| Revalidatie voor spraakstoornissen | meer fundamentals |
| Logopedie | |
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Revalidatiediensten zijn nodig voor mensen die het vermogen hebben verloren om normaal te spreken, vaak als gevolg van een verwonding, een beroerte, een infectie, een tumor, een operatie of een progressieve stoornis. |
Afasie
Afasie is een gedeeltelijk of volledig verlies van het vermogen om gesproken of geschreven woorden uit te drukken of te begrijpen. Het is vaak het gevolg van een beroerte of een ander hersenletsel dat het taalcentrum in de hersenen aantast (zie figuur Wanneer specifieke hersengebieden beschadigd zijn).
Het doel van revalidatie is om de meest effectieve manier van communiceren te vinden. Voor mensen met een lichte beperking gebruikt een logopedist een aanpak die de nadruk legt op ideeën en gedachten in plaats van op woorden. Wijzen naar een voorwerp of afbeelding, gebaren, knikken en vertrouwen op gezichtsuitdrukkingen zijn vaak voldoende voor basiscommunicatie. Voor mensen met ernstigere beperkingen helpen een stimulerende aanpak (vaak woorden herhalen voor de persoon) en een geprogrammeerde stimulerende aanpak (woorden uitspreken en objecten laten zien die aangeraakt en gezien kunnen worden) mensen om weer enigszins in staat te zijn om taal te gebruiken. Mensen met afasie kunnen een letter- of prentenbord gebruiken om te communiceren.
Zorgverleners van een persoon met afasie moeten heel geduldig zijn en begrip hebben voor de frustratie van de persoon. Zorgverleners moeten zich ook realiseren dat de persoon niet mentaal gehandicapt is en dat ze niet in babytaal tegen hem of haar moeten praten, want dat is beledigend. In plaats daarvan moeten verzorgers normaal praten en, indien nodig, gebaren gebruiken of voorwerpen aanwijzen.
Dysartrie
Dysartrie is het onvermogen om woorden normaal uit te spreken omdat een deel van het zenuwstelsel dat de spraakspieren aanstuurt beschadigd is.
Revalidatiedoelen zijn afhankelijk van de oorzaak van de dysartrie. Als de oorzaak een beroerte, hoofdletsel of hersenoperatie is, is het doel om de spraak te herstellen en te behouden. Als de dysartrie mild is, kunnen mensen door het herhalen van woorden of zinnen opnieuw leren om de gezichtsspieren en de tong te gebruiken voor een correcte uitspraak. Bij ernstige dysartrie kan mensen geleerd worden om een letter- of prentenbord te gebruiken of een elektronisch communicatieapparaat met een toetsenbord en berichtweergave (print of scherm).
Als dysartrie wordt veroorzaakt door een progressieve aandoening van het zenuwstelsel, zoals amyotrofische laterale sclerose (ALS of de ziekte van Lou Gehrig) of multiple sclerose, is het doel van de therapie om de spraakfunctie zo lang mogelijk te behouden. Mensen krijgen oefeningen aangeleerd die de controle over de mond, tong en lippen vergroten en ze leren langzamer te spreken en kortere zinnen te gebruiken. Een slechte controle over de ademhalingsspieren kan mensen dwingen om midden in een zin adem te halen. Het plannen van interpunctie in een zin kan helpen. Het doen van ademhalingsoefeningen kan ook helpen, soms door te ademen door handapparaten die slijm in de luchtwegen losmaken.
Verbale apraxie
Verbale apraxie is het onvermogen om de basisgeluidseenheden van spraak te produceren door een afwijking in het initiëren, coördineren of opeenvolgen van de spierbewegingen die nodig zijn om te praten. Verbale apraxie wordt vaak veroorzaakt door hersenletsel, bijvoorbeeld als gevolg van een beroerte of hoofdletsel.
Een therapeut kan mensen steeds opnieuw laten oefenen met het maken van geluidspatronen of hen leren om de natuurlijke melodie en het ritme van veelvoorkomende zinnen te gebruiken. Elke zin heeft zijn eigen melodie en ritme, afhankelijk van de stemming van de spreker. Bijvoorbeeld "Goedemorgen! Hoe gaat het?" heeft een bepaalde melodie en ritme wanneer de spreker zich vrolijk voelt dan wanneer de spreker zich ongezellig voelt. De therapeut moedigt mensen met verbale apraxie aan om de natuurlijke melodie en het ritme van zinnen te overdrijven. Naarmate mensen vorderen, wordt de overdrijving van melodie en ritme geleidelijk afgebouwd.
Als de apraxie ernstig is, kan mensen worden geleerd om een letter- of prentenbord te gebruiken of een elektronisch communicatieapparaat met een toetsenbord en berichtweergave (print of scherm).
Bronnen:
| Laatste wijziging: 17 oktober 2024 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |