Vaginitis meer vrouwen     vaginale infectie of ontsteking  Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals. Wat is het? Vaginale infecties zijn een van de meest voorkomende redenen waarom vrouwen naar de dokter gaan en zijn goed voor miljoenen bezoeken per jaar. vaginale infecties worden veroorzaakt door infectieuze organismen (zoals bacteriën of gist) infecties veroorzaken meestal vaginale afscheiding met jeuk, roodheid en soms een branderig en pijnlijk gevoel in de vagina en de vulva (schaamlippen) artsen onderzoeken een monster van het vocht uit de vagina of baarmoederhals om te controleren op infectieuze organismen de behandeling hangt af van de oorzaak Vaginitis is een term die meestal verwijst naar vaginale infecties, maar kan ook worden gebruikt voor een ontsteking van de vagina of vulva (schaamlippen), zonder infectie. Vaginitis kan vaginale afscheiding, ongemak, jeuk of vaginale geur veroorzaken, en soms irritatie, roodheid, jeuk of zwelling van de vulva. Ontsteking van de vulva wordt vulvitis genoemd. Wanneer zowel de vulva als de vagina ontstoken zijn, wordt de aandoening vulvovaginitis genoemd. Vaginale infecties omvatten    gistinfecties (candidiasis) trichomonale vaginitis Bacteriële vaginose is een verandering in het evenwicht of een overgroei van de normale bacteriën in de vagina. Het wordt niet beschouwd als een vaginale infectie, maar kan soortgelijke symptomen veroorzaken. Vaginale afscheiding kan ook worden veroorzaakt door een infectie van andere voortplantingsorganen dan de vagina. Zo kan afscheiding ontstaan als de baarmoederhals (het onderste, smalle deel van de baarmoeder dat uitkomt in de vagina) besmet is met bepaalde seksueel overdraagbare aandoeningen zoals chlamydia of gonorroe. De bacteriën die deze infecties veroorzaken, kunnen zich verspreiden van de baarmoederhals naar de baarmoeder, en zelfs via de eileiders naar de buikholte. Een infectie van de baarmoeder of andere organen van het bovenste deel van het voortplantingskanaal wordt bekkenontsteking genoemd. Genitale herpes, die blaasjes kan veroorzaken op de vulva (het gebied rond de opening van de vagina), in de vagina en op de baarmoederhals, kan ook vaginale afscheiding veroorzaken. De symptomen van vaginitis wijzen echter niet noodzakelijkerwijs op een infectie. Ze kunnen het gevolg zijn van andere aandoeningen die de vagina of vulva aantasten. Zo kunnen chemicaliën of andere materialen (zoals hygiëneproducten, badschuim, wasmiddelen, anticonceptieschuim en -gelei en synthetisch ondergoed) de vagina irriteren en afscheiding en ongemak veroorzaken. De ontsteking die daardoor ontstaat, wordt niet-infectieuze (inflammatoire) vaginitis genoemd. Een andere vorm van niet-infectieuze vaginitis is atrofische vaginitis, die kan voorkomen bij vrouwen na de menopauze omdat het vaginale weefsel droog wordt en vatbaar is voor irritatie als gevolg van een verminderd oestrogeengehalte. Oorzaak    Vaginale infecties kunnen worden veroorzaakt door bacteriën, gist en andere infectieuze organismen. Bepaalde omstandigheden kunnen een infectie waarschijnlijker maken: verminderde zuurgraad (verhoogde pH) in de vagina: De pH in de vagina is meestal zuur. Menopauze, sperma, gebruik van vaginale producten of infectie kunnen de pH in de vagina veranderen. Wanneer de zuurgraad in de vagina afneemt, neemt het aantal beschermende bacteriën (lactobacillen) dat normaal in de vagina leeft af, en neemt het aantal bacteriën dat ontstekingen kan veroorzaken toe, wat soms resulteert in bacteriële vaginose irritatie of allergie:  irritatie van het vaginale weefsel (bijvoorbeeld door een reactie op bepaalde soorten zeep of andere vaginale producten) kan leiden tot scheurtjes of zweertjes, die bacteriën en gist toegang geven tot de bloedbaan langdurige blootstelling aan vocht:  als de vulva of vagina langdurig wordt blootgesteld aan vocht (bijvoorbeeld doordat men in bad zit of menstruatie- of incontinentiemateriaal niet vaak genoeg verwisselt), kan dit de groei van bacteriën en gist bevorderen blootstelling aan bacteriën uit andere bronnen:  bacteriën uit het spijsverteringsstelsel kunnen de vagina binnenkomen, waardoor de balans van bacteriën verschuift of een infectie ontstaat. Bacteriën kunnen bijvoorbeeld binnendringen als ontlasting uit de anus in contact komt met de vagina. Dit kan worden voorkomen door het gebied schoon te houden en van voor naar achter af te vegen na het plassen of de stoelgang weefselbeschadiging:  als weefsels in het bekken beschadigd zijn, wordt de natuurlijke afweer van het lichaam verzwakt. Schade kan het gevolg zijn van zwangerschap of bevalling, verwondingen, operaties, medicijnen, kanker of bestralingstherapie Sommige specifieke oorzaken van vaginale infecties komen vaker voor bij bepaalde leeftijdsgroepen. Kinderen Bij kinderen worden vaginale infecties meestal veroorzaakt door bacteriën uit ontlasting uit de anale zone. Deze bacteriën kunnen in de vagina terechtkomen wanneer meisjes, vooral in de leeftijd van 2 tot 6 jaar, zich na het plassen of de stoelgang van achter naar voren afvegen of de anale en genitale zone na de stoelgang niet goed schoonmaken. Ook het veelvuldig aanraken van de genitaliën kan deze bacteriën naar de vagina verplaatsen, vooral als meisjes hun handen niet wassen na de stoelgang. Soms plaatsen kinderen kleine voorwerpen (zoals vloeipapier) in lichaamsholten, waaronder de vagina. Een in de vagina geplaatst voorwerp kan een vaginale infectie veroorzaken. Seksueel misbruik is een andere mogelijke oorzaak. Seksueel overdraagbare infecties, waaronder die welke vaginale infecties veroorzaken, kunnen tijdens seksueel misbruik worden verspreid. Pinwormen kunnen ook een vaginale infectie veroorzaken. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd Hormonale veranderingen kort voor en tijdens de menstruatie of tijdens de zwangerschap kunnen de zuurgraad in de vagina verlagen, net als douchen, gebruik van spermiciden en sperma. Verminderde zuurgraad kan het evenwicht van bacteriën verstoren en het risico van ontstekingen of infecties verhogen. Tampons te lang laten zitten kan leiden tot infecties, mogelijk omdat tampons een warme, vochtige omgeving bieden waar bacteriën kunnen gedijen en omdat langdurig gebruik de vagina kan irriteren. Vrouwen na de menopauze Na de menopauze daalt het oestrogeengehalte in het bloed. Daardoor wordt het weefsel in de vagina dunner, droger en kwetsbaarder. Er kunnen scheurtjes of zweertjes ontstaan, waardoor bacteriën of gist toegang krijgen. Ook neemt de zuurgraad in de vagina af, waardoor de kans op infecties toeneemt. Vrouwen met urine- of ontlastingsincontinentie en/of bedlegerigheid kunnen moeite hebben de genitaliën schoon te houden. Langdurige blootstelling aan urine en ontlasting kan leiden tot een infectie. Vrouwen van alle leeftijden Op elke leeftijd kunnen de volgende omstandigheden het risico op een vaginale infectie verhogen: irritatie van de vulva- of vaginale weefsels of een allergische reactie schade aan de weefsels van de vulva, vagina of het bekken Schade aan de weefsels van de vulva, vagina of het bekken kan ontstaan door zwangerschap en bevalling, verwonding, chirurgie, medicijnen, kanker of bestralingstherapie. Beschadigd weefsel is kwetsbaarder voor infecties. In zeldzame gevallen kunnen bevalling, operatie of bestraling leiden tot een fistel (abnormale verbinding) tussen de darm en de inwendige voortplantingsorganen, waardoor bacteriën uit de darm deze kunnen infecteren. Symptomen    Meestal veroorzaken vaginale infecties een vaginale afscheiding die afwijkt van normale vaginale afscheiding. Het is normaal voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd om vaginale afscheiding te hebben. Normale vaginale afscheiding is helder, wit of lichtgeel. Ze kan elke dag voorkomen of met tussenpozen, meestal in kleine hoeveelheden. Abnormale afscheiding gaat meestal gepaard met jeuk, roodheid en soms een branderig of pijnlijk gevoel in het genitale gebied en kan een visachtige geur hebben. Het uiterlijk en de hoeveelheid van de afscheiding kunnen variëren, afhankelijk van de oorzaak. Jeuk kan de slaap verstoren. Sommige infecties kunnen geslachtsgemeenschap pijnlijk maken en urineren pijnlijk en frequenter. In zeldzame gevallen raken de huidplooien rond de vaginale en urethrale openingen aan elkaar gekleefd. Soms zijn de symptomen echter mild of treden ze niet op. Diagnose    evaluatie door een arts onderzoek en testen van een monster van de afscheiding en/of vocht uit de baarmoederhals Meisjes of vrouwen die vaginale afscheiding hebben met jeuk of een visachtige geur of die andere vulvaire of vaginale symptomen hebben, zoals roodheid, een branderig gevoel, pijn of pijn bij geslachtsgemeenschap, moeten een arts raadplegen. Medische voorgeschiedenis    Om de oorzaak vast te stellen, stelt de arts vragen over de afscheiding (indien aanwezig), over mogelijke oorzaken van de symptomen en over hygiëne. De arts kan een vrouw het volgende vragen: wanneer is de afscheiding begonnen? hoe ziet de afscheiding eruit en heeft ze een geur? gaat de afscheiding gepaard met jeuk, een branderig gevoel, pijn of een pijnlijke plek in het genitale gebied? komt en gaat de afscheiding of is ze altijd aanwezig? wanneer treden de symptomen op in relatie tot de menstruatieperiode? zijn er nieuwe zepen, wasmiddelen, vaginale lotions of andere producten gebruikt? is er eerder sprake geweest van abnormale afscheiding, en zo ja, wat was de diagnose en hoe reageerde het op de behandeling? zijn er behandelingen (inclusief huismiddeltjes) gebruikt om de symptomen te verlichten? welke voorbehoedsmiddelen zijn en worden gebruikt? De arts vraagt ook naar de mogelijkheid van een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Een vrouw kan bijvoorbeeld worden gevraagd of ze seksueel actief is en zo ja, of ze seksuele activiteit heeft gehad zonder condoom, of zij of haar partner meer dan één partner heeft, en of een partner symptomen van een soa heeft. Deze informatie helpt de arts te bepalen of de symptomen door een soa kunnen worden veroorzaakt en of andere mensen moeten worden behandeld. Lichamelijk onderzoek en testen    De arts voert een bekkenonderzoek uit. Met behulp van een speculum (een metalen of plastic instrument dat de wanden van de vagina uit elkaar trekt) onderzoekt de arts de diepere delen van de vagina en de baarmoederhals (het onderste deel van de baarmoeder). Tijdens het onderzoek van de vagina neemt de arts met een wattenstaafje een monster van de afscheiding (indien aanwezig). Het monster wordt onder een microscoop onderzocht. Met de informatie uit dit onderzoek kan de arts meestal vaststellen of de oorzaak bacteriële vaginose, trichomonale vaginitis of een schimmelinfectie is. Meestal gebruikt de arts ook een wattenstaafje om een vochtmonster van de baarmoederhals te nemen. Het monster wordt getest op seksueel overdraagbare aandoeningen. Om vast te stellen of er andere infecties in het bekken zijn, controleert de arts de baarmoeder en de eierstokken door de wijs- en middelvinger van een gehandschoende hand in de vagina te steken en met de andere hand op de buitenkant van de onderbuik te drukken. Als deze manoeuvre aanzienlijke pijn veroorzaakt of als er sprake is van koorts, kan er sprake zijn van andere infecties. Als de oorzaak mogelijk irritatie of een allergische reactie is, adviseren artsen te stoppen met het gebruik van producten die mogelijk de oorzaak zijn (bijvoorbeeld nieuwe zepen, wasmiddelen, vaginale producten). Als de symptomen verdwijnen, kan elk product één voor één opnieuw worden gebruikt om na te gaan of het de oorzaak van de symptomen was. Evaluatie van kinderen    Bij kinderen moet het bekkenonderzoek worden uitgevoerd door een ervaren arts. Als speculumonderzoek nodig is, gebeurt dit meestal onder verdoving. Als kinderen trichomonale vaginitis hebben, onderzoeken artsen of seksueel misbruik de oorzaak kan zijn. Artsen overwegen ook misbruik als het kind onverklaarbare vaginale afscheiding heeft die het gevolg kan zijn van een seksueel overdraagbare infectie. Behandeling    behandeling van de oorzaak behandeling van de symptomen vermijden van irriterende of allergene stoffen Vaginale infecties (zoals bacteriële vaginose, trichomonale vaginitis en gistinfecties) worden behandeld met antibiotica of schimmelwerende middelen. Als er een vreemd voorwerp aanwezig is, wordt dit verwijderd. Als blijkt dat de symptomen het gevolg zijn van irritatie of een allergie, moet het product dat als oorzaak is aangewezen, worden vermeden. Soms, als een oorzaak nog niet is vastgesteld of als het enige tijd duurt voordat een behandeling werkt, kunnen comfortmaatregelen helpen de symptomen te verlichten. IJskompressen op de genitaliën leggen, koele kompressen aanbrengen of in een koel zitbad gaan zitten, kan de pijn en de jeuk verminderen. Een zitbad wordt zittend genomen, waarbij het water alleen het genitale en rectale gebied bedekt. Het spoelen van het genitale gebied met lauw water uit een waterfles kan de pijn en jeuk ook verlichten. Medicijnen kunnen ook nodig zijn om de symptomen te verminderen. Mondelinge antihistaminica helpen de jeuk te verlichten. Ze veroorzaken ook slaperigheid en kunnen nuttig zijn als de symptomen de slaap verstoren. Preventie    Preventie omvat het volgende: het genitale gebied schoon en droog houden om irritatie en veranderingen in het bacteriële evenwicht te voorkomen (wassen met een milde, niet-geparfumeerde zeep en goed spoelen en drogen worden aanbevolen) van voor naar achter afvegen na het plassen of de stoelgang om te voorkomen dat bacteriën in de ontlasting naar de vagina worden verplaatst vermijden om te douchen omdat douchen de normale, beschermende bacteriën uit de vagina kan verwijderen en de zuurgraad van de vagina kan verlagen, waardoor infecties, waaronder bekkenontstekingen, waarschijnlijker worden ceiliger vrijen Wist je dat... kinderen kunnen een vaginale infectie krijgen als bacteriën van een stoelgang in contact komen met de vagina, vaak door van achter naar voren af te vegen douchen is niet gezond voor de vagina, omdat het de normale, beschermende bacteriën kan verwijderen, waardoor het risico op infecties toeneemt Bronnen: Merck Manual, professional version Merck Manual, consumer version Wiki Nederlandstalig Wiki Engelstalig Laatste wijziging: 20 mei 2023   Einde van de pagina