| Ademhalings-stoornis-syndroom bij pasgeborenen | meer kinderen |
|
Meer: Long- en ademhalingsproblemen bij pasgeborenen: |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
|
Wat is het? Ademnoodsyndroom is een longaandoening bij premature pasgeborenen waarbij de luchtzakken in hun longen niet open blijven omdat een stof die de luchtzakken bekleedt, surfactant genaamd, ontbreekt of onvoldoende is. |
- premature pasgeborenen en pasgeborenen waarvan de moeder tijdens de zwangerschap diabetes had, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van het ademnoodsyndroom.
- pasgeborenen hebben ernstige ademhalingsmoeilijkheden en kunnen er blauw of grijs uitzien door een gebrek aan zuurstof in het bloed.
- de diagnose is gebaseerd op ademhalingsmoeilijkheden, het zuurstofgehalte in het bloed en de resultaten van röntgenfoto's van de borstkas.
- er wordt zuurstof gegeven, er kan continue positieve luchtwegdruk worden gebruikt om de luchtzakken open te houden en een beademingsapparaat kan nodig zijn als de ademhaling voor de pasgeborene te moeilijk wordt.
- soms wordt surfactant gegeven totdat de pasgeborene zelf voldoende surfactant begint te produceren.
- als het lage zuurstofgehalte in het bloed niet kan worden verbeterd met behandeling, kan het syndroom hersenbeschadiging of overlijden veroorzaken.
- als de foetus te vroeg geboren wordt, kan de moeder een injectie met corticosteroïden krijgen om de productie van surfactant door de foetus te versnellen.
(Zie ook Overzicht van algemene problemen bij pasgeborenen).
Ademnood is ademhalingsmoeilijkheden. Pasgeborenen kunnen alleen gemakkelijk ademen als de luchtzakjes (alveoli) in de longen open kunnen blijven en gevuld zijn met lucht. Normaal produceren de longen een stof die surfactant wordt genoemd. Surfactant bedekt het oppervlak van de luchtzakken, waar het de oppervlaktespanning verlaagt. Door de lage oppervlaktespanning kunnen de luchtzakken tijdens de hele ademhalingscyclus open blijven.
Gewoonlijk begint de foetus surfactant aan te maken rond 24 weken zwangerschap. Tussen 34 en 36 weken zwangerschap is er genoeg surfactant in de longen van de foetus om de luchtzakken open te laten blijven. Hoe prematuur de pasgeborene, hoe minder surfactant er beschikbaar is en hoe groter de kans dat het ademnoodsyndroom zich na de geboorte ontwikkelt. Het ademnoodsyndroom komt bijna uitsluitend voor bij premature pasgeborenen, maar kan ook voorkomen bij voldragen en bijna voldragen pasgeborenen van wie de moeder diabetes had tijdens de zwangerschap.
Andere risicofactoren zijn meervoudige foetussen (zoals tweelingen, drielingen of vierlingen) en een blanke man zijn.
In zeldzame gevallen wordt dit syndroom veroorzaakt door een mutatie in bepaalde genen die een tekort aan surfactant veroorzaakt. Deze genetisch veroorzaakte vorm van ademnoodsyndroom kan ook voorkomen bij voldragen baby's.
Symptomen
Bij aangetaste pasgeborenen zijn de longen stijf en hebben de luchtzakken de neiging om volledig in te klappen, waardoor de longen lucht verliezen. Bij sommige premature pasgeborenen zijn de longen zo stijf dat de pasgeborene bij de geboorte niet kan beginnen met ademen. Meestal proberen pasgeborenen wel te ademen, maar omdat de longen zo stijf zijn, krijgen ze ernstige ademhalingsmoeilijkheden (ademnood). Symptomen van ademnood zijn onder andere
- zichtbaar moeizame en snelle ademhaling
- retracties (het naar binnen trekken van de borstspieren aan de ribben en onder de ribben tijdens een snelle ademhaling)
- opwaaieren van de neusgaten tijdens het inademen
- grommen tijdens het uitademen
Omdat een groot deel van de longen bij deze aandoening luchtledig is, hebben pasgeborenen met het ademnoodsyndroom een laag zuurstofgehalte in het bloed, wat een blauwachtige of grijze verkleuring van de huid en/of lippen veroorzaakt (cyanose). Bij gekleurde pasgeborenen kan de huid veranderen in kleuren zoals geel-grijs, grijs of wit. Deze veranderingen zijn gemakkelijker te zien aan de slijmvliezen aan de binnenkant van de mond, neus en oogleden.
Over een periode van uren wordt de ademnood meestal ernstiger omdat de spieren die voor de ademhaling worden gebruikt moe worden, de kleine hoeveelheid surfactant in de longen wordt opgebruikt en steeds meer luchtzakken bezwijken. Als het lage zuurstofgehalte niet wordt behandeld, kunnen de hersenen en andere organen van pasgeborenen beschadigd raken en kunnen ze sterven.
Diagnose
- tekenen van ademnood
- bloedonderzoek
- röntgenfoto van de borstkas
- culturen van bloed en soms van hersenvocht
De diagnose van het ademnoodsyndroom is gebaseerd op tekenen van ademnood, zuurstofniveaus in het bloed en abnormale röntgenresultaten van de borstkas.
Het ademnoodsyndroom kan soms gepaard gaan met een aandoening, zoals infectie in het bloed (sepsis) of voorbijgaande tachypneu van de pasgeborene. Daarom kunnen artsen andere onderzoeken doen om deze aandoeningen uit te sluiten. Culturen van bloed en soms hersenvocht kunnen worden gedaan om te zoeken naar bepaalde soorten infecties.
Behandeling
- soms surfactanttherapie
- zuurstof en maatregelen om de ademhaling te ondersteunen
Bij sommige pasgeborenen met ademnoodsyndroom moet na de bevalling een beademingsbuisje in de luchtpijp worden ingebracht. De buis wordt aangesloten op een ventilator (een machine die lucht in en uit de longen helpt stromen) om de ademhaling van de pasgeborene te ondersteunen. Surfactant wordt via het buisje aan de pasgeborene toegediend. Er kunnen meerdere doses surfactant nodig zijn.
Na de bevalling hebben minder premature pasgeborenen en pasgeborenen met licht ademnoodsyndroom mogelijk alleen aanvullende zuurstof nodig of hebben ze zuurstof nodig die wordt toegediend via continue positieve luchtwegdruk (CPAP). Extra zuurstof wordt toegediend via buisjes die in de neusgaten van de pasgeborene worden geplaatst. Met CPAP kunnen pasgeborenen zelf ademen terwijl ze zuurstof onder lichte druk krijgen toegediend.
Behandelingen met Surfactant kunnen tijdens de eerste levensdagen verschillende keren worden herhaald als de ademnood aanhoudt.
Prognose
Met behandeling overleven de meeste pasgeborenen. De natuurlijke productie van surfactant neemt toe na de geboorte. Met voortdurende productie van surfactant en soms met ademhalingsondersteuning en surfactanttherapie (zie Behandeling), verdwijnt het ademnoodsyndroom meestal binnen 4 of 5 dagen.
Sommige kinderen die lange tijd behandeld moeten worden, ontwikkelen bronchopulmonale dysplasie.
Zonder behandeling die het zuurstofgehalte in het bloed verhoogt, kunnen pasgeborenen hartfalen ontwikkelen en schade aan de hersenen of andere organen oplopen of overlijden.
Preventie
Voor de geboorte kunnen artsen de rijpheid van de longen van de foetus testen door het niveau van surfactant in het vruchtwater te meten. Vruchtwater wordt verzameld uit de zak rond de foetus tijdens een procedure die vruchtwaterpunctie wordt genoemd of wordt verzameld uit de vagina van de moeder als de vliezen zijn gescheurd. Het surfactantgehalte helpt artsen bij het bepalen van het beste moment om de foetus ter wereld te brengen. Het risico op ademnoodsyndroom wordt sterk verminderd als de bevalling veilig kan worden uitgesteld totdat de longen van de foetus voldoende surfactant hebben aangemaakt.
Als vroeggeboorte niet kan worden voorkomen, kunnen verloskundigen de moeder injecties met een corticosteroïde (betamethason) geven. De corticosteroïde gaat via de placenta naar de foetus en versnelt de productie van surfactant. Binnen 48 uur nadat de injecties zijn gestart, kunnen de longen van de foetus zo volgroeid zijn dat het ademnoodsyndroom zich waarschijnlijk minder snel zal ontwikkelen na de bevalling of, als het zich toch ontwikkelt, waarschijnlijk milder zal zijn.
Na de bevalling kunnen artsen een surfactantpreparaat geven aan pasgeborenen met een hoog risico op het ontwikkelen van het ademnoodsyndroom. Pasgeborenen met een verhoogd risico zijn diegenen die vóór 30 weken zwangerschapsduur zijn bevallen, vooral diegenen waarvan de moeder geen corticosteroïden heeft gekregen. Het surfactantpreparaat kan levensreddend zijn en vermindert het risico op sommige complicaties, zoals het klappen van de long (pneumothorax). Het surfactantpreparaat werkt op dezelfde manier als natuurlijke surfactant.
Surfactanttherapie wordt aan pasgeborenen gegeven via een buisje in de mond dat naar de luchtpijp leidt (endotracheale intubatie genoemd) en kan onmiddellijk na de geboorte in de verloskamer worden gegeven om te proberen het ademnoodsyndroom te voorkomen voordat de symptomen zich ontwikkelen.
Bronnen: