Zambia september 2009

home → Zambia september 2009

Inleiding.
Een paar jaar geleden hebben we al eens twee weken aan Zambia 'gesnuffeld'. Dat beviel toen erg goed. We vonden dat toen (en nog steeds) een prettig land. Bijna 20x zo groot als Nederland met 13 miljoen inwoners, daarvan wonen er 2 miljoen in de hoofdstad Lusaka (Nederland heeft 16 miljoen inwoners). Buiten de steden kom je dus in Zambia 'niet zo vaak' iemand tegen. De nationale taal is Engels, dat is handig. Het is een economisch en politiek redelijk stabiel land, dat heeft zo zijn voordelen. Voorzieningen voor de toeristen zijn er (bijna) niet, uitgezonderd in Lusaka, Livingston (Victoria Falls!) en een paar grotere natuurparken. Wij houden wel van een beetje self-supporting pionieren 'buiten de beschaving'.

Uitrusting.

We reden in een Toyota Landcruiser Troopcarrier 4.2lt diesel (1HD), long-range brandstoftank, 2 reservewielen, hi-lift jack, free wheel hubs. Een rammeltje hier-en-daar, maar hij is uit de bouwjaren 'niet kapot te krijgen'. Een betere (steviger, betrouwbaarder) auto voor zo'n vakantie is nauwelijks te vinden. Aantal defecten tijdens deze reis: 0 (nul). Brandstofverbruik 1 op 9 á 10. Gehuurd bij Limohire in Lusaka (goede service, emails worden binnen 24 uur beantwoord). De kampeeruitrusting (daktent, potten, pannen, bestek, gasfles, stoelen, tafel, kussens, dekens, Engel koelkast, watertankjerricans etc) hoort bij de auto, was basaal, maar prima voor elkaar (en schoon). Omdat het 's nachts in september wel eens koud kan zijn (ca. 10 graden) hadden we onze eigen donzen slaapzakken mee genomen.
Naar schatting zijn we een paar maal ca. 4 dagen lang 'onderweg' = geen gelegenheid om wat voor dingen dan ook in te kopen. Dus we hebben 140 lt diesel in de hoofdtank en nog 2x20 liter bovenop, 2x20 lt water en eten voor een dag of zes.

De route.

Welke gebieden te bezoeken? Goeie vraag. Zambia is groot, dus moeten er keuzes gemaakt worden. Vrijwel geen enkel reisbureau biedt selfdriving aan in Zambia, dus daar zijn ook geen ideeën te vinden. De meeste toeristen gaan naar de bekende wildparken, meestal South-Luangwa. En vaak word je dan ingevlogen. Wij willen zelf rijden, zelf ontdekken. Dus geen vooraf gereserveerde overnachtingsplekken. Kamperen 'op de bonnefooi'. De keus viel op het wildpark Kafue. Dat is nog maar weinig voor toeristen ontwikkeld, evengroot als Wales en ligt op een dag rijden van Lusaka. Aan de oostkant (!) van de Kafue rivier schijnt een track te zijn die de rivier volgt. Schijnt, want daar is niet veel informatie over te vinden ("is er geloof ik wel, 2 jaar geleden een stukje van gereden"). Die track gaat het dus worden, we zien wel hoe ver we komen.
N.B. op sommige kaarten staat ten westen (!) van de Kafue rivier een weg aangegeven die begint (S14.94329 E25.90600) vanaf de doorgaande weg oost-west (M9) en gaat vanaf daar naar het zuiden en volgt de rivier. Die weg loopt (anno 2009) na Chunga (S15.05396 E26.00515) dood! Die weg was er ooit wel, maar de bruggen over de zijrivieren zijn (gedeeltelijk?) verwaarloosd / ingestort.

Degene die 'thuis' is in Garmin spullen ziet dat de route die hiernaast is weergegeven gemaakt is met MapSource en de kaart van Zambia van T4A. Stuur me een e-mail als je geïnteresseerd bent in de waypoints die ik deze reis gebruikt hebt op mijn navi.

Elke foto op deze pagina: klik erop voor een vergroting.

De reis.

Dag 1:   Schiphol - Londen - Lusaka.

Dag 2:   ochtend pickup auto bij Limohire; inkopen gedaan; 's middag de auto neer gezet op camping Eureka (S15.50330 E28.26490). Alle spullen uitgepakt en hun plek in de auto gegeven.

Smaken verschillen gelukkig, wij vinden Pioneer Camp (S15.39650 E28.45070) prettiger.

Dag 3:   de georganiseerde chaos in Lusaka 's ochtends verlaten, geen zin om de hele route naar Kafue in één dag te rijden, dus een plekje gezocht in het Blue Lagoon National Park (S14.97760 E25.99350). Niemand te bekennen daar.

Dag 4:   op weg naar Kafue National Park. Mukambi Lodge (S14.97760 E25.99350), had geen camping meer en verwees ons naar Camp Mayukuyuku (S14.91584 E26.06550), en dat is een uitstekende plek.

Dag 5:  's ochtends een boottochtje op de Kafue rivier (matig), start op het eindpunt van de oude veerweg (S15.000666 E26.01144), 's middags een douche, foto rechts: de boiler wordt warm gestookt.

Dag 6:   nog even een paar kilometer asfalt (er zijn er meer die daar 'gebruik' van maken) en dan de bush in noordwaarts, voorlopig geen verharde wegen meer. Eerst op zoek naar Camp Kafwala (S14.80055 E26.18546), daar zou een campeerplaats zijn; best een leuke plek aan de rivier, maar alles is verlaten. Dus doorgereden naar Camp Lufupa (S14.61632 E26.19095). Foto rechts: zo vangt men hier vis.

Dag 7:   de vlakten ten noorden van Camp Lufupa verkennen; mooi, onafzienbaar groot.

Dag 8:   prachtige 'wegen' (droge tijd, dus gelukkig niet al te veel plassen) en af en toe 'voorbijgangers'.

Dag 10:   camp Lufupa laten we achter ons op weg naar de zuidelijke deel van Kafue. Eerst nog even boodschappen doen op de lokale markt in Mumbwa (S14.91584 E26.06550), Daarna tanken: oeps de benzinepomp is leeg. Want nu? geen ramp want de tank van de auto is nog halfvol en voor nood ligt er 2x20 liter op dak. Maar dan zie je hoe de lokale marktwerking is. Na een kwartiertje om je heen kijken komen er opeens een aantal jongens tevoorschijn met plastic jerrycans. Die weten hoe je geld kunt verdienen! 2x de gewone prijs uit jerrycans van onnaspeurbare inhoud, maar de tank van de auto zit weer vol.

Dag 11:   Camp Mayukuyuku (S14.91584 E26.06550) beviel heel goed, dus daar hebben we de nacht door gebracht. De volgende dag diep 'down south' Kafue in.

Dag 12:   domweg de rivier langs naar het zuiden en inderdaad loopt daar een (soort van) single track, soms wat beter, soms een stuk slechter, maar we rijden een Landcruiser die moet dat kunnen. De volgende overnachting is op de camping bij Puku Pan (S15.21400 E25.97880) We zijn de enige...

Dag 13:   een rustige dag vandaag, beetje rond lummelen, een rondrit gemaakt in de vroege ochtend, 's avonds hebben we ons verwend met een maaltijd op de lodge.

Dag 14:   op naar de volgende overnachting: de camping van Kaingu Lodge (S15.29720 E25.97810).

Dag 15:   beetje rond de camping gewandeld, totdat een olifant vond dat we niet verder mochten (foto links) en een boottocht gemaakt.

Dag 16:   weer verder zuidwaarts; op aanraden van de eigenaar van de Kaingu Lodge de lokale 'chief' bezocht. Er is daar een prachtig schooltje.

Dag 17:   even een dag in de 'bewoonde' wereld, nou ja, er staan een paar huizen en er is een benzine pomp bij de Itechi Techi Dam (S15.759307 E26.021588). We stonden (als enige) op de camping van Camp New Kalala (S15.77350 E26.01200).

Dag 18:   en nog steeds verder zuidelijk, we zijn nog steeds in Kafue National Park. Vandaag de Nanzila Plains op. Minder begroeiïng dan in het noorden, droger, minder groen. De volgende stop is Nanzhila (S15.77350 E26.01200).

Dag 19:   een dag hier gebleven, een rondrit met een local (de locals kennen de leuke plekken) en aan het einde van de dag staat de douche klaar ('bucket shower').

Dag 20:   en dan Kafue uit via lange, lange droge vlaktes.

Dag 21:   onderweg nog een krokodillenfarm bezocht en dan 'eindelijk' weer in de bewoonde wereld.

Dag 22.   bijkomen op Pioneer Camp (S15.39650 E28.45070) in Lusaka.
Dag 23.   naar huis.

Onze mening over Zambia in een paar woorden:  groot, leeg, off the beaten track, vriendelijke mensen, mooie landschappen, alleen de lodges in de natuurparken zijn goed georganiseerd, voor de rest is het motto 'zoek het lekker zelf uit'.
Het aantal collega-toeristen op deze 17 dagen in Kafue was heel overzichtelijk: buiten de lodges-campings helemaal niemand. De hele dag onderweg (9-15h) en geen mensen of auto's zien, daar moet je wel mentaal en fysiek op voorbereid zijn.

Aandachtspunten.

let op het tijdsverschil met Nederland,
als je zelf achter het stuur van een auto gaat zitten haal dan een internationaal rijbewijs bij de ANWB,
wild; als je naar Zambia gaat om groot wild te zien ga dan naar South Luangwa. Kafue is daarvoor niet de goede plek; te groot en ten westen van de Kafue rivier is het park domweg ontoegankelijk. In Kafue heb je de meeste kans op groot wild met Lufupa als standplaats. Dat is zeer waarschijnlijk ook de reden dat Kafue veel minder door toeristen wordt bezocht. Olifanten genoeg (lastig hoor als ze op de weg gaan staan en je kunt er niet voorbij...), leeuwen genoeg gehoord maar niet gezien, 1x een luipaard gezien, cheeta is er wel maar hebben we niet gezien, geen giraffe's, wrattenzwijnen in overvloed, nijlpaarden en krokodillen moet je echt voor oppassen, en de nodige impala's, kudu's enz.

in tegenstelling tot in Botswana zijn de olifanten in Zambia matig gewend aan mensen. Als je in Botswana olifanten tegenkomt: stil gaan staan, motor uit, geen geluid, geen beweging, wachten tot ze weg gaan (een keer 1.5 uur moeten wachten..). In Zambia werd tot voor kort nog op olifanten gejaagd, dus die vinden mensen 'niet leuk'. Als je olifanten tegenkomt: houdt veel afstand, motor niet uitschakelen en zet 'm vast in de achteruit.

commerciële jacht is er nog steeds in Kafue, groot-wild jagers betalen daar grof geld voor (ca. $ 2000 per dag). Even om je heen kijken bij de douane als je het vliegveld verlaat, daar is een speciaal loket waar jagers hun wapens moeten in/uit-checken. We reden in Kafue langs een (soort van) lodge die we niet op een kaart hebben gevonden; we werden met argusogen bekeken. Dat bleek dus een lodge voor jagers te zijn.
wegenkaarten (fatsoenlijke) zijn er nauwelijks in Zambia en zeker niet van Kafue National Park. Je bent volledig aangewezen op de GPS-kaart van T4A. Je hebt daarvoor wel een Garmin GPS nodig waarin je kaarten kunt laden.
het weer in september is overzichtelijk: strak blauw. 's Nachts 10-20 graden, ochtend 10-20, middag 25-35, avond 15-25 graden,
geld en fooi:

afdingen bij locals die handwerk ('craft') op straat aanbieden: lastig, zijn geen richtlijnen voor, afhankelijk waar je het aantreft, op populaire touristische plaatsen biedt 40% en koop het voor 60-70% van de vraagprijs, op een officieel georganiseerde village-tour ding je niet af,
in restaurants is de service niet in de prijs inbegrepen; een tip van 5-10% is gebruikelijk, tenzij je de service slecht vond,
in Lusaka zie je bij parkeerplaatsen mensen met een gekleurd hesje die aanbieden op je auto te letten; dat is een normale dienst (werkgelegenheid), wel doen dus.

bedelen zie je relatief weinig; een heel enkele keer door een paar kleine kinderen bij een benzinepomp, negeren (kost moeite) anders blijven ze terugkomen.
crafts, handwerk - houtsnijwerk wordt veel gemaakt en verkocht door locals, je vind het door het hele land.
als je een door locals georganiseerde trip maakt is de kans groot dat je een school bezoekt, balpennen (eindeloze hoeveelheden) zijn daar altijd erg welkom (geef ze aan de directeur).
electriciteit:

de electriciteit is 220V AC, 50 Hz,
lang niet alle campings hebben 220V op elke plek.
neem altijd een zgn. wereldstekker mee (maar op mijn wereldstekker zat geen Zambia aansluiting...),
naar een ver buitenland heb ik altijd een ongeaarde drie-weg Nederlandse verdeeldoos bij me, ter plaatse koop ik in de supermarkt de lokale stekker en schroef die aan de verdeeldoos,
een eventuele 220V stroomvoorziening op de camping heeft vrijwel altijd maar één aansluiting, het is dus handig om in de supermarkt een twee/drie-weg verdeeldoos te kopen (beide zijden lokale stekkers) met een paar meter kabel,
netstekkers, elektriciteit wereldwijd,
een omvormer 220V AC - 12V DC is handig,
een omvormer 12V DC - 220V AC is handig,
een 'automatic battery protector' is handig (bestelnr. 851744-89 bij Conrad),

internet-café's vind je in de meeste wat grotere steden (en die zijn er niet veel); grotere campings in Lusaka hebben soms (trage) wifi,
GSM doet het in een paar dorpen, maar een gesprek met Nederland kost 'zomaar' vijf euro per minuut. In Kafue doet je GSM dagenlang helemaal niks. Als je dat vervelend vind overweeg dan een satelliet-telefoon te huren.
medisch:

vaccinaties,
malaria (moeraskoorts) is een infectieziekte veroorzaakt door parasieten van het geslacht Plasmodium. Malariamuggen (alleen vrouwtjes, ze steken 's avonds, 's nachts en vroege ochtend) brengen de parasiet over. Jaarlijks overlijden ca. 1 miljoen mensen aan malaria, voor het overgrote deel in Afrika en voor het overgrote deel kinderen jonger dan vijf. Klachten: koortsaanvallen met koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, koorts, braken, diarree en buikpijn. Bij een eenmalig besmettingsmoment zijn de bekende cycli te herkennen. Immuniteit: geen. Vaccin: geen. Preventie: deet, geïmpregneerde klamboe, lange mouwen en broekspijpen. Profylaxe: meest gebruikt zijn malarone (bijsluiter) en lariam (bijsluiter). Malariagebieden per land,
desinfecterende zeep waarbij je geen water en handdoek nodig hebt is handig om onderweg even je handen wat schoner te maken (o.a. te koop bij het Kruidvat als 'handgel'),

hoogseizoen is juli-augustus (dan hebben de Europeanen vakantie), oktober is het heetst; laagseizoen is december t/m april (regentijd), de eerste regens komen eind oktober - half november,
diner: wij 'doen' één op drie: dag 1 macaroni met macaronisaus, dag 2 spagetti met spagettisaus, dag 3 uit eten,
als je in de 'middle of nowhere' zit (en dat is heel vaak het geval), kijk dan 's avonds laat eens naar boven, zo'n fantastische sterrenhemel zie je niet meer in Nederland, inclusief de melkweg, die er wel met witte verf op lijkt getekend zo duidelijk; wel lastig die sterrenhemel bezuiden de evenaar, want ik herken geen enkel sterrenbeeld,
Zambia ligt beneden de evenaar (en voor het grootste deel ten zuiden van de Steenbokskeerkring), in september is het daar voorjaar, om 12 uur overdag staat de zon dus in het noorden (!), het duurt meerdere dagen voor ik daar aan gewend ben; link.
alle coördinaten op deze webpagina: WGS84 (Map Datum) en graden,decimalen (zgn. decimale coördinaten).

Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 06 juni 2012.

	Dag 1: Schiphol - Londen - Lusaka.
		Dag 2: ochtend pickup auto bij Limohire; inkopen gedaan; 's middag de auto neer gezet op camping Eureka (S15.50330 E28.26490). Alle spullen uitgepakt en hun plek in de auto gegeven. Smaken verschillen gelukkig, wij vinden Pioneer Camp (S15.39650 E28.45070) prettiger.
		Dag 3: de georganiseerde chaos in Lusaka 's ochtends verlaten, geen zin om de hele route naar Kafue in één dag te rijden, dus een plekje gezocht in het Blue Lagoon National Park (S14.97760 E25.99350). Niemand te bekennen daar.
		Dag 4: op weg naar Kafue National Park. Mukambi Lodge (S14.97760 E25.99350), had geen camping meer en verwees ons naar Camp Mayukuyuku (S14.91584 E26.06550), en dat is een uitstekende plek.
		Dag 5: 's ochtends een boottochtje op de Kafue rivier (matig), start op het eindpunt van de oude veerweg (S15.000666 E26.01144), 's middags een douche, foto rechts: de boiler wordt warm gestookt.
		Dag 6: nog even een paar kilometer asfalt (er zijn er meer die daar 'gebruik' van maken) en dan de bush in noordwaarts, voorlopig geen verharde wegen meer. Eerst op zoek naar Camp Kafwala (S14.80055 E26.18546), daar zou een campeerplaats zijn; best een leuke plek aan de rivier, maar alles is verlaten. Dus doorgereden naar Camp Lufupa (S14.61632 E26.19095). Foto rechts: zo vangt men hier vis.
		Dag 7: de vlakten ten noorden van Camp Lufupa verkennen; mooi, onafzienbaar groot.
		Dag 8: prachtige 'wegen' (droge tijd, dus gelukkig niet al te veel plassen) en af en toe 'voorbijgangers'.
		Dag 10: camp Lufupa laten we achter ons op weg naar de zuidelijke deel van Kafue. Eerst nog even boodschappen doen op de lokale markt in Mumbwa (S14.91584 E26.06550), Daarna tanken: oeps de benzinepomp is leeg. Want nu? geen ramp want de tank van de auto is nog halfvol en voor nood ligt er 2x20 liter op dak. Maar dan zie je hoe de lokale marktwerking is. Na een kwartiertje om je heen kijken komen er opeens een aantal jongens tevoorschijn met plastic jerrycans. Die weten hoe je geld kunt verdienen! 2x de gewone prijs uit jerrycans van onnaspeurbare inhoud, maar de tank van de auto zit weer vol.
		Dag 11: Camp Mayukuyuku (S14.91584 E26.06550) beviel heel goed, dus daar hebben we de nacht door gebracht. De volgende dag diep 'down south' Kafue in.
		Dag 12: domweg de rivier langs naar het zuiden en inderdaad loopt daar een (soort van) single track, soms wat beter, soms een stuk slechter, maar we rijden een Landcruiser die moet dat kunnen. De volgende overnachting is op de camping bij Puku Pan (S15.21400 E25.97880) We zijn de enige...
		Dag 13: een rustige dag vandaag, beetje rond lummelen, een rondrit gemaakt in de vroege ochtend, 's avonds hebben we ons verwend met een maaltijd op de lodge.
		Dag 14: op naar de volgende overnachting: de camping van Kaingu Lodge (S15.29720 E25.97810).
		Dag 15: beetje rond de camping gewandeld, totdat een olifant vond dat we niet verder mochten (foto links) en een boottocht gemaakt.
		Dag 16: weer verder zuidwaarts; op aanraden van de eigenaar van de Kaingu Lodge de lokale 'chief' bezocht. Er is daar een prachtig schooltje.
		Dag 17: even een dag in de 'bewoonde' wereld, nou ja, er staan een paar huizen en er is een benzine pomp bij de Itechi Techi Dam (S15.759307 E26.021588). We stonden (als enige) op de camping van Camp New Kalala (S15.77350 E26.01200).
		Dag 18: en nog steeds verder zuidelijk, we zijn nog steeds in Kafue National Park. Vandaag de Nanzila Plains op. Minder begroeiïng dan in het noorden, droger, minder groen. De volgende stop is Nanzhila (S15.77350 E26.01200).
		Dag 19: een dag hier gebleven, een rondrit met een local (de locals kennen de leuke plekken) en aan het einde van de dag staat de douche klaar ('bucket shower').
		Dag 20: en dan Kafue uit via lange, lange droge vlaktes.
		Dag 21: onderweg nog een krokodillenfarm bezocht en dan 'eindelijk' weer in de bewoonde wereld.
	Dag 22. bijkomen op Pioneer Camp (S15.39650 E28.45070) in Lusaka. Dag 23. naar huis. Onze mening over Zambia in een paar woorden: groot, leeg, off the beaten track, vriendelijke mensen, mooie landschappen, alleen de lodges in de natuurparken zijn goed georganiseerd, voor de rest is het motto 'zoek het lekker zelf uit'. Het aantal collega-toeristen op deze 17 dagen in Kafue was heel overzichtelijk: buiten de lodges-campings helemaal niemand. De hele dag onderweg (9-15h) en geen mensen of auto's zien, daar moet je wel mentaal en fysiek op voorbereid zijn.