  22 september 1804
13 XIII 23 september 1804  -  22 september 1805
14 XIV 23 september 1805  -  31 december 1805

Algemeen
Op 5 oktober 1793 werd in Frankrijk de Gregoriaanse kalender vervangen door de Republikeinse kalender en die werd met terugwerkende kracht actief vanaf 22 september 1792. Dit was tevens het begin van de herfst. Elk jaar begon met de eerste dag van de herfst. In de kalender werd een jaar gelijk gesteld aan 12 maanden van elk 30 dagen, aangevuld met 5 extra dagen (in schrikkeljaren 6 dagen), de zogenaamde 'jours complémentaires'. De namen van de maanden waren bedacht door de dichter Fabre d'Églantine. Iedere maand herinnert aan een kenmerk van het klimaat in Frankrijk. Bijvoorbeeld in de winter was er nivôse, de sneeuwmaand. Een maand werd verdeeld in 3 weken (décades) van elk 10 dagen. Een dag telde 10 uren, en een uur 100 minuten. In aktes uit deze tijd (1792-1805) komt men deze jaartelling regelmatig tegen. De kalender was geen succes, mede ook omdat er geen klokken voor waren, en per 1 januari 1806 weer afgeschaft en keerde men terug naar de Gregoriaanse kalender. Uitzondering was een korte periode in 1871 in Parijs.

De maanden van het jaar
Herfstmaanden (uitgang -aire)
Vendémiaire    (wijnmaand: september/oktober)
Brumaire         (mist of nevelmaand: oktober/november)
Frimaire           (vorstmaand: november/december)
Wintermaanden (uitgang -ôse)
Nivôse            (sneeuwmaand: december/januari)
Pluviôse          (regenmaand: januari/februari)
Ventôse           (windmaand: februari/maart)
Lentemaanden (uitgang -al)
Germinal         (groeimaand: maart/april)
Floréal            (bloeimaand: april/mei)
Prairial            (grasmaand: mei/juni)
Zomermaanden (uitgang -idor)
Messidor         (oogstmaand: juni/juli)
Thermidor       (warmtemaand: juli/augustus)
Fructidor         (vruchtmaand: augustus/september)

Complementaire dagen
Om het jaar compleet te maken werden dagen aan het eind toegevoegd. 12 maanden maal 30 dagen is 360 dagen. Om tot 365 (schrikkeljaar 366 dagen) te komen werden 5 of 6 dagen toegevoegd.
Deze 5 overgebleven dagen heetten “jours sansculottides”, zij behoorden tot geen enkele maand, telden niet mee bij renteberekening en dergelijke.
Zij waren feestdagen gewijd en werden achtereenvolgens Deugd, Vernuft, Werkzaamheid, Gezindheid en Beloning genoemd. Op de 6de jour complémentaire, die werd ingelegd bij schrikkeljaren, werd de Revolutie herdacht.
De jaren 3, 7 en 11 hebben een 6e dag wat dan 22 of 23 september is in de Gregoriaanse jaartelling.

De zes extra dagen aan het eind van het jaar (sans-culottiden of sanculottiden):
Jour de la vertu (17 of 18 september)
Jour du génie (18 of 19 september)
Jour du travail (19 of 20 september)
Jour de l'opinion (20 of 21 september)
Jour des récompenses (21 of 22 september)
Jour de la révolution (alleen schrikkeljaren (22 of 23 september)

De dagen van de week (decade)
De dagen van de week zijn afgeleid van de rangtelwoorden in het latijn.
Primidi,    Duodi,    Tridi,    Quartidi,    Quintidi,    Sextidi,    Septidi,    Octidi,    Nonidi,    Decadi
De 10e dag gold hier als rustdag.

Literatuur
Grotefend H. 1898 (1991, 13e druk door Th. Ulrich). Taschenbuch der Zeitrechnung des deutschen Mittelalters und der Neuzeit. Hahnsche Buchhandlung, Hannover. ISBN 3-7752-5177-4.
Ribbe W. & Henning E. 2001 (12. Aufl.). Taschenbuch für Familiengeschichtsforschung. Verlag Degener, Neustadt an der Aisch. ISBN 3-7686-1062-4.
Trapp W. 2001. Kleines Handbuch der Maβe, Zahlen, Gewichte und der Zeitrechnung. Philipp Reclam, Stuttgart. ISBN 3-15-008737-6.
Wijnaendts van Resandt W. 1984. Dagen, maanden, jaren: tijdrekenkunde in kort bestek. Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag. ISBN 90-70324-25-3.

Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 20 augustus 2017.