|
Veel rokers wil stoppen. Maar wat gebeurt er in je lichaam als je stopt, en wat zijn goede methoden om het vol te houden?
Er zijn bij het roken drie belangrijke stoffen waar je gezondheidsschade van krijgt:
- teer
-
de teer die je inhaleert wanneer je tabak verbrandt, zorgt ervoor dat de trilhaartjes - die de longen schoonmaken - plakkerig worden en hun werk minder goed doen.
Het rokershoestje zorgt ervoor dat het vuil een beetje loskomt.
- koolmonoxide
-
de koolmonoxide die je inhaleert bindt zich aan je rode bloedlichamen.
Rode bloedlichamen transporteren zuurstof naar cellen in je lichaam.
Koolmonoxide zorgt ervoor dat er geen zuurstof meer via die rode bloedlichamen binnen komt.
Je lichaam moet harder werken om meer zuurstof binnen te krijgen, wat een zwaardere belasting voor je hart veroorzaakt.
- nicotine
-
nicotine bindt zich aan receptoren in je hersenen en geven je een goed gevoel: dopamine.
Daarom is het zo verslavend. Het levert ook extra belasting op je hart- en vaatstelsel.
Wanneer zijn de schadelijke effecten uit je lichaam?
Stop je met roken, dan plas je een deel van deze schadelijke stoffen al na één dag uit. Je lichaam kan dan weer efficiënter zuurstof opnemen en je hart wordt minder belast.
Maar je hersenen vragen nog steeds om nicotine.
Schade door stoffen in teer blijft nog jarenlang aanwezig in je lichaam.
Het ergste is de schade door stoffen in teer, die nog jarenlang in je lichaam aanwezig blijven.
Deze kunnen in je longcellen omgezet worden tot stoffen die zich aan je DNA binden: een DNA-mutatie.
Dat kan ervoor zorgen dat als een longcel besluit zichzelf te gaan delen, deze cel kan uitgroeien tot longkanker.
Het is nog niet bekend waarom dit bij de ene persoon wel gebeurt en bij de andere niet, maar de kansen kunnen wel groter zijn door erfelijke eigenschappen in je familie.
Hoe later je stopt, hoe meer risico
Of je nu rookt of gestopt bent: er kan tien tot twintig jaar later nog een tumor ontstaan.
Van de mensen die longkanker krijgen, komt dat negen van de tien keer door roken.
Hoe ouder je bent, hoe trager en minder efficiënt de reparatieprocessen van ons lichaam werken.
Hoe jonger je bent als je stopt met roken, hoe groter de kans dat je lichaam goed herstelt.
Als je op je 35e stopt, dan heb je rond je 65e dezelfde overlijdenskans als iemand die nooit gerookt heeft.
Stop je op je vijftigste pas met roken, dan heb je twee keer zoveel kans om te overlijden als iemand die nooit gerookt heeft.
Blijf je roken, dan heb je misschien wel tien keer zoveel kans. De grens waarbij je écht kunt zeggen dat het niets meer uitmaakt, ligt rond de tachtig jaar.
Stoppen vermindert wél altijd de kans op hart- en vaatziekten.
Lichamelijke ontwenningsverschijnselen verdwijnen snel
Lichamelijke ontwenningsverschijnselen pieken vaak op de derde dag. Daarna gaat het redelijk snel voorbij. Maar het is erg lastig wanneer mensen om je heen wél roken.
Ook moeten je hersenen in de eerste zes tot acht weken harder werken om dopamine aan te maken, het kan dan voelen alsof je depressief bent.
Gemiddeld mislukt het stoppen met roken zeven tot acht keer. 5 procent van degenen die stoppen, lukt het om het zonder begeleiding een jaar vol te houden.
Maak een plan
Nicotinepleisters zijn alleen voor de beginperiode, maar je moet het écht afbouwen. Het liefst met een huisarts.
Schrijf op waarom je rookt, waarom je stopt en wat je moet doen wanneer je in de verleiding komt. Zorg dat je dit elke dag kunt zien.
Vertel het aan mensen om je heen, zodat ze je kunnen helpen.
Veel mensen beginnen weer wanneer hen iets vervelends overkomt en gebruiken sigaretten als ontstresser of als troost.
Rokers zijn echter meer gestrest dan niet-rokers: nicotinetekort voelt aan als stress, dat verdwijnt bij de volgende sigaret.
Bedenk ook dat de hunkering naar een sigaret telkens gemiddeld maar drie minuten duurt. Het dopaminetekort herstelt zich echt!
Na zo'n zes weken ben je rustiger, minder somber en lichamelijk veel fitter.
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Waarom is het roken van tabak slecht voor mijn gezondheid?
Mensen roken tabak in sigaretten, sigaren en pijpen. Tabaksrook bevat veel schadelijke chemicaliën die problemen veroorzaken in je hele lichaam, niet alleen in je longen.
- roken is verslavend omdat er in tabak een drug zit die nicotine heet
- roken veroorzaakt kanker
- roken verhoogt de kans dat u een hartaanval krijgt of een longaandoening (zoals chronische obstructieve longziekte [COPD] of longkanker)
- het is moeilijk om te stoppen met roken, maar het kan helpen om medicijnen te nemen en te leren hoe u uw gewoonten kunt veranderen
Het inademen van rook van iemand anders die rookt, meeroken genoemd, kan dezelfde gezondheidsproblemen veroorzaken als u zelf rookt.
Roken tijdens de zwangerschap kan de ongeboren baby schaden en veroorzaakt:
- de baby wordt te vroeg geboren
- een laag geboortegewicht
- plotselinge dood van het kind
- problemen met de longen van de baby, waaronder astma
Hoe zit het met e-sigaretten?
Elektronische sigaretten, e-sigaretten genoemd, en vapes bevatten vloeibare nicotine en gearomatiseerde chemicaliën, geen tabak. De e-sigaret of vape verhit de vloeistof tot een damp die u inademt.
- u kunt verslaafd raken aan e-sigaretten of vapes als ze nicotine bevatten, omdat nicotine verslavend is
- omdat er niets brandt in een e-sigaret of vape, krijgt u niet dezelfde problemen als bij rook
- bepaalde stoffen in de damp, zoals THC of vitamine E-acetaat, blijken te leiden tot ernstig longletsel en soms de dood
- e-sigaretten en vapes bestaan nog niet lang genoeg voor artsen om de risico's op lange termijn te kennen
Wat als een kind een sigaret inslikt?
Een kind dat een sigaret of iets anders met nicotine (zoals nicotinekauwgum) heeft ingeslikt, moet dringend worden behandeld. Artsen zullen het kind behandelen voor nicotinevergiftiging.
Wat zijn de gevolgen van roken op korte termijn?
Vaak voelt u niets van roken, maar u kunt wel het volgende voelen:
- meer energie
- u kunt zich beter concentreren
- minder honger
Als u het roken probeert en er nog niet aan gewend bent, kunt u zich misselijk of overspannen voelen, of allebei.
Wat zijn de gevolgen van roken op lange termijn?
Roken schaadt bijna elk orgaan in uw lichaam. De belangrijkste aan roken gerelateerde problemen zijn:
Roken maakt ook de kans groter dat u een:
- een beroerte
- kanker, naast longkanker
- longinfecties en astma
- osteoperose (een ziekte die uw botten zwak maakt en gemakkelijk doet breken)
- tandvleesaandoeningen
- zweertjes in uw maag
- cataract (wanneer de lens van uw oog langzaam troebel wordt, waardoor uw zicht na verloop van tijd slechter wordt)
Roken veroorzaakt ook:
- droge en gerimpelde huid
- dunner wordend haar
- gele tanden
- gewichtsverlies
Ontwenningsverschijnselen
Als u stopt met roken, kunt u te maken krijgen met ontwenningsverschijnselen. Ontwenning is wanneer u zich ziek voelt nadat u bent gestopt met een geneesmiddel dat u lange tijd hebt gebruikt. Rookontwenning kan ervoor zorgen dat u:
- wilt roken
- humeurig, angstig, slaperig of verdrietig bent
- hoofdpijn en concentratieproblemen
- beven (tremor)
- een maag die van streek is en gewichtstoename
Moet ik met mijn arts over mijn roken praten?
Ja, u moet met uw arts praten over roken en hoeveel u rookt. Uw arts kan:
- uitleggen waarom roken schadelijk kan zijn voor uw lichaam
- u helpen met roken te stoppen
Bronnen:
|