Difterie meer kinderen  
  Kroep

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Difterie is een besmettelijke, soms dodelijke infectie van de bovenste luchtwegen die wordt veroorzaakt door de grampositieve, staafvormige bacterie Corynebacterium diphtheriae. Sommige soorten Corynebacterium diphtheriae geven een krachtig toxine af dat het hart, de nieren en het zenuwstelsel kan beschadigen.

  • difterie wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie die nu zeldzaam is in ontwikkelde landen
  • typische symptomen zijn keelpijn, een algemeen ziek gevoel en koorts, soms met gezwollen lymfeklieren, en de vorming van een taai, grijs pseudomembraan in de keel
  • de diagnose wordt gesteld op basis van de symptomen, met name een zere keel en het pseudomembraan, en de resultaten van een kweek
  • vaccinatie kan deze infectie helpen voorkomen
  • mensen worden in het ziekenhuis opgenomen en krijgen antibiotica om de infectie te elimineren

De bacteriën die difterie veroorzaken, worden meestal verspreid in vochtdruppeltjes die in de lucht worden gehoest. Gewoonlijk vermenigvuldigen de bacteriën zich op of nabij het oppervlak van de slijmvliezen van de mond of keel, waar zij ontstekingen veroorzaken. Deze vorm van difterie wordt respiratoire difterie genoemd.

Sommige typen Corynebacterium diphtheriae geven een krachtig toxine af, dat het hart, de nieren en het zenuwstelsel kan beschadigen.

Een mildere vorm van difterie tast alleen de huid aan en komt vooral bij volwassenen voor. Deze vorm komt vaker voor bij mensen met een slechte hygiëne (bijvoorbeeld daklozen). De ziekte verspreidt zich door contact met besmette huidzweren.

Symptomen   
De ziekte begint meestal een paar dagen (gemiddeld 5 dagen) na blootstelling aan de bacterie. De symptomen van difterie beginnen dan na een paar dagen, met keelpijn, pijn bij het slikken, heesheid, een algemeen gevoel van ziekte (malaise) en lage koorts (ongeveer 100,4 tot 102°F, of 38 tot 38,9° C). Kinderen kunnen ook een snelle hartslag, misselijkheid, braken, rillingen en hoofdpijn hebben. De lymfeklieren in de hals kunnen opzwellen (stierennek genoemd). Door de ontsteking kan de keel opzwellen, waardoor de luchtwegen vernauwen en het ademen erg moeilijk wordt.
Er vormt zich een pseudomembraan bij de amandelen of andere delen van de keel. Dit membraan is een taai, grijs vel materiaal dat door de bacterie is gemaakt. Het is samengesteld uit dode witte bloedcellen, bacteriën en andere stoffen. Het pseudomembraan vernauwt de luchtwegen. Het dak van de mond kan verlamd raken. Bij het inademen kan het pseudomembraan een luidruchtig hijgend geluid veroorzaken. Ook kan het pseudomembraan zich uitbreiden tot in de luchtpijp of luchtwegen of plotseling losraken en de luchtwegen volledig blokkeren. Het gevolg kan zijn dat mensen niet meer kunnen ademen.
Het toxine dat door bepaalde soorten difteriebacteriën wordt geproduceerd, tast soms bepaalde zenuwen aan, met name die naar de spieren van het gezicht, de keel, de armen en de benen, wat symptomen veroorzaakt zoals moeilijkheden bij het slikken of het bewegen van de ogen, armen of benen. Het middenrif (de belangrijkste spier om in te ademen) kan verlamd raken, wat soms tot ademhalingsproblemen kan leiden. Het duurt weken voordat deze symptomen verdwijnen. De effecten van het toxine op de zenuwen kunnen leiden tot een snelle hartslag, een abnormaal hartritme en een lage bloeddruk. Het bacteriële toxine kan ook een ontsteking van de hartspier (myocarditis) veroorzaken, wat soms leidt tot abnormale hartritmes, hartfalen en de dood.
Ernstige infectie kan ook de nieren beschadigen.
Als difterie alleen de huid aantast, veroorzaakt het schaafwonden en zweertjes die er verschillend uitzien. Deze zweren komen voor op de armen en benen en lijken op andere huidaandoeningen, zoals eczeem, psoriasis en impetigo. Sommige mensen hebben open zweren die niet genezen. De zweren kunnen pijnlijk en rood zijn en kunnen gaan bloeden.
In totaal overlijdt ongeveer 3% van de mensen met difterie. Het risico op overlijden is groter als:

  • mensen het bezoek aan de dokter uitstellen
  • difterie het hart of de nieren aantast
  • difterie ontstaat bij kinderen jonger dan 15 jaar of bij mensen ouder dan 40 jaar

Diagnose   

  • kweek van een monster van besmet materiaal
  • als de arts vermoedt dat het hart is aangetast, elektrocardiografie

Een arts vermoedt difterie bij een zieke die keelpijn heeft met een pseudomembraan, vooral als het monddak verlamd is en als de persoon niet is ingeënt. De diagnose wordt bevestigd door een keelmonster op te sturen naar een laboratorium waar bacteriën kunnen worden gekweekt (gekweekt).

Als artsen vermoeden dat het hart is aangetast, wordt elektrocardiografie (ECG) verricht.

Artsen vermoeden huiddifterie wanneer mensen zweren krijgen tijdens een uitbraak van difterie van de luchtwegen. Om de diagnose te bevestigen, nemen artsen een monster van een zweertje en sturen dit naar een laboratorium om te worden gekweekt.

Preventie   
Zie voor meer informatie ook het difterie-tetanus-pertussisvaccin en de vaccinatieschema's voor kinderen en volwassenen van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC).

Het difterievaccin beschermt alleen tegen de effecten van het difterietoxine; het voorkomt infectie met difterie niet. Het vaccin wordt gegeven in combinatie met andere vaccins. Welk vaccin wordt gegeven, hangt af van de leeftijd van de persoon:

  • kinderen jonger dan 7 jaar: Het combinatievaccin DTaP (difterie-tetanus-pertussis) maakt deel uit van de routinevaccinatie bij kinderen
  • adolescenten en volwassenen: De combinatie Tdap (tetanus-diphtheria-pertussis) vaccin wordt gegeven als een boostershot op de leeftijd van 11 of 12 jaar en een Td (tetanus-diphtheria) booster wordt gegeven om de 10 jaar na dat

Na blootstelling aan difterie
Als mensen in nauw contact zijn geweest met iemand die difterie heeft, worden ze getest op de infectie en krijgen ze antibiotica gedurende 7 dagen. Keel- en neusmonsters worden naar een laboratorium gestuurd om te worden gekweekt. Als in deze monsters difteriebacteriën worden aangetroffen, moeten deze mensen nog eens 10 dagen antibiotica nemen (in totaal 17 dagen). Deze blootstellingskuur wordt uitgevoerd ongeacht of mensen gevaccineerd zijn of niet, omdat gevaccineerde mensen toch besmet kunnen raken met difterie.

Behandeling   

Mensen met symptomen van difterie van de luchtwegen worden meestal opgenomen in een intensive care unit (ICU) en krijgen antistoffen (antitoxine) toegediend via een injectie om het difterietoxine te neutraliseren.

Artsen geven ook antibiotica, zoals penicilline of erytromycine, om de difteriebacterie te doden. Antibiotica worden gedurende 14 dagen toegediend. Mensen moeten in isolatie worden gehouden (om te voorkomen dat andere mensen worden blootgesteld aan besmette afscheidingen) totdat twee kweken, genomen nadat de antibiotica zijn gestopt, bevestigen dat de bacteriën zijn gedood.

Bij huiddifterie maken artsen de zweertjes grondig schoon met water en zeep en krijgen de mensen gedurende 10 dagen antibiotica.

Mensen die hersteld zijn van difterie moeten worden gevaccineerd, omdat infectie geen immuniteit garandeert. Mensen kunnen deze infectie meer dan eens oplopen.

Mensen die een ernstige infectie hebben gehad, herstellen langzaam. Hen wordt aangeraden hun activiteiten niet te snel te hervatten. Als het hart is aangetast, kan zelfs een normale lichamelijke inspanning schadelijk zijn.

Bronnen:

Laatste wijziging: 5 januari 2022
  Einde van de pagina