| Bezoar | meer spijsvertering |
| vreemde voorwerpen in het spijsverteringskanaal | |
|
|
 |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
- massa's onverteerbaar materiaal kunnen vast komen te zitten in de maag
- de meeste bezoars veroorzaken geen symptomen
- de diagnose is gebaseerd op röntgenfoto's en andere beeldvormende onderzoeken en op een visueel onderzoek van het spijsverteringskanaal met behulp van endoscopie
- de meeste bezoars moeten met instrumenten of met ingeslikte middelen in stukken worden gebroken of met behulp van een endoscoop of operatief worden verwijderd
De maag is een veel voorkomende verzamelplaats voor verharde, gedeeltelijk verteerde of onverteerde materiaalmassa's die bezoaren worden genoemd. Bezoars kunnen niet door nauwe openingen of ruimten en kunnen dus vastlopen in het spijsverteringskanaal. Bezoars hopen zich meestal op in de maag, maar soms ook elders in het spijsverteringskanaal. Bezoars met een doorsnede van meer dan 2 centimeter kunnen zelden de maag verlaten vanwege de nauwe opening (pylorische sluitspier) waar de maaginhoud doorheen moet om in het eerste deel van de dunne darm (duodenum) te komen.
Er zijn verschillende soorten bezoars. Bezoars worden ingedeeld op basis van waarvan ze zijn gemaakt:
- fytobezoars komen het meest voor en zijn gemaakt van onverteerbaar fruit- en groentemateriaal zoals vezels, schillen en zaden
- diospyrobezoaren, een soort fytobezoaren, worden gemaakt van vruchten die kaki's worden genoemd
- trichobezoars worden gemaakt van gedeeltelijk verteerd haar
- farmacobezoaren worden gemaakt van uitgeharde blokken van geneesmiddelen (zoals maagzuurremmers)
- lactobezoaren zijn gemaakt van melkeiwitten en kunnen voorkomen bij zuigelingen die melk krijgen
Bezoars kunnen ook gemaakt zijn van een verscheidenheid aan andere stoffen, waaronder tissuepapier en producten van piepschuim (zoals bekers).
Risicofactoren
Voedsel of andere materialen kunnen zich bij iedereen verzamelen, ook bij kinderen, maar de kans is groter dat ze zich verzamelen bij mensen die bepaalde risicofactoren hebben.
Algemene risicofactoren zijn
- operaties aan het spijsverteringskanaal, met name ingrepen waarbij een deel van de maag of de darmen wordt verwijderd (bijvoorbeeld een maagzweeroperatie of een obesitasoperatie)
- aandoeningen die verhinderen dat de maag het voedsel op de juiste wijze leegt (bijvoorbeeld diabetes, bepaalde auto-immuunziekten en gemengde bindweefselziekte)
- het nemen van bepaalde geneesmiddelen die de samentrekking van de maag vertragen
Risicofactoren die vaker voorkomen bij oudere mensen zijn
- geen tanden
- slecht passend kunstgebit
- voedsel niet volledig kauwen
- een laag niveau van maagzuur hebben (hypochlorhydria)
Trichobezoaren komen het meest voor bij jonge vrouwen met psychische stoornissen die hun eigen haar kauwen en inslikken.
Symptomen
De meeste bezoars blokkeren het spijsverteringskanaal niet volledig en veroorzaken dus geen symptomen. Mensen kunnen zich echter erg vol voelen na het eten van een maaltijd van normale grootte en kunnen last hebben van misselijkheid, braken en pijn. Mensen kunnen ook hun eetlust verliezen en vermageren.
Complicaties
Soms verstoren bezoars het slijmvlies van het maag-darmkanaal en veroorzaken bloedingen, die in de ontlasting kunnen verschijnen (zie Gastro-intestinale bloedingen).
Als bezoars de maag, de dunne darm of, in zeldzame gevallen, de dikke darm geheel of gedeeltelijk verstoppen, kunnen ze krampen, een opgeblazen gevoel, gebrek aan eetlust, misselijkheid en braken veroorzaken (zie Darmobstructie). Soms veroorzaken bezoars intussusceptie (waarbij een segment van de darm in een ander segment schuift, net als de onderdelen van een telescoop) en kunnen de darmen blokkeren. Indien niet behandeld, kan intussusceptie er soms toe leiden dat een deel van het darmweefsel afsterft.
Bezoaren kunnen ook in zeldzame gevallen een perforatie van het spijsverteringskanaal veroorzaken. Bij een perforatie lekt er voedsel, spijsverteringssappen of darminhoud, waaronder ontlasting, in de buikholte. Een dergelijke lekkage is een medisch noodgeval omdat het peritonitis (ontsteking van de peritoneale [buik] holte) kan veroorzaken.
Oorzaak
- beeldvormend onderzoek
- endoscopie
Vaak kan een bezoar worden gezien op beeldvormende onderzoeken, zoals röntgenfoto's, computertomografie (CT) en ultrasonografie van de buik.
Meestal wordt een endoscopie (een visueel onderzoek van het spijsverteringskanaal met behulp van een flexibele buis, een endoscoop) gedaan om de diagnose van een bezoar te bevestigen en om een tumor als oorzaak uit te sluiten. Tijdens de endoscopie kunnen artsen een stukje van een bezoar verwijderen en het onder een microscoop onderzoeken om te zien waar het van gemaakt is, zoals haar of plantaardig materiaal. Artsen kunnen proberen de bezoar tijdens de endoscopie in stukken te breken en te verwijderen.
Behandeling
- maatregelen om de bezoar op te lossen
- endoscopie
- soms chirurgie
Om een bezoaar af te breken en op te lossen, kan een arts mensen met milde symptomen coca-cola of cellulase voorschrijven. Cellulase wordt opgelost in water en gedurende 2 tot 5 dagen via de mond ingenomen. Artsen kunnen ook een ander geneesmiddel geven dat via de mond wordt ingenomen, metoclopramide genaamd. Dit geneesmiddel stimuleert de beweging van de inhoud door de maag en darmen.
Als de bezoar niet oplost of als mensen matige tot ernstige symptomen hebben, kunnen artsen proberen de bezoar te verwijderen door een endoscopie te doen.
Tijdens een endoscopie gebruiken artsen soms een tang, een laser of andere instrumenten om bezoars in stukjes te breken, zodat ze gemakkelijker kunnen worden verwijderd of doorgelaten.
Bezoars die keihard zijn (zoals die van kaki's) moeten meestal operatief worden verwijderd.
Bronnen:
- Merck Manual, professional version
- Merck Manual, consumer version
- Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5. blz.736-737
- Wiki Nederlandstalig
- Wiki Engelstalig
| Laatste wijziging: 01 juli 2022 |