|
|
Wat is het?
Snel en oppervlakkig ademen. Dat gebeurt vaak zonder dat je het zelf doorhebt.
Tijdens hyperventilatie wordt er meer geventileerd dan nodig om het koolstofdioxidegehalte in het bloed op de normale hoogte te houden.
Men kan daarbij het idee hebben te weinig lucht te krijgen, waardoor het snelle ademen en het tekort aan CO2 in stand blijft.
Hyperventilatie is geen ziekte op zich, maar een symptoom, zie hieronder bij 'oorzaak'.
Oorzaak
- meestal is de oorzaak stress, overbelasting, oververmoeidheid of een paniekaanval, verkeerde ademhalingstechniek, te snel ademen
-
door de spanning maakt het lichaam stresshormonen zoals adrenaline aan.
Je lijf bereidt zich dan voor om te vechten of vluchten: je gaat sneller ademen en je hart gaat sneller kloppen. Dat is normaal.
Maar als die inspanning waar het lichaam zich op voorbereidt vervolgens niet komt, gaat het mis.
Door die snelle ademhaling adem je meer koolzuurgas uit en verandert de zuurgraad van je bloed iets.
Je lichaam merkt dat op en denkt dat er iets mis is. Dat geeft weer een stressreactie en een nog snellere ademhaling.
Je komt terecht in een vicieuze cirkel: je gaat nog meer naar adem happen.
Die veranderde zuurgraad kan zorgen voor allerlei klachten (zie 'symptomen').
- Metabole acidose, bijvoorbeeld bij ontregelde diabetes mellitus; Kussmaul-ademhaling
- Hypoxie, zoals bij een astma-aanval, bij bergbeklimmen, bij zware inspanning
Symptomen
- snel en oppervlakkig ademen
- duizelig
- tintelingen in de vingers, voeten en/of mond
- spierpijn
- druk op de borst
- het kan (kan) aanvoelen als een hartaanval en dat verergert de stress en wakkert de hyperventilatie verder aan
Preventie
- preventie
- vermijd stress en spanning, maar dat is 'iets' makkelijker gezegd dan gedaan
- profylaxe (medische middelen om de ziekte te voorkomen)
Behandeling
- zelf
-
bij hyperventilatie is het zaak om de nadruk te leggen op de uitademing.
Doordat hyperventilatie vaak gepaard gaat met benauwdheid, heb je al snel de neiging zoveel en zo diep mogelijk in te ademen.
Je vergeet bijna om uit te ademen. Maar daardoor wordt het alleen maar erger.
- adem vijf tellen uit en één tel in. Verleng je uitademing zoveel mogelijk tot je weer normaal ademt. Vraag desnoods hulp aan iemand die je erbij kan coachen
-
in een zakje ademen, toch?
Dat werd vroeger inderdaad gedaan. Men ging ervan uit dat het teveel aan uitgeademde koolzuurgas weer moest worden ingeademd.
Om het hyperventileren te stoppen, moet men het koolstofdioxide-gehalte weer laten stijgen. Daartoe kan men bijvoorbeeld de uitgeademde lucht opnieuw inademen.
De uitgeademde lucht bevat immers nog voldoende zuurstof, maar het gehalte aan koolstofdioxide is hoger, waardoor de longen minder koolstofdioxide zullen afgeven aan de lucht.
Hiertoe wordt vaak aangeraden om in een papieren of plastic zak te ademen.
Experimenteel is echter gebleken dat de CO2 spiegel hierdoor maar weinig stijgt, en dat de methode niet beter werkt dan een placebobehandeling (waarbij proefpersonen
dachten in een gesloten systeem te ademen, dat in werkelijkheid open was).
Het lijkt dus waarschijnlijk dat de effectiviteit van de methode vooral te danken is aan verwachtingseffecten bij de patiënt,
en/of het feit dat men gedwongen wordt meer bewust en gecontroleerd te ademen. Tegenwoordig wordt de "zakmethode" door veel artsen niet langer aangeraden,
en hij moet zeker niet worden toegepast op anderen tenzij zeker is dat de symptomen worden veroorzaakt door hyperventilatie.
Soortgelijke symptomen kunnen namelijk ook veroorzaakt worden door astma of een hartaanval, en vooral in het laatste geval kan het ademen in een zak dan levensgevaarlijk zijn.
Daarnaast is experimenteel aangetoond dat het inademen van CO2 juist gevoelens van angst en paniek kan opwekken, met name in mensen die hiervoor gevoelig zijn.
- afleiding zoeken waardoor de aandacht verplaatst wordt
- medicijnen
- arts
-
wanneer overleggen met de huisarts?
Als je in paniek bent en er niet goed meer zelf uit kunt komen.
Maar ook als een beklemd gevoel op de borst hebt, dat niet overgaat of als je denkt dat je benauwdheid niets met hyperventilatie te maken heeft.
Complicaties:
-
het kan leiden tot het vermijden van zaken en situaties.
Dit kan leiden tot agorafobie (de angst om een vertrouwde en veilige omgeving te verlaten) en/of sociale isolatie.
-
als stress de oorzaak is, kan men zich onbegrepen voelen door artsen of medemensen in het algemeen.
Het vaak gehoorde 'het is maar hyperventilatie' geeft geen rust.
Er kan zich hypochondrie ontwikkelen (ziektevrees, overtuigd zijn een ernstige ziekte onder de leden te hebben).
Geduld en goede voorlichting zijn belangrijk.
|