NiMH accu (1.2 volt) t.o.v. alkaline batterij (1.5 volt)
Eneloop / Ladda oplaadbare batterij
1.2 Volt - 1.5 Volt
Jarenlang heeft het me verbaasd dat oplaadbare accu's altijd 1.2 Volt
zijn, terwijl de vergelijkbare batterijen 1.5 Volt zijn.
Dat is toch een verschil van 0.3 Volt. Vier verse alkaline batterijen in mijn fietslamp geven een feller licht dan vier NiMH accu's.
Mijn keukenklok weigert te lopen op twee opgeladen NiMH accu's.
Met vier NiMH accu's (4.8 Volt) hebben mijn portofoons minder bereik (vermogen) dan met vier batterijen (6.0 Volt).
Waarom zijn er geen NiMH (nikkel metaalhydride) accu's die 1.5 Volt hebben?
Dat is omdat de uitgangsspanning niet vrij kan worden gekozen. Die wordt bepaald door de eigenschappen van de gebruikte materialen.
In de praktijk ligt die meestal bij 1.2 Volt. Hogere spanningen worden alleen bereikt door twee of meer cellen in serie te schakelen.
Spanningsverloop
 |
Het spanningsverloop bij oplaadbare accu's is veel vlakker dan bij alkaline-batterijen. De laatste heeft in het begin wel 1.5V, maar dat neemt al snel af. Bij een NiMH-accu gaat dat minder snel, pas aan het eind neemt de spanning snel af. |
Batterij indicator
Vanwege het spanningsverschil bij aanvang (1.2V - 1.5V) en (vooral) het verschil in spanningsverloop tussen batterij en oplaadbare accu's kun je bij een aantal apparaten
(b.v. handsheld navi's) instellen wat voor soort batterij / accu in het apparaat zit. Dan kan dat apparaat beter aangeven (batterij-indicator) hoe lang je nog kunt doen
met de batterij / accu.
NiMH - LSD Eneloop en Ladda
NiMH accu's zijn al sinds 2009 (en nog steeds in
) de meest geavanceerde
AA en AAA's (penlite). Voordeel is hoge
energiedichtheid (tot 2800 mAh) en weinig geheugeneffect, nadeel is een vrij grote zelfontlading (na 24 uur al 10% zelfontlading, daarna 15%
per maand, dus na 1 jaar zijn ze helemaal leeg). Gebruik daarom zogenaamde NiMH
LSD accu's (low-self-discharge,
review), zoals de
Eneloop accu's van Sanyo (AA: 2000 mAh, AAA: 800 mAh)
(test).
De Ladda oplaadbare batterijen van IKEA zijn eneloops met een ander etiket en goedkoper dan de Eneloops.
Dat zijn NiMH accu's met minimale zelfontlading.
Een paar keer ontladen-opladen en dan bewaren in de koelkast. De Eneloop accu's behouden ook hun laadvermogen voor een langere periode, na zes
maanden is nog 90% van de energie behouden en zelfs na een jaar is dat nog 85%. Daarnaast is de Sanyo Eneloop accu tot vier keer krachtiger dan
een normale batterij, waardoor het mogelijk is om bijvoorbeeld met een digitale camera tot vier keer meer foto's te nemen. Eveneens levert de accu
superieure resultaten bij extreme temperaturen (van -10 C° tot +50 C°). Last but not least zijn de voordelen voor het milieu duidelijk. De Eneloop
kan duizend maal opgeladen worden voor ze door een andere accu vervangen moet worden. De accu's zijn ook volledig recyclebaar.
Eneloop kopen (Sanyo is in 2010 overgenomen door Panasonic):
pc-cam.nl
batterijenhuis.nl
batterijenzonderverzendkosten.nl
batterijenstunter.nl
Augustus 2017 verschillende tests gelezen: de top is (nog steeds) Panasonic Eneloop 2100, met op de tweede plaats Energizer Recharge Universal.
N.B. In verschillende forums is te lezen dat de Ladda AA van Ikea 'rebranded's zijn van de Eneloop (niet de Pro versie, wel de regular, 2000 mAh, versie).
Advies
- gebruik de IPC-1 van Voltcraft als acculader (te koop bij conrad.nl), dat is een goede, veelzijdige en multifunctionele acculader en druppellader.
- accu's onderhouden, ook NiMh's, doe je door ze eens in de drie maanden volledig te laden-ontladen-laden. Dan blijven ze ‘wakker’. Bewaar ze daarna in de koelkast.
- gebruik oplaadbare accu's alleen in apparaten waar regelmatig stroom wordt gebruikt (radio, speelgoed, fototoestel, navi, portofoon, etc). Niet in apparaten die een heel laag continu verbruik hebben (klok, afstandsbediening), daar kun je beter de 'klassieke' alkaline batterij voor gebruiken.
- als een apparaat veel korter dan verwacht functioneert op NiMH accu's dan is het goed mogelijk dat er 1 slechte accu tussen zit. Check dat met de functie 'Charge Test' van de IPC-1 oplader.
NiMH: apparaat doet het niet, of houdt er snel mee op (zie advies nr.3)
Niet alle apparaten die werken op 1.5V batterijen vinden oplaadbare NiMH accu's even lekker als niet-oplaadbare 1.5V batterijen.
Twee keukenklokken in mijn huis weigeren dienst op een NiMH accu en doen het prima op een 1.5V batterij.
Mijn reiswekker doet het daarentegen prima op een oplaadbare NiMH.
Een (heel oud) navigatiesysteem zegt al na 1 uur dat de batterijen bijna op zijn (en is wel ingesteld op NiMH gebruik).
Geef dus niet te snel een NiMH de schuld, maar probeer eerst een 1.5V batterij.
Wegwerp
Het principe van draagbare energie verpakt in een batterij is al tijden hetzelfde: in een omhulsel zitten twee hermetisch van elkaar gescheiden metalen
in een bad van zure chemicaliën. Zodra je de metalen verbindt (dat gebeurt als je op de knop on drukt van het apparaat waarin de batterij zit) vindt
een chemische reactie plaats waarbij de metaalatomen van opbouw veranderen en vrije elektronen loskomen die van het ene metaalstrookje (-) naar het
andere stromen (+). En dan heb je elektriciteit. De in Nederland meest verkochte batterijen zijn eenmalig te gebruiken alkaline batterijen. Die zijn
er in veel soorten, kwaliteiten en prijzen. Het meest gebruikte type 'AA of penlite' heeft een capaciteit (energieinhoud) van ongeveer 2000
milliampèreuur (mAh). Dat wil zeggen dat ze een apparaat dat 500mA vraagt tot vier uur lang van stroom zouden kunnen voorzien, maar dat halen
alleen de goede batterijen. Meestal zijn dat de dure. Batterijen met icoontjes van camera’s en andere stroomvretende apparaten of de vermelding heavy
duty hebben geen hogere capaciteit, maar kunnen beter ‘pieken’: ze kunnen in korte tijd een stevige stroomstoot leveren. Het voordeel van
alkalinebatterijen is dat ze nauwelijks leeglopen als je ze niet gebruikt, ook al bewaar je ze jarenlang. Het nadeel is dat ze milieuvervuilend zijn
en relatief duur omdat je ze na eenmaaln gebruiken weg moet gooien. In 2006 hebben de batterijfabrikanten, verenigd in de Stibat, bijna 3 miljoen kilo
(een lege penlite weegt ongeveer 25 gram) batterijen ingezameld en gerecycled. Dat is 36 procent van de in 2006 verkochte batterijen. In 2016 moet dat
volgens de Europese richtlijnen 45 procent zijn. Lege batterijen moeten bij het chemisch afval.
Oplaadbaar
Oplaadbare batterijen zijn voller, krachtiger, schoner en al snel goedkoper dan wegwerpbatterijen. Ze worden gekocht door mensen die veel en vaak
batterijen nodig hebben: na drie of vier ont- en opladen ben je al goedkoper uit dan met wegwerpbatterijen. Het nadeel van oplaadbare batterijen is
zelfontlading: ze lopen langzaam uit zichzelf leeg. In de eerste 24 uur al 10 procent, daarna neemt de capaciteit af met ongeveer 15 procent per maand.
In de eerste generatie oplaadbare batterijen zaten nikkel en cadmium (NiCad). NiCads kunnen tegen kou en gaan lang mee, maar ze zijn vanaf 2010 (?)
verboden, omdat cadmium schadelijk is voor de gezondheid. Andere nadelen van NiCad zijn de ingewikkelder laadprocedure, ze moeten eerst geheel
ontladen worden en bovenal de lagere capaciteit (tot 1000mAh). Vanwege die nadelen is het cadmium inmiddels vervangen door metaalhydride (een mix
van vijf verschillende metalen). NiMh-batterijen zijn niet alleen gemakkelijker en minder milieuonvriendelijk, ze hebben ook veel meer capaciteit.
Consumentenbonden doen regelmatig testen van oplaadbare batterijen. Het is de vraag of dat nut heeft, want door de hoge omloopsnelheid van allerlei
soorten batterijen liggen de geteste batterijen vaak al niet meer in de winkel. Het enige anker voor de consument is de IEC-norm: om daaraan te
voldoen moet een NiMh na 500 gebruikscycli nog minstens 60 procent van de oorspronkelijke capaciteit leveren. De overige 40 procent van de batterij
is dan versleten of gekristalliseerd. Meestal door ouderdom of verkeerd gebruik, zoals te vaak snelladen.
Hybride
De batterijfabrikanten hebben een derde generatie batterijen ontwikkeld die de voordelen van oplaadbaar en wegwerp in zich verenigen: je koopt ze vol,
ze lopen nauwelijks leeg (low-self-discharge review) en je
kunt ze honderden keren opladen. Ze heten Hybrio (Uniross) MaxE (Ansmann), Infinium (Panasonic), Eneloop (Sanyo),
ReCyko (GP, vanaf juni) en Ready2use (Varta). Het is een batterij voor mensen die best op de portemonnee en het milieu willen letten, maar geen zin
hebben om teveel over laders en laadtijden na te denken. Deze hybride batterijen hebben een chemische samenstelling waarover de fabrikanten geen
nadere mededelingen willen doen. Experts denken dat het vooral met de isolatielaag tussen de metalen van doen heeft. De capaciteit van hybrio’s is
met rond de 2000mAh wel een stukje lager dan van NiMhs. Volgens de fabrikanten zijn ze tussen de 500 en 1000 keer oplaadbaar en kampen ze met een
luttele 2 procent zelfontlading per maand. De verwachting is dat de fabrikanten de capaciteit van deze hybrio’s de komende jaren zo kunnen opvoeren
dat ze de oplaadbare NiMh en vooral de alkalinebatterijen uit de markt prijzen.
Gebruik daarom Eneloop accu's (AA: 2000 mAh) van Sanyo
(test), Dat zijn NiMH accu's met minimale zelfontlading.
Een paar keer ontladen-opladen en dan bewaren bovenin de koelkast.
De Eneloop batterijen behouden ook hun laadvermogen voor een langere periode, na zes maanden is nog 90% van de energie behouden en zelfs na een jaar
is dat nog 85%. Daarnaast is de Sanyo Eneloop batterij tot vier keer krachtiger dan een normale batterij, waardoor het mogelijk is om bijvoorbeeld
met een digitale camera tot vier keer meer foto's te nemen. Eveneens levert de batterij superieure resultaten bij extreme temperaturen (van -10 C°
tot +50 C°). Last but not least zijn de voordelen voor het milieu duidelijk. De Eneloop kan duizend maal opgeladen worden vooraleer ze door een andere
batterij vervangen moet worden. De batterijen zijn ook volledig recycleerbaar.
Laden
Wat bij een oplaadbare batterij zwaar telt, is een goede lader. In het algemeen geldt dat snelladen (tussen 1 en 4 uur) voor NiMhs beter is dan
langzaam of ultrasnel laden (15 min). Vergelijk het ultrasnel laden met het vullen van een emmer met een brandweerspuit: de emmer krijg je nooit vol.
Voor veel accu's geldt de vuistregel dat de oplaadstroomsterkte (ampere) ongeveer 10% van de maximale capaciteit (mAh) moet zijn.
Als een batterij driekwart vol is, neemt de weerstand toe en heeft alleen steeds langzamer laden zin. Laat de lader niet in het stopcontact zitten als
de batterij geladen is, dan kan slijtage optreden met gevolgen voor de capaciteit. NiCads moet je eerst volledig ontladen en vervolgens een half
etmaal langzaam vol laten druppelen. Het beste is de aanschaf van batterijen met de bijbehorende lader, die zijn in principe voor elkaar geschapen.
Gebruik je vaak en veel verschillende batterijen, investeer dan in een ‘intelligente’ lader. Een intelligente lader laadt de batterij precies vol en
verlengt daarmee de levensduur van de batterij. Zo’n lader heeft apart ladende schachten, zodat het laadproces niet ophoudt wanneer de eerste batterij
vol is, en hij zit propvol elektronica (zogeheten ‘negatieve deltaV’) die de batterij tegen overladen beschermt. De Voltcraft IPC1 (ook wel Lacrosse
iCharger of Technoline BC900 genoemd) is een slimme lader die bovendien de ware capaciteit van batterijen kan meten. Dat is niet alleen leuk, het is
ook belangrijk om te weten, omdat een slechte batterij in een setje de gebruiksduur van de overige batterijen sterk kan bekorten. Let er bij aanschaf
op dat er een 12-volt snoer bijzit, waarmee je de lader ook in de auto kunt gebruiken. Kijk uit met laders op zonne-energie, die bieden zelden
bescherming tegen overladen.
Gebruik
Heel vervelend als halverwege de fotoreportage het toestel stilvalt, heel vervelend als hoog in de Alpen de kaart op het schermpje van de GPS ineens
wegvalt, maar het is te voorkomen. Het belangrijkste bij het gebruik van oplaadbare batterijen is discipline. Houd setjes van hetzelfde merk, dezelfde
leeftijd en (vooral) gelijke capaciteit bij elkaar. Batterijen door elkaar gebruiken is onhandig en schadelijk. Een slechte batterij in een setje wordt
,wanneer die leeg is, door de overige batterijen omgekeerd geladen en gaat versneld kapot. De resterende batterijen krijgen de vereiste stroomsterkte
(het voltage) niet bij elkaar en het apparaat gaat voortijdig uit. Enigszins versleten batterijen kun je beter gebruiken voor minder stroomvretende
taken als klokjes, radio’s en zaklampen. Bewaren doe je batterijen het best koel (bovenin de koelkast) en niet in het apparaat omdat op den duur het
zuur uit de batterij kan lekken. In een warme auto loopt de batterij sneller leeg, en zal bovendien kristallisatie optreden, met alle gevolgen van
dien voor de capaciteit. Batterijen onderhouden, ook NiMhs, doe je door ze eens in de drie maanden volledig te laden-ontladen-laden. Dan blijven ze
‘wakker’. Meer lezen doe je (in het engels) op candlepowerforums.com of
batteryuniversity.com.
| Laatste wijziging: '22 juli 2023 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |