Diabetes mellitus meer hormonaal-metabolisch  
  DM

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Diabetes is een ziekte waarbij uw bloedsuikerspiegel (glucose) te hoog is.

U krijgt diabetes als de normale manier waarop uw lichaam de bloedsuikerspiegel regelt, niet goed werkt.

  • er zijn 2 soorten diabetes, type 1 en type 2
  • mensen met type 1 diabetes moeten insuline nemen (type 1 wordt ook wel insulineafhankelijke diabetes genoemd)
  • sommige mensen met type 2 diabetes moeten insuline slikken, maar velen kunnen volstaan met pillen en een ander voedingspatroon
  • beide soorten diabetes kunnen op lange termijn ernstige problemen veroorzaken, zoals hartaanvallen en beroertes
  • er is geen genezing voor diabetes, maar je kunt het onder controle houden door insuline of andere medicijnen te nemen en je eetgewoonten aan te passen

Wat is het?
Bloedsuiker is:

  • de belangrijkste energiebron van je lichaam

Bloedsuiker is niet alleen afkomstig van suiker in je drankjes of van suiker die je op je eten doet. Bloedsuiker komt van allerlei soorten voedsel, zoals:

  • brood
  • fruit
  • pasta
  • aardappelen

Deze en vele andere voedingsmiddelen bevatten koolhydraten. Je lichaam zet koolhydraten om in bloedsuiker.

Hoe regelt mijn lichaam de bloedsuiker   
Uw lichaam regelt hoeveel suiker uit uw bloed in de cellen van uw lichaam terechtkomt door gebruik te maken van:

  • insuline

Insuline is een hormoon dat je lichaam aanmaakt in de alvleesklier. De alvleesklier is een orgaan in je buik achter je maag.

Nadat je hebt gegeten, neemt je lichaam voedsel op en stijgt je bloedsuiker. Je alvleesklier voelt de hogere bloedsuikerspiegel en begint insuline af te geven. De insuline vertelt de cellen van je lichaam om suiker uit het bloed op te nemen. Als de bloedsuiker op het juiste niveau is, stopt je alvleesklier met het geven van insuline.

Oorzaak   
Diabetes heeft te maken met een probleem met insuline.

Er zijn 2 hoofdtypen diabetes:

  • bij type 1 diabetes maakt je alvleesklier geen insuline meer aan omdat de cellen die de insuline aanmaken vernietigd zijn
  • bij type 2 diabetes maakt de alvleesklier veel insuline aan, maar reageren de lichaamscellen niet zoals het hoort

Van het eten van suikerrijk voedsel krijg je geen diabetes. Als je echter zo veel eet dat je erg dik wordt, kun je diabetes type 2 krijgen.

Diabetes type 1 ontstaat meestal voor het 30e levensjaar, meestal bij kinderen en adolescenten.

Diabetes type 2 kan op elke leeftijd ontstaan, maar komt vaker voor bij mensen die:

  • overgewicht of obesitas hebben
  • 30 jaar of ouder zijn
  • een bepaalde raciale of etnische achtergrond hebben (in de Verenigde Staten krijgen mensen die zwart, Aziatisch, Amerikaans-Indiaans of Spaans zijn vaker diabetes dan andere mensen)
  • familieleden hebben die type 2 diabetes hebben

Sommige vrouwen krijgen type 2 diabetes tijdens de zwangerschap. Dit wordt zwangerschapsdiabetes genoemd.

Symptomen   
De symptomen van diabetes type 1
beginnen vaak plotseling. U kunt:

  • veel urineren (plassen)
  • veel dorst hebben en veel drinken
  • buikpijn hebben (vooral bij kinderen)
  • meer eten dan u gewoonlijk doet, maar toch gewicht verliezen
  • wazig zien
  • floaters
  • je slaperig voelen of misselijk in je buik

Soms treedt een gevaarlijk probleem op dat diabetische ketoacidose wordt genoemd. Het begint plotseling en kan het eerste teken van diabetes bij kinderen zijn. Als je diabetische ketoacidose hebt, kun je:

  • een adem hebben die fruitig ruikt en naar nagellakremover
  • diep en heel snel ademen
  • zich misselijk voelen en overgeven
  • zich overal zwak en moe voelen

De symptomen van diabetes type 2
kunnen langzaam beginnen. Het kan zijn dat u vele jaren geen symptomen heeft. Wanneer u ze krijgt, kunt u merken dat u:

  • vaker en in grotere hoeveelheden urineert
  • veel meer water drinkt

Deze symptomen verergeren in de loop van weken of maanden. U kunt zich ook:

  • zich overal erg zwak en moe voelen
  • wazig zien
  • floaters
  • uitgedroogd raken (niet genoeg water in je lichaam hebben)

Complicaties   
Als je bloedsuiker lange tijd hoog blijft, kan dat veel problemen veroorzaken. De meeste problemen ontstaan doordat diabetes ervoor zorgt dat bloedvaten dichtslibben. Verstopte bloedvaten zorgen ervoor dat er niet genoeg bloed bij je organen komt. Dus, je kunt krijgen:

Diagnose   
Artsen zullen uw bloed testen om uw:

Gewoonlijk meten artsen uw bloedsuikerspiegel 's morgens vroeg, nog voor u iets gegeten hebt. Dat heet een nuchtere bloedsuikerspiegel. Artsen moeten de nuchtere bloedsuikerspiegel meten omdat de rest van de dag je bloedsuikerspiegel op en neer gaat, afhankelijk van hoeveel je eet.

Nuchtere bloedsuikerspiegel:

  • minder dan 100 is normaal
  • 100 tot 125, je loopt het risico op diabetes
  • 126 of hoger, je hebt diabetes

Een andere test die artsen kunnen doen is:

  • hemoglobine A1C

Hemoglobine is een stof in uw rode bloedcellen. Het transporteert zuurstof in je bloed. Suiker in uw bloed hecht zich aan hemoglobine en vormt hemoglobine A1C.

  • hoe hoger uw bloedsuiker, hoe meer hemoglobine A1C er is

Omdat hemoglobine A1C lang meegaat, verandert de hoeveelheid ervan in uw bloed langzaam. Uw hemoglobine A1C-niveau vertelt uw arts dus iets over uw bloedsuikerspiegel in de afgelopen 2 tot 3 maanden. Mensen met een hemoglobine A1C-waarde hoger dan 6,5% hebben diabetes.

Behandeling   
Er is geen behandeling voor diabetes. Het doel van de behandeling is om de bloedsuikerspiegel dicht bij normaal te houden.

  • hoe beter u uw bloedsuikerspiegel onder controle houdt, des te kleiner is de kans op complicaties

De behandeling van diabetes bestaat uit:

  • een goed dieet
  • lichaamsbeweging
  • afvallen als u overgewicht heeft
  • medicijnen
  • regelmatige controle van je bloedsuiker

Als u diabetes heeft, leer er dan zoveel mogelijk over. Praat met een verpleegkundige die is opgeleid in diabetesvoorlichting. De verpleegkundige kan je helpen begrijpen wat je moet eten, hoe actief je moet zijn, hoe je je bloedsuikerspiegel moet controleren en hoe je je insuline moet aanpassen (indien nodig).

Wat moet ik eten   
Uw lichaam kan niet reageren op veranderingen in uw bloedsuikerspiegel, dus is het belangrijk om:

  • eet maaltijden en snacks elke dag op ongeveer hetzelfde tijdstip
  • elke dag ongeveer dezelfde hoeveelheid te eten
  • beperk koolhydraten (zoals brood) en vette voedingsmiddelen bij elke maaltijd
  • eet meer groenten en koolhydraten die langzaam worden afgebroken, zoals die in fruit, volle granen en vezelrijke voeding
  • beperk bewerkte voedingsmiddelen, zoals snoep, koekjes, donuts en gebak
  • vermijd suikerhoudende dranken, zoals frisdrank, zoete ijsthee, limonade, vruchtenpunch en sportdranken
  • beperk alcoholische dranken tot 1 per dag als u vrouw bent en 2 per dag als u man bent

Hoe actief moet is zijn   
U moet proberen elke dag wat te bewegen.

  • lichaamsbeweging kan u helpen om op een gezond gewicht te komen of te blijven en uw suikerspiegel onder controle te houden
  • bespreek met uw arts of verpleegkundige hoeveel u moet bewegen en wat voor u de beste activiteiten zijn
  • omdat uw bloedsuikerspiegel daalt wanneer u sport, moet u misschien een tussendoortje eten of uzelf minder insuline toedienen voor een lange training

Moet ik afvallen   
Als je diabetes type 2 hebt, is het heel belangrijk dat je probeert af te vallen als je overgewicht hebt.

  • afvallen helpt om je bloedsuiker onder controle te houden

Soms, als je genoeg gewicht verliest, hoef je geen medicijnen te nemen.

Als je diabetes type 1 hebt, helpt afvallen niet om je bloedsuikerspiegel onder controle te houden. Maar overgewicht is voor niemand gezond.

Waarom moet ik mijn bloedsuiker zelf controleren   
Je moet je bloedsuikerspiegel controleren omdat je bloedsuikerspiegel de hele tijd verandert op basis van:

  • wat je eet
  • hoe actief je bent
  • uw stressniveau
  • of u een infectie hebt
  • medicijnen die je neemt
  • het tijdstip van de dag

Als uw bloedsuikerspiegel aanzienlijk verandert, moet u misschien uw dieet of de medicijnen die u gebruikt veranderen.

Je arts zal je vertellen wanneer en hoe vaak je je bloedsuiker moet controleren. Als je diabetes type 1 hebt, moet je je bloedsuiker meestal meerdere keren per dag controleren. Als je diabetes type 2 hebt, kun je je bloedsuiker minder vaak controleren.

Meestal controleert u uw bloedsuiker door:

  • het een klein, scherp instrument, een lancet genaamd, in uw vingertop te prikken om een druppel bloed te krijgen
  • het druppeltje bloed op een klein plastic teststrookje te doen
  • het teststrookje in een klein apparaatje te doen dat de bloedsuikerspiegel afleest

Noteer uw bloedsuikergehalte elke keer dat u het controleert, zodat u de cijfers met uw arts kunt delen. Uw arts zal de cijfers gebruiken om u te vertellen of u uw medicijnen of uw dieet moet veranderen. Als u uw bloedsuiker niet controleert, kan deze te hoog worden en zal niemand het weten.

Sommige mensen gebruiken een apparaat dat de bloedsuikerspiegel continu controleert. Hierbij wordt een kleine sensor onder uw huid geplaatst die de resultaten van uw bloedsuikerspiegel om de paar minuten weergeeft op het scherm van een klein apparaatje dat u aan uw riem draagt als een mobiele telefoon.

Artsen kunnen ook om de 3 tot 6 maanden de hoeveelheid hemoglobine A1C in uw bloed controleren. Zo kunnen ze zien hoe goed uw bloedsuikerspiegel in de loop der tijd onder controle is gebleven.

Zelf thuis controleren
Als u een vermoeden begint te krijgen (zie Symptomen) dat u diabetes hebt is het geen slecht idee om de eerste controle zelf te doen (en daarna naar de huisarts te gaan, die doet de check met een druppel bloed en dat is betrouwbaarder dan m.b.v. urine).

Heb ik medicijnen nodig?   

  • als je diabetes type 1 hebt, heb je insuline nodig (injecties of inhalator) - je kunt leren hoe je de hoeveelheid insuline kunt aanpassen op basis van de controle van je bloedsuikerspiegel
  • als je diabetes type 2 hebt, moet je medicijnen via de mond innemen, maar heb je misschien ook insuline nodig

Bronnen:

Laatste wijziging: 15 mei 2022
  Einde van de pagina