| Abdominale abcessen | meer spijsvertering |
| buikwand abcessen | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
|
Wat is het? Een abces is een zak met pus, meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie. |
- de meeste mensen met een abces hebben constant buikpijn en koorts.
- computertomografie of een andere beeldtest kan een abces van andere problemen onderscheiden.
- de behandeling bestaat uit het afvoeren van pus uit het abces en het nemen van antibiotica.
(Zie ook Acute buikpijn.)
Buikabcessen kunnen zich vormen onder het middenrif, in het midden van de buik, in het bekken of achter de buikholte. Abcessen kunnen zich ook vormen in of rond elk buikorgaan, zoals de nieren, milt, alvleesklier of lever, of in de prostaatklier. Onbehandelde abcessen kunnen groeien en schade toebrengen aan nabijgelegen bloedvaten en organen.
Soms komen bacteriën uit een abces in de bloedbaan (sepsis) en verspreiden ze zich naar verre organen en weefsels. Deze verspreiding kan fataal zijn.
Oorzaak
De meest voorkomende oorzaken van abdominale abcessen zijn de verspreiding van infecties of ontstekingen veroorzaakt door aandoeningen zoals appendicitis, diverticulitis, ziekte van Crohn, pancreatitis of bekkenontstekingen.
Soms worden abdominale abcessen veroorzaakt door perforatie van de darm als gevolg van kanker, een maagzweer of letsel, en soms ontstaan abcessen na letsel aan de buik of na een operatie aan de buik.
Symptomen
Specifieke symptomen van abcessen in de buik hangen af van de locatie van het abces, maar de meeste mensen hebben constant ongemak of pijn, voelen zich over het algemeen ziek (malaise) en hebben vaak koorts. Andere symptomen zijn misselijkheid, gebrek aan eetlust en gewichtsverlies.
Een abces onder het middenrif kan ontstaan wanneer geïnfecteerde vloeistof, bijvoorbeeld van een gescheurde blinde darm, naar boven wordt verplaatst door de druk van de buikorganen en door de zuigkracht die ontstaat wanneer het middenrif beweegt tijdens het ademen. Symptomen zijn hoesten, pijnlijke ademhaling, pijn op de borst en pijn in één schouder. In dit geval is de pijn in een schouder een voorbeeld van verwezen pijn (pijn die in een bepaald deel van het lichaam wordt gevoeld en niet precies weergeeft waar het probleem zit). Referred pain ontstaat doordat de schouder en het middenrif dezelfde zenuwen delen en de hersenen de bron van de pijn verkeerd interpreteren (zie figuur Wat is referred pain?).
Abcessen in het midden van de buik kunnen het gevolg zijn van een gescheurde appendix, een gescheurde darm, een inflammatoire darmziekte, diverticulaire ziekte of een buikwond. De buik is meestal pijnlijk in het gebied van het abces.
Een abces in de onderbuik kan uitlopen tot in de dij of het gebied rond de endeldarm (de fossa perirectalis genoemd).
Bekkenabcessen kunnen het gevolg zijn van dezelfde aandoeningen die abcessen in de onderbuik veroorzaken of van gynaecologische infecties. De symptomen kunnen buikpijn, diarree door irritatie van de darmen en een dringende of frequente behoefte om te plassen door irritatie van de blaas zijn.
Abcessen achter de buikholte (retroperitoneale abcessen genoemd) liggen achter het buikvlies, het vlies dat de buikholte en de organen omgeeft. De oorzaken, die vergelijkbaar zijn met die van abcessen in de buik, zijn onder andere ontsteking en infectie van de blindedarm (appendicitis), de alvleesklier (pancreatitis) en de nieren (de nieren liggen achter de buikholte). De pijn, meestal in de onderrug, wordt erger als de persoon het been bij de heup beweegt.
Abcessen van de pancreas, hoewel zeldzaam, ontstaan meestal na een aanval van acute pancreatitis. Symptomen zoals koorts, buikpijn, misselijkheid en braken beginnen vaak een week of langer nadat iemand hersteld is van een alvleesklierontsteking.
Leverabcessen kunnen worden veroorzaakt door bacteriën of door amoeben (eencellige, microscopische parasieten). Bacteriën kunnen de lever bereiken via een geïnfecteerde galblaas, een penetrerende of stompe wond, een infectie in de buik (zoals een abces in de buurt) of een infectie die via de bloedbaan van elders in het lichaam komt. Ameben van een darminfectie bereiken de lever via de bloedvaten. Symptomen van leverabcessen zijn gebrek aan eetlust, misselijkheid en koorts. Iemand kan wel of geen buikpijn hebben.
Abcessen in de milt worden veroorzaakt door een infectie die via de bloedbaan naar de milt reist, door een verwonding van de milt of door de verspreiding van een infectie vanuit een nabijgelegen abces, zoals een abces onder het middenrif. De pijn kan zich voordoen aan de linkerkant van de buik, de rug of de linkerschouder.
Diagnose
- beeldvormende tests
- naald aspiratie
Artsen kunnen een abces gemakkelijk verkeerd diagnosticeren omdat de eerste symptomen die het veroorzaakt meestal vaag en mild zijn en verward kunnen worden met minder ernstige problemen die vaker voorkomen.
Als artsen vermoeden dat iemand een abces heeft, maken ze meestal een computertomografie (CT) van de buik en het bekken of soms een echografie (ultrasonografie), röntgenfoto's van de buik en de borst, of een magnetische resonantiebeeldvorming (MRI). Deze onderzoeken kunnen helpen om een abces van andere problemen te onderscheiden en om de bron, grootte en positie van een abces te bepalen.
Om een definitieve diagnose te stellen en het abces te behandelen, steken artsen soms een naald door de huid om een monster pus uit het abces te halen (naaldaspiratie) en een drain te plaatsen. Om de plaatsing van de naald te begeleiden, maken artsen gebruik van een CT-scan of echografie. Het vochtmonster wordt vervolgens in een laboratorium onderzocht om het infecterende organisme te identificeren, zodat het meest effectieve antibioticum kan worden gekozen.
Behandeling
- drainage van pus
- antibiotica
Bijna alle abcessen in de buik moeten worden ontdaan van pus, hetzij door een operatie of door een naald en een klein flexibel slangetje (katheter). Om de plaatsing van de naald en de katheter te begeleiden, gebruikt een arts een CT-scan of echografie. Zodra de arts er zeker van is dat de naald en katheter het abces hebben bereikt, wordt de naald verwijderd, maar de katheter blijft zitten. De pus loopt via de katheter naar buiten, meestal na enkele dagen tot weken.
Naast drainage worden meestal antibiotica gebruikt om te voorkomen dat de infectie zich verspreidt en om te helpen de infectie volledig te elimineren. Laboratoriumanalyse van de pus identificeert het infecterende organisme zodat het meest effectieve antibioticum kan worden gekozen. Het komt zelden voor dat antibiotica een abces genezen zonder drainage.
Als het abces niet veilig met de naald en katheter kan worden bereikt, kan chirurgische drainage nodig zijn. Nadat het abces is gedraineerd, wordt de bron van de infectie ook chirurgisch behandeld. Als het abces bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door een perforatie (gat) in de dikke darm, verwijderen artsen meestal dat deel van de dikke darm.
Een goede voeding is belangrijk. Als mensen niet kunnen eten vanwege het abces of vanwege de oorzaak van het abces, kunnen ze voeding krijgen via een sonde (enterale sondevoeding genoemd) of een ader (parenterale voeding genoemd).
Prognose
Buikabcessen kunnen bij sommige mensen de dood tot gevolg hebben. De oorzaak van het abces en de algemene medische toestand van een persoon beïnvloeden de prognose meer dan de specifieke aard en locatie van het abces.
Mensen die sepsis ontwikkelen hebben een slechtere prognose.
Bronnen:
| Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |