Zweer meer huid     ulcus Wat is het? Een ulcer is een zweer op de huid of een slijmvlies, die gepaard gaat met het uiteenvallen van weefsel. Zweren kunnen leiden tot volledig verlies van de epidermis en vaak tot delen van de dermis en zelfs onderhuids vet. Zweren komen het meest voor op de huid van de onderste ledematen en in het maagdarmkanaal. Een huidzweer is vaak zichtbaar als een ontstoken weefsel met een rode huid. Een huidzweer is vaak zichtbaar bij blootstelling aan hitte of kou, irritatie of een probleem met de bloedcirculatie. Ze kunnen ook worden veroorzaakt door een gebrek aan mobiliteit, waardoor er langdurige druk op de weefsels ontstaat. Deze spanning in de bloedcirculatie gaat over in een huidzweer, beter bekend als doorligwonden of decubituszweren. Zweren raken vaak geïnfecteerd en er vormt zich pus. Zweren worden traag (soms niet) door weefselvorming aangevuld en vertonen dus weinig of geen neiging tot genezing. Symptomen    Huidzweren verschijnen als open kraters, vaak rond, met geërodeerde huidlagen. De huid rond de zweer kan rood, gezwollen en gevoelig zijn. Patiënten kunnen pijn voelen op de huid rond de zweer en er kan vocht uit de zweer komen. In sommige gevallen kunnen zweren bloeden en in zeldzame gevallen krijgen patiënten koorts. Zweren lijken soms niet te genezen; als ze al genezen, gaat dat meestal langzaam. Zweren die binnen 12 weken genezen worden meestal geclassificeerd als acuut, en langer durende als chronisch. Zweren ontwikkelen zich in stadia. In stadium 1 is de huid rood met zacht onderliggend weefsel. In het tweede stadium wordt de roodheid van de huid meer uitgesproken, ontstaat er zwelling, en kunnen er blaren en verlies van buitenste huidlagen optreden. In het volgende stadium kan de huid tot in de diepe huidlagen necrotisch worden en kan het vet onder de huid bloot komen te liggen en zichtbaar worden. In stadium 4 treedt meestal diepere necrose op, komt het vet onder de huid volledig bloot te liggen, en kan ook de spier bloot komen te liggen. In de laatste twee stadia kan de zweer een dieper verlies van vet en necrose van de spier veroorzaken; in ernstige gevallen kan het tot op botniveau reiken, kan vernietiging van het bot beginnen, en kan er sepsis van de gewrichten optreden. Chronische zweren kunnen pijnlijk zijn. De meeste patiënten klagen over constante pijn 's nachts en overdag. Symptomen van chronische zweren zijn meestal toenemende pijn, brokkelig granulatieweefsel, een vieze geur, en afbraak van de wond in plaats van genezing.[2] De symptomen verergeren meestal als de wond eenmaal geïnfecteerd is. Veneuze huidzweren die kunnen ontstaan op het onderbeen, boven de kuit of op de onderste enkel veroorzaken meestal pijnlijke en gezwollen benen. Als deze zweren geïnfecteerd raken, kunnen ze een onaangename geur, verhoogde gevoeligheid en roodheid ontwikkelen. Voordat de zweer zich definitief vestigt, kan er een donkerrode of paarse huid over het getroffen gebied ontstaan, evenals een verdikking, uitdroging en jeuk. Hoewel huidzweren op het eerste gezicht niet zo zorgwekkend lijken, zijn ze vooral zorgwekkend bij mensen met diabetes, omdat zij het risico lopen diabetische neuropathie te ontwikkelen. Zweren kunnen ook ontstaan op de wangen, het zachte gehemelte, de tong en aan de binnenkant van de onderlip. Deze zweren duren meestal 7 tot 14 dagen en kunnen pijnlijk zijn. Oorzaak    De wonden waaruit zweren ontstaan kunnen worden veroorzaakt door een groot aantal factoren, maar de belangrijkste oorzaak is een verminderde bloedcirculatie. Vooral chronische wonden en zweren worden veroorzaakt door slechte doorbloeding, hetzij door cardiovasculaire problemen, hetzij door externe druk van een bed of een rolstoel. Een zeer veel voorkomende en gevaarlijke vorm van huidzweren wordt veroorzaakt door zogenaamde drukgevoelige zweren, beter bekend als bedzweren, die vaak voorkomen bij mensen die bedlegerig zijn of die langdurig een rolstoel gebruiken. Andere oorzaken van huidzweren zijn bacteriële en virale infecties, schimmelinfecties en kanker. Bloedaandoeningen en chronische wonden kunnen ook leiden tot huidzweren. Veneuze beenzweren als gevolg van een verminderde doorbloeding of een bloedstroomstoornis komen vaker voor bij ouderen. Zeldzame oorzaken van huidulcera zijn pyoderma gangraenosum, laesies veroorzaakt door de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, granulomatosis with polyangiitis, morbus Behçet en infecties die meestal voorkomen bij mensen die immuungecompromitteerd zijn, bijvoorbeeld ecthyma gangraenosum. Het is belangrijk dergelijke oorzaken te overwegen als de huidulceraties geen verbetering vertonen met antibioticabehandelingen en als er andere systemische symptomen aanwezig zijn. Geadviseerd wordt om geen chirurgische ingrepen te doen bij ulceraties veroorzaakt door Behçet of pyoderma gangraenosum, aangezien deze ziekten meestal pathergie vertonen. Behandeling    De genezing van huidzweren kan zeer lang duren. De behandeling is meestal bedoeld om te voorkomen dat de zweer geïnfecteerd raakt, overtollige afscheiding te verwijderen, de wond vochtig te houden, het oedeem onder controle te houden en de pijn door zenuw- en weefselschade te verlichten. Topische antibiotica worden gewoonlijk gebruikt om te voorkomen dat de zweer geïnfecteerd raakt, en de wond of zweer wordt gewoonlijk vrijgehouden van dood weefsel door chirurgisch debridement. Gewoonlijk krijgen patiënten als onderdeel van de behandeling het advies om, indien mogelijk, hun levensstijl en dieet te veranderen. Verbetering van de doorbloeding is belangrijk bij de behandeling van huidzweren, en patiënten wordt daarom meestal aangeraden te bewegen, te stoppen met roken en af te vallen. De laatste jaren is er vooruitgang geboekt bij het versnellen van de genezing van chronische wonden en zweren. Chronische wonden produceren minder groeihormoon dan nodig is voor de genezing van weefsel, en de genezing kan worden versneld door het vervangen of stimuleren van groeifactoren, terwijl de vorming van andere stoffen die ertegen werken onder controle wordt gehouden. Beenzweren kunnen worden voorkomen door het gebruik van steunkousen om bloedplassen en terugstromen te voorkomen. Het is waarschijnlijk dat iemand die een huidzweer heeft gehad, deze opnieuw krijgt; het gebruik van compressiekousen elke dag gedurende ten minste 5 jaar nadat het huidzweer is genezen, kan helpen herhaling te voorkomen. Er zijn beperkte aanwijzingen dat negatieve druk-wondtherapie effectief kan zijn bij het verkorten van de genezingstijd van beenulcera. Soorten    Er zijn tientallen soorten zweren meestal gekenmerkt door het gebied waar ze ontstaan (de bekendste is misschien wel de maagzweer). arterieel insufficiëntie-ulcus: meestal gelokaliseerd op het laterale oppervlak van de enkel of de distale vingers cortisol ulcus: veroorzaakt door langdurige toepassing van cortisol (steroïde) topische crèmes bij bepaalde huidziekten diabetisch voetulcus: een belangrijke complicatie van diabetes mellitus, en waarschijnlijk het belangrijkste onderdeel van de diabetische voet veneus ulcus: vermoedelijk ontstaan door het niet goed functioneren van veneuze kleppen, meestal van de benen Bronnen: Merck Manual, professional version Merck Manual, consumer version Wiki Nederlandstalig Wiki Engelstalig Dorland. (2020, 33e ed.). Dorland's Illustrated Medical Dictionary. Philadelphi, PA: Elsevier. 2116 blz. ISBN 978-1-4557-5643-8.) Everdingen, J.J.E. van & Eerenbeemt, A.M.M. van den. (2012, 12e dr.). Pinkhof Geneeskundig Woordenboek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 1522 pagina's. ISBN 978-90-313-9121-9 Jochems, A.A.F. & Joosten, F.W.M.G. (2014, 31e dr.). Coëlho zakwoordenboek der Geneeskunde Amsterdam: Reed Business. 1084 blz. ISBN 978-90-352-3718-6 Laatste wijziging: 25 januari 2022   Einde van de pagina