| Fouten met geneesmiddelen | meer speciale-onderwerpen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Fouten met medicijnen zijn fouten die artsen, zorgverleners, apothekers en patiënten maken bij het voorschrijven, geven, innemen of bewaren van medicijnen. Door medicatiefouten kunnen mensen ziek worden en kunnen ziekten verergeren. In de Verenigde Staten kosten medicatiefouten de gezondheidszorg naar schatting tot $177 miljard (afhankelijk van de definities) per jaar. (Zie ook Overzicht van geneesmiddelen). |
Medicatiefouten kunnen door het volgende worden veroorzaakt:
- mensen raken in de war en nemen medicijnen verkeerd in
- artsen kiezen het verkeerde medicijn of schrijven een recept uit voor de verkeerde dosis
- apothekers lezen het recept of de verpakking van het medicijn verkeerd en geven het verkeerde medicijn of de verkeerde dosis
- zorgverleners lezen het etiket van de verpakking van het medicijn verkeerd en geven het verkeerde medicijn of de verkeerde dosis
- zorgverleners geven een geneesmiddel aan de verkeerde persoon
- de apotheker of persoon slaat het medicijn verkeerd op, waardoor de sterkte van het medicijn verzwakt
- mensen gebruiken een geneesmiddel waarvan de vervaldatum is verstreken
- mensen nemen een geneesmiddel in met voedsel wanneer het geneesmiddel het best wordt opgenomen op een lege maag, of zonder voedsel wanneer voedsel nodig is om bijwerkingen te voorkomen
Medicatiefouten zijn meestal het gevolg van verwarring bij mensen over wanneer en hoe ze medicijnen moeten innemen, waardoor ze het verkeerde medicijn of de verkeerde dosis innemen. Veel voorkomende redenen voor verwarring zijn mensen die meer dan één soort medicijn in één flesje doen, versleten instructies op het medicijnflesje, het niet begrijpen van de instructies op een medicijnflesje, het hebben van meer dan één flesje van hetzelfde medicijn en het hebben van zoveel flesjes met medicijnen dat mensen niet meer zeker weten welke ze wanneer moeten innemen (en welke ze al ingenomen hebben).
Medicatie organizers gebruiken
Medicatie organizers kunnen nuttig zijn, vooral als mensen meerdere verschillende medicijnen per dag gebruiken. Deze organizers hebben aparte vakjes voor elke dag van de week en voor maximaal 4 verschillende momenten van de dag. Mensen of hun verzorgers plaatsen een week aan medicijnen in het juiste vakje. Als een medicijn bijvoorbeeld is voorgeschreven om één keer per dag 's ochtends te worden ingenomen, dan wordt er elke dag één dosis in het “ochtend”-vakje geplaatst. Op het juiste moment van de dag nemen mensen alle medicijnen in dat specifieke compartiment. Omdat alle medicijnen in een compartiment op hetzelfde moment worden ingenomen, maakt het niet uit dat verschillende medicijnen door elkaar worden gebruikt. Deze organizers zijn niet alleen een geheugensteuntje voor mensen, maar zorgverleners kunnen ook zien of mensen hun medicijnen hebben ingenomen.
Recepten begrijpen
Mensen moeten begrijpen hoe en wanneer ze een medicijn moeten innemen als ze een recept ophalen. Als ze het niet begrijpen, moeten ze hun apotheker vragen uit te leggen hoe ze hun medicijnen moeten innemen.
Medicijnen voorschrijven
Artsen maken soms fouten bij het voorschrijven van medicijnen, vooral bij bepaalde groepen mensen. Ouderen, zwangere vrouwen en kinderen lopen een groot risico omdat zij meestal andere medicijnen, andere doses of beide nodig hebben. Andere fouten hebben te maken met interacties tussen medicijnen, waarbij een medicijn het effect van een ander medicijn versterkt of vermindert.
Interacties tussen medicijnen komen vaker voor bij mensen die veel medicijnen gebruiken. Om dit risico tot een minimum te beperken, moeten artsen op de hoogte zijn van alle medicijnen die hun patiënten gebruiken, inclusief medicijnen die door andere zorgverleners zijn voorgeschreven en vrij verkrijgbare medicijnen. Mensen moeten een schriftelijke lijst bijhouden van al hun huidige medicijnen en doseringen en de lijst meenemen naar elke afspraak met de gezondheidszorg of bezoek aan de spoedeisende hulp. Als er twijfel bestaat over welke medicijnen worden gebruikt, worden mensen geïnstrueerd om al hun medicijnen mee te nemen naar hun zorgafspraken voor controle.
Medicijnen verstrekken en toedienen
In instellingen kunnen medicijnen verkeerd worden toegediend. Een medicijn kan aan de verkeerde persoon, op het verkeerde moment of via de verkeerde weg worden gegeven. Een medicijn kan bijvoorbeeld via een ader (intraveneus) worden toegediend terwijl het via de mond moet worden toegediend. Bepaalde medicijnen moeten langzaam worden toegediend als ze via een ader worden toegediend en sommige medicijnen kunnen niet tegelijkertijd worden toegediend. Veel instellingen hebben nu geautomatiseerde apotheeksystemen die elke dosis geneesmiddelen uitdelen met een streepjescode die wordt gescand en vergeleken met de identificatiearmband van de persoon. Dergelijke systemen kunnen helpen om het aantal medicatiefouten te verminderen.
Medicijnen op de juiste manier bewaren
Apothekers moeten medicijnen op de juiste manier bewaren. Veel medicijnen moeten bijvoorbeeld uit de buurt van hitte worden bewaard en sommige medicijnen moeten in de koelkast worden bewaard. Postorderapotheken moeten ervoor zorgen dat medicijnen niet te warm worden tijdens het transport. Als mensen medicijnen thuis op de verkeerde manier bewaren, is de kans groot dat de sterkte van medicijnen afneemt lang voordat de houdbaarheidsdatum is verstreken.
Mensen moeten op het etiket kijken of een medicijn in de koelkast moet worden bewaard of koel moet worden bewaard. Aan de andere kant kunnen onnodige voorzorgsmaatregelen het moeilijker maken voor mensen om medicijnen in te nemen zoals voorgeschreven en tijd verspillen. Ongeopende insuline moet bijvoorbeeld in de koelkast bewaard worden, maar een geopend flesje kan vaak veilig buiten de koelkast bewaard worden. Als kinderen geen toegang hebben tot het medicijn, kunnen medicijnen worden bewaard in hun originele kindveilige verpakking met een niet-kindveilig deksel.
Medicijnen innemen waarvan de vervaldatum is verstreken
Mensen gebruiken ten onrechte medicijnen waarvan de vervaldatum is verstreken. Medicijnen waarvan de vervaldatum is verstreken, zijn vaak niet effectief omdat ze na verloop van tijd slechter worden. Sommige medicijnen (zoals aspirine of tetracycline) veranderen in giftige stoffen en kunnen zelfs schadelijk zijn als ze na de vervaldatum worden gebruikt.
Bronnen: