De meeste bacteriën hebben een buitenste laag (celwand) die hen beschermt. Bacitracine werkt door te voorkomen dat bacteriën deze wand vormen. Colistine en polymyxine B werken door het onderliggende celmembraan van sommige bacteriën te verstoren. Hierdoor sterven de bacteriën.
Bacitracine wordt voornamelijk gebruikt om oppervlakkige huidinfecties veroorzaakt door Staphylococcus aureus te behandelen. Het wordt rechtstreeks op de huid aangebracht (topisch).
Colistine en polymyxine B veroorzaken vaak nierschade, dus ze worden alleen gebruikt voor ernstige infecties waarbij bacteriën resistent zijn tegen alle andere antibiotica en er geen veiliger alternatieven beschikbaar zijn. Wanneer colistine of polymyxine B wordt gebruikt, wordt het via een ader (intraveneus) toegediend. In sommige gevallen kan colistine via een vernevelaar worden geïnhaleerd.
Blaasinfecties (polymyxine B kan worden gebruikt voor blaasspoeling)
Ernstige infecties veroorzaakt door gevoelige bacteriën die zeer resistent zijn tegen vele andere antibiotica (colistine en polymyxine B gegeven via injectie)
Voor bacitracine: Kan contactdermatitis veroorzaken
Voor colistine en polymyxine B: beschadiging van nieren en zenuwen (bij injectie)*.
* Polypeptide antibiotica worden meestal direct op de oren, huid of ogen aangebracht, maar colistine en polymyxine B worden soms geïnjecteerd als bacteriën resistent zijn tegen alle andere antibiotica en er geen veiliger alternatieven beschikbaar zijn. Bacitracine is niet beschikbaar voor injectie.
(Zie ook Overzicht van antibiotica).
Gebruik van polypeptiden tijdens zwangerschap en borstvoeding
Het risico van bacitracine voor de foetus tijdens de zwangerschap en voor de pasgeborene tijdens het geven van borstvoeding wordt gering geacht omdat bacitracine plaatselijk wordt aangebracht en er weinig van het geneesmiddel in de bloedbaan wordt opgenomen. De veiligheid is echter niet vastgesteld. Hetzelfde geldt voor polymyxine B en colistine wanneer deze plaatselijk worden toegepast.
Polymyxine B en colistine mogen tijdens de zwangerschap alleen via injectie worden ingenomen als de voordelen van de behandeling opwegen tegen de risico's. Bij polymyxine B zijn in dierstudies geen schadelijke effecten op de foetus waargenomen, maar er zijn geen goed opgezette studies gedaan bij zwangere vrouwen. Met colistine zijn schadelijke effecten op de foetus waargenomen in dierstudies. (Zie ook Veiligheid van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap).
Het is niet bekend of het gebruik van polymyxine B of colistine via injectie tijdens de borstvoeding veilig is. (Zie ook Medicatie- en middelengebruik tijdens de borstvoeding).