Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version. Lees meer over de Merck Manuals.
Gal is een vloeistof die door de lever wordt geproduceerd en helpt bij de spijsvertering. Gal wordt getransporteerd door kleine buisjes (galwegen) die gal door de lever voeren en vervolgens van de lever naar de galblaas en de dunne darm. De galblaas is een kleine, peervormige zak onder de lever die gal opslaat en afgeeft wanneer dat nodig is. Kanker van de galwegen (cholangiocarcinoom) is zeldzaam. Het kan overal in de galwegen ontstaan, vooral in de galwegen buiten de lever. Ouder zijn of primaire scleroserende cholangitis hebben, verhoogt het risico op het ontwikkelen van deze kanker. Kanker van de galblaas is ook zeldzaam. Bijna iedereen met galblaaskanker heeft galstenen. Veel mensen leven nog maar een paar maanden nadat deze kanker is ontstaan. Deze vorm van kanker komt vaker voor bij Amerikaanse indianen, mensen met grote galstenen en mensen met uitgebreide littekenvorming van de galblaas, wat kan voorkomen bij ernstige chronische cholecystitis. In de galblaas kunnen poliepen ontstaan, dit zijn niet-kankerachtige (goedaardige) uitgroeisels van weefsel. Ze veroorzaken zelden symptomen en vereisen geen behandeling. Ze worden bij ongeveer 5% van de mensen gevonden tijdens echografie. Een operatie kan nodig zijn om grotere poliepen te verwijderen. Soms kan kanker de galstroom blokkeren, maar de meeste blokkades worden veroorzaakt door galstenen. Nog minder vaak kan kanker uitzaaien (metastaseren) van elders in het lichaam naar aangrenzende structuren of nabijgelegen lymfeklieren, waardoor verstopping ontstaat. Ook niet-kankergezwellen in de galwegen kunnen verstoppingen veroorzaken. Symptomen
De symptomen verergeren geleidelijk. Buikpijn kan steeds heviger en constanter worden. De pijn wordt meestal veroorzaakt door een verstopping van de galwegen. De ontlasting kan bleek worden. Mensen voelen zich moe en ongemakkelijk. Ze kunnen een massa in hun buik voelen. De meeste galblaaspoliepen veroorzaken geen symptomen. Diagnose
Artsen vermoeden galweg- of galblaaskanker wanneer een galbuis geblokkeerd is en er geen andere oorzaak is gevonden. Het vermoeden van galwegkanker bestaat vooral bij mensen met primaire scleroserende cholangitis (PSC). Als mensen PSC hebben, worden er periodiek bloedonderzoek gedaan om stoffen te meten die door tumoren worden afgescheiden (tumormarkers) om te controleren of er sprake is van deze vorm van kanker. De diagnose wordt bevestigd door beeldvormende onderzoek. Meestal wordt eerst een echografie gedaan. Soms wordt computertomografie (CT-scan) gedaan, maar de resultaten zijn vaak niet doorslaggevend. CT cholangiografie (CT van de galwegen nadat een radiopaak contrastmiddel in een ader is geïnjecteerd) of magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP) is meestal noodzakelijk. Als de resultaten van beeldvormende tests onduidelijk zijn, wordt endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP) gedaan. Bij deze procedure wordt een flexibele kijkbuis (endoscoop) via de mond in de dunne darm ingebracht. Door de endoscoop wordt een dunne buis (katheter) ingebracht en via de katheter wordt een radiopaak contrastmiddel, dat zichtbaar is op röntgenfoto's, in de galwegen gespoten. Vervolgens worden er röntgenfoto's gemaakt om eventuele afwijkingen op te sporen. Met deze procedure kunnen artsen beelden en een weefselmonster verkrijgen voor onderzoek onder een microscoop. Als deze tests op een tumor duiden, maar geen uitsluitsel geven, kunnen artsen een weefselmonster nemen door een dunne naald door de huid te steken in het gebied dat abnormaal wordt geacht. De naald wordt geleid door ultrasonografie of CT-scan. Om te bepalen hoe uitgebreid de kanker is, moeten artsen mogelijk een operatie uitvoeren om het gebied rechtstreeks te onderzoeken (een procedure die een diagnostische laparoscopie of een open laparotomie wordt genoemd). Behandeling
De meeste galweg- en galblaaskankers zijn dodelijk, maar behandeling kan helpen om de symptomen onder controle te houden. Buizen (stents) die in een kanaal worden ingebracht, zorgen ervoor dat de gal langs de verstopping kan stromen. Deze procedure helpt de pijn te bestrijden en verlicht jeuk. Stents kunnen worden ingebracht tijdens endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP). Er kan een operatie worden uitgevoerd om een kankergezwel te verwijderen, maar meestal kan het gezwel niet volledig worden verwijderd. Chemotherapie en bestralingstherapie voor cholangiocarcinoom kunnen worden toegepast. Als de tumor vanuit andere delen van het lichaam is uitgezaaid (gemetastaseerd), kan chemotherapie enige verlichting van de symptomen geven, maar de overlevingskansen worden er niet dramatisch door verbeterd. Heel vroege galblaaskanker die tijdens een operatie voor galstenen wordt ontdekt, kan vaak worden genezen door de galblaas te verwijderen. Als de galwegkanker beperkt is tot de leverbodem (waar de galwegen buiten de lever de galwegen binnen de lever ontmoeten), kan een levertransplantatie een genezende optie zijn. Bronnen:
|