|
|
Audioformaten
welke zijn er, welke is geschikt voor welk doel
tags: AAC, AIFF, ALAC, FLAC, CDA, HD audio, Hi-Res, MP3, M4A, Ogg Forbis, WAV
De Basis:
Gecomprimeerd t.o.v. niet gecomprimeerd uncompressed - lossless - lossy wiki
De basis is eenvoudig: bij een digitale opname wordt het geluid bit voor bit opgeslagen, dus ongecomprimeerd.
Als dat bit voor bit wordt afgespeeld dan is er geen enkel kwaliteitsverlies.
Nadeel is de bestandsgrootte, dat vraagt heel veel schijfruimte. Vandaar dat audiobestanden gecomprimeerd worden.
- uncompressed een audiofile welke bit voor bit wordt afgespeeld, er is dus geen enkel kwaliteitsverlies (b.v. AIFF en WAV).
Een belangrijk ongecomprimeerd audioformaat, LPCM, is dezelfde PCM-variant die wordt gebruikt in Compact Disc Digital Audio en is het formaat dat het meest wordt
geaccepteerd door audio-API's op laag niveau en D/A-converterhardware. Hoewel LPCM op een computer kan worden opgeslagen als een ruw audioformaat,
wordt het meestal opgeslagen in een .WAV-bestand onder Windows of in een .aiff-bestand onder macOS.
Het Audio Interchange File Format (AIFF) formaat is gebaseerd op het Interchange File Format (IFF), en het WAV-formaat is gebaseerd op het gelijkaardige
Resource Interchange File Format (RIFF). WAV en AIFF zijn ontworpen om een grote verscheidenheid aan audioformaten op te slaan, lossless en lossy;
ze voegen gewoon een kleine, metadata-bevattende header toe vóór de audiogegevens om het formaat van de audiogegevens aan te geven,
zoals LPCM met een bepaalde sample rate, bitdiepte, endianness en aantal kanalen. Aangezien WAV en AIFF breed ondersteund worden en LPCM kunnen opslaan,
zijn dit geschikte bestandsformaten om een originele opname op te slaan en te archiveren.
BWF (Broadcast Wave Format) is een standaard audioformaat gecreëerd door de European Broadcasting Union als opvolger van WAV.
Naast andere verbeteringen laat BWF toe om robuustere metadata in het bestand op te slaan. Zie Europese Omroepunie: Specification of the Broadcast Wave Format
(EBU Technisch document 3285, juli 1997). Dit is het primaire opnameformaat dat gebruikt wordt in veel professionele audiowerkstations in de televisie- en filmindustrie.
BWF-bestanden bevatten een gestandaardiseerde tijdstempelreferentie die eenvoudige synchronisatie met een afzonderlijk beeldelement mogelijk maakt.
Stand-alone, file-based, multi-track recorders van AETA, Sound Devices, Zaxcom, HHB Communications Ltd, Fostex, Nagra, Aaton, en TASCAM gebruiken allemaal BWF
als hun voorkeursformaat.
- lossless wiki
Een verliesvrij gecomprimeerd audioformaat slaat gegevens op in minder ruimte zonder informatie te verliezen.
De originele, ongecomprimeerde gegevens kunnen opnieuw worden aangemaakt op basis van de gecomprimeerde versie.
Ongecomprimeerde audioformaten coderen zowel geluid als stilte met hetzelfde aantal bits per tijdseenheid.
Het coderen van een ongecomprimeerde minuut absolute stilte levert een bestand op van dezelfde grootte als het coderen van een ongecomprimeerde minuut muziek.
In een verliesvrij gecomprimeerd formaat zou de muziek echter een kleiner bestand innemen dan in een ongecomprimeerd formaat en zou de stilte bijna geen ruimte innemen.
Formaten voor verliesloze compressie zijn onder andere FLAC, WavPack, Monkey's Audio en ALAC (Apple Lossless).
Ze bieden een compressieverhouding van ongeveer 2:1 (d.w.z. hun bestanden nemen de helft minder ruimte in dan PCM).
De ontwikkeling van verliesloze compressieformaten is gericht op het verminderen van de verwerkingstijd met behoud van een goede compressieverhouding.
-
lossy wiki
Lossy audioformaat maakt het mogelijk om de bestandsgrootte nog verder te reduceren (tot 10% van het origineel) door een deel van de audio-informatie te verwijderen en de gegevens te vereenvoudigen.
Dit resulteert natuurlijk in een vermindering van de geluidskwaliteit, maar er worden verschillende technieken gebruikt, voornamelijk door gebruik te maken
van psychoakoestiek, om de delen van het geluid te verwijderen die het minste effect hebben op de waargenomen kwaliteit en om de hoeveelheid hoorbare ruis
die tijdens het proces wordt toegevoegd te minimaliseren. Het populaire MP3-formaat is waarschijnlijk het bekendste voorbeeld,
maar het AAC-formaat dat je vindt in de iTunes Music Store komt ook veel voor. De meeste formaten bieden een reeks graden van compressie,
over het algemeen gemeten in bitsnelheid.
Hoe lager de snelheid, hoe kleiner het bestand en hoe groter het kwaliteitsverlies.
Over de nadelen van lossy en voordelen van lossless audio als luistermedium wordt vaak (en oeverloos) gediscussieerd door audiofielen.
Sommige wetenschappers beweren dat het menselijk oor een mp3-bestand, dat tot tien procent van zijn oorspronkelijke formaat is gekrompen,
niet kan onderscheiden van het origineel. In de audiowereld denken ze daar duidelijk anders overs.
Hi-Res
Overal wordt gesproken over lossless audio, ook wel Hi-Res (wiki) genoemd.
Meer en meer producten ondersteunen dit, maar wat betekent dit nu eigenlijk?
Hoge-resolutie audio (hoge definitie audio of HD audio) is een term voor audiobestanden met een bemonsteringsfrequentie van meer dan 44,1 kHz of een audiobitsdiepte
van meer dan 16 bits. Meestal wordt hiermee 96 of 192 kHz sample rates bedoeld. Er bestaan echter ook 44,1 kHz/24-bits, 48 kHz/24-bits en 88,2 kHz/24-bits opnames
met het label HD Audio. AIFF, ALAC, FLAC en WAV zijn Hi-Res.
Er zijn meerdere formats (wiki), de meest gebruikelijke zijn:
AAC lossy, dus geen Hi-Res wiki
AAC is een gecomprimeerd formaat met verlies, ontworpen door een groep digitale technologiebedrijven waaronder Dolby, Microsoft en Bell.
Het was bedoeld als een efficiëntere opvolger van MP3. AAC staat bekend als het standaardformaat voor Apple apparaten zoals de iPod.
AIFF ongecomprimeerd, dus Hi-Res wiki
Apple's alternatief voor WAV, met betere metadata ondersteuning. Het is lossless en ongecomprimeerd, maar niet zo populair.
ALAC lossless, dus Hi-Res wiki
De Apple Lossless Audio Codec* (ALAC), ontwikkeld door Apple, is een centraal formaat in verliesvrije audiocompressie.
Het maakt een perfecte audioweergave mogelijk, waarbij de originele audio bit-voor-bit wordt gereproduceerd terwijl de bestandsgrootte kleiner blijft in vergelijking
met ongecomprimeerde formaten zoals WAV of AIFF. ALAC is naadloos geïntegreerd in het systeem van Apple en geniet niet alleen de voorkeur van Apple gebruikers,
maar wordt ook ondersteund door diverse hifi-spelers en streamingdiensten, waardoor het nog veelzijdiger wordt.
Met de toenemende vraag naar audio van hoge kwaliteit en het gebruik van lossless streaming door diensten als Apple Music,
zal het belang van ALAC voor het leveren van hifi-audio in een efficiënt formaat alleen maar toenemen,
waardoor het een betrouwbare keuze wordt voor zowel muziekliefhebbers als professionals.
* CoDec staat voor Coderen-Decoderen, dat is het compressie-algoritme voor het in- en uitpakken.
FLAC ((Free Lossless Audio Codec*) lossless, dus Hi-Res wiki
FLAC is een open source lossless gecomprimeerd bestandsformaat. Het was een van de eerste verliesvrij gecomprimeerde formaten die aan populariteit won.
FLAC-bestanden maken het luisteren naar lossless audio mogelijk op apparaten met beperkte opslagruimte.
* CoDec staat voor Coderen-Decoderen, dat is het compressie-algoritme voor het in- en uitpakken.
MP3 / M4A lossy, dus geen Hi-Res wiki
MP3's zijn het meest gebruikte bestandstype voor algemeen gebruik.
MP3's waren het eerste audiobestandsformaat waarmee muziek gemakkelijk heen en weer kon worden gestuurd over het internet in een geringe groote en in een fatsoenlijke geluidskwaliteit.
MP3-bestanden zijn anno
vandaag de dag nog steeds heel gewoon.
Bitrate:
32 kbit/s (32 kilobit per second, alleen voor spraak) t/m 320 kbit/s (320 kilobit per second, hoogst bitrate voor MP3).
Ogg Vorbis lossy, dus geen Hi-Res wiki
Ogg Vorbis is een open source alternatief voor verliesgevende gecomprimeerde formaten zoals MP3.
Het wordt gebruikt als het bestandstype audiomateriaal op Wikipedia.
MP3 is een gesloten gepatenteerd bestandsformaat. In reactie daarop creëerde de open source gemeenschap Ogg Vorbis als een gratis en bewerkbaar alternatief.
WAV ongecomprimeerd, dus Hi-Res wiki
Dit zijn de meest gebruikte bestandstypen voor het werken met verliesvrije ongecomprimeerde audio.
Aangezien er geen verandering is in de hoeveelheid informatie die wordt opgenomen, hebben beide bestandstypen vergelijkbare prestaties.
WAV werd ontwikkeld voor gebruik op de PC, terwijl AIFF werd ontwikkeld door Apple voor de Mackintosh. Beide formaten zijn compatibel op beide platformen.
Welk bestandsformaat voor welk doel
- voor muziekproductie: ongecomprimeerde audio met een hoge sample-rate en bitdiepte (24 bit / 48 kHz, WAV of AIFF)
-
voor algemeen luisteren: een gecomprimeerd formaat met een hoge bitrate
(320 kbps, MP3, AAC of vergelijkbaar)\
- voor kritisch luisteren: ongecomprimeerd (WAV), of een verliesvrij gecomprimeerd formaat (FLAC)
| Bitrate |
| MP3 | FLAC | WAV |
| 32-320 kbit/s | 800-1400 kbit/s | 353 kbit/s - 9.2 mbit/s |
Leesvoer:
|