Lichen planus meer huid  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Lichen planus, een steeds terugkerende jeukende ziekte, begint als een uitslag van kleine, afzonderlijke, rode of paarse bultjes die zich vervolgens samenvoegen en ruwe, schilferende plekken worden.

  • de oorzaak kan een reactie op bepaalde geneesmiddelen of infectieuze organismen zijn
  • typische symptomen zijn een jeukende uitslag van rode of paarse bultjes die zich tot schilferende plekken vormen die op verschillende delen van het lichaam en soms in de mond of op de geslachtsdelen verschijnen
  • deze ziekte kan meer dan een jaar duren, en kan terugkomen
  • geneesmiddelen die lichen planus kunnen veroorzaken, moeten worden vermeden
  • lichen planus verdwijnt meestal zonder behandeling, maar de symptomen kunnen worden behandeld met corticosteroïden, blootstelling aan ultraviolet licht, of lidocaïne-bevattende mondwaters

De oorzaak van lichen planus is niet bekend, maar het kan een reactie van het immuunsysteem zijn op verschillende geneesmiddelen (vooral bètablokkers, niet-steroïdale ontstekingsremmers [NSAID's], angiotensine-converting enzyme [ACE] remmers, sulfonylureumderivaten, antimalariamiddelen, penicillamine en thiaziden). De aandoening zelf is niet besmettelijk. Lichen planus van de mond kan voorkomen bij sommige mensen die hepatitis C hebben of, minder vaak voorkomend, mogelijk hepatitis B.

Symptomen   
De huiduitslag van lichen planus jeukt bijna altijd, soms hevig. De bultjes zijn meestal paars en hebben hoekige randen. Wanneer het licht van opzij op de bultjes wordt gericht, vertonen ze een kenmerkende glans. Overal waar gekrabd wordt of een lichte verwonding van de huid optreedt, kunnen nieuwe bultjes ontstaan. Soms blijft er een donkere verkleuring achter nadat de huiduitslag genezen is (hyperpigmentatie genoemd).

Meestal is de uitslag gelijkmatig verdeeld over beide zijden van het lichaam-meest voorkomend op de romp, op de binnenkant van de polsen, op de benen, en op de genitale zone. Het gezicht is minder vaak aangetast. Op de benen kan de uitslag bijzonder groot, dik en schilferig worden. De huiduitslag leidt soms tot kaalheid op de hoofdhuid. Lichen planus komt niet vaak voor bij kinderen.

Ongeveer de helft van de mensen die lichen planus krijgen, krijgen het ook in de mond. Lichen planus in de mond resulteert meestal in een kantige, blauwachtig witte vlek die zich vormt in lijnen en vertakkingen (Wickham striae genoemd). Dit type plek in de mond doet vaak geen pijn, en de persoon weet misschien niet dat het er is. Soms ontstaan er pijnlijke zweertjes in de mond, die vaak het eten en drinken hinderen.

  • Lichen planus in de mond resulteert meestal in een netvormige, witte vlek die zich vormt in lijnen en vertakkingen (Wickham striae genoemd, hier te zien aan de zijkanten van de tong)

Lichen planus tast in 10% van de gevallen de nagels aan. Sommige mensen hebben slechts milde symptomen zoals verkleuring van het nagelbed, dunner worden van de nagels en vorming van nagelruggen. Andere mensen kunnen hun nagels volledig verliezen en littekens krijgen vanaf de nagelriem aan de basis van de nagel (de nagelplooi) tot de huid onder de nagel (het nagelbed).

Diagnose   

  • evaluatie door een arts
  • biopsie van de huid

Artsen baseren de diagnose van lichen planus meestal op hoe de uitslag eruit ziet en waar die op het lichaam verschijnt. Maar omdat veel andere aandoeningen op lichen planus kunnen lijken (zoals lupus erythematosus op het lichaam en candidiasis of leukoplakie in de mond), doen artsen meestal een biopsie (onderzoek van weefsel onder een microscoop).

Zodra de diagnose is gesteld, kunnen artsen andere levertests en tests op hepatitis-infecties doen.

Prognose   
Lichen planus verdwijnt meestal vanzelf na 1 of 2 jaar, hoewel het soms langer duurt, vooral als de mond is betrokken. Bij ongeveer 20% van de mensen komen de symptomen terug. Langdurige behandeling kan nodig zijn tijdens uitbraken van de huiduitslag. Tussen de uitbraken is echter geen behandeling nodig.

Mensen met een doorligwond in de mond hebben een licht verhoogd risico op mondkanker, maar de uitslag op de huid wordt niet kankerverwekkend. Mondzweren blijven meestal levenslang aanwezig.

Lichen planus in de vagina kan chronisch en moeilijk te behandelen zijn, wat de levenskwaliteit vermindert en littekenvorming kan veroorzaken.

Behandeling   

  • maatregelen om de jeuk te verlichten
  • corticosteroïden injecties, pillen of lotions
  • fototherapie
  • maatregelen tegen pijn in de mond

Mensen die geen symptomen hebben, hoeven niet behandeld te worden. Geneesmiddelen die lichen planus kunnen veroorzaken, moeten worden vermeden.

Lichen Planus in de huid
Standaard behandelingen kunnen worden gebruikt om de jeuk te verlichten (zie behandeling van jeuk).

Corticosteroïden kunnen worden geïnjecteerd in de bulten, toegepast op de huid, of genomen via de mond, soms met andere geneesmiddelen, zoals acitretine, griseofulvin, of cyclosporine.

Fototherapie (blootstelling aan ultraviolet licht), soms gecombineerd met het gebruik van psoralenen (geneesmiddelen die de huid gevoeliger maken voor de effecten van ultraviolet licht) kan ook nuttig zijn (zie Fototherapie: Ultraviolet licht gebruiken om huidaandoeningen te behandelen). De combinatie van ultraviolet A-licht met psoralenen wordt PUVA (psoralenen plus ultraviolet A) genoemd. Het gebruik van een kleine band ultraviolet B-licht wordt smalband ultraviolet licht B (NBUVB) genoemd.

Apremilast is een geneesmiddel dat via de mond wordt ingenomen en dat wordt onderzocht als behandeling voor vrouwen die lichen planus in de vagina hebben.

Lichen Planus in de mond
Bij pijnlijke zweertjes in de mond kan voor de maaltijd een mondspoelmiddel met lidocaïne, een verdovingsmiddel, worden gebruikt om een pijnstillend laagje te vormen. Lidocaïne mondspoelingen mogen niet vaker dan voorgeschreven worden gebruikt.

Tacrolimuszalf of corticosteroïden mondspoelingen, injecties of pillen kunnen ook helpen tegen mondzweren.

Dapsone in de mond of cyclosporine in de mond of als mondspoeling kunnen ook helpen.

Bronnen:

Laatste wijziging: 05 mei 2022
  Einde van de pagina