|
|
Wat is het?
De ziekte van Chagas wordt zo genoemd naar zijn ontdekker in 1909, Carlos Ribeiro Justiniano Chagas.
Het is een ziekte die wordt veroorzaakt door de parasiet Trypanosoma cruzi.
Hij kan worden overgedragen via roofwantsen (kissing bugs), besmet sap of via bloed van geïnfecteerde personen.
Deze roofwantsen voeden zich onder andere met bloed van ratten, gordeldieren, andere kleine zoogdieren en mensen.
Zij kunnen allemaal een reservoir zijn voor de T. cruzi-parasiet.
De roofwantsen bijten voornamelijk ’s nachts.
Ze zuigen bloed op en tegelijkertijd lozen ze met T.cruzi besmette ontlasting.
De ontlasting van de wants komt zo in de buurt van de bijtplek op de huid.
Als men hierna over de jeukende plek wrijft, kan de besmette ontlasting tot een infectie leiden.
De besmette ontlasting kan, indien vermengd met voedsel of vruchtensap en andere dranken,
maag-darm infecties bij mensen veroorzaken. Deze infecties kunnen een ernstig beloop hebben.
Na het volwassen worden van de parasieten, barsten de geïnfecteerde cellen open en komen de parasieten in de bloedcirculatie terecht.
Na infectie vermenigvuldigt de parasiet zich intracellulair in het menselijk lichaam.
Roofwantsen nemen met een volgend bloedmaal bij een geïnfecteerd persoon de parasieten op en kunnen weer nieuwe personen infecteren.
Welke gebieden
Van oudsher komt de ziekte vooral voor in Latijns-Amerika.
Maar door de sterk toegenomen mobiliteit in de wereld komt het nu ook voor in de Verenigde Staten van Amerika,
Canada en een aantal Zuid Europese landen.
Het voorkomen van de ziekte varieert sterk per land en per regio.
De ziekte overbrenger reist met ons mee naar gebieden waar hij zich ook op zijn plaats voelt.
Van oudsher vonden de meeste infecties plaats op het platteland waar de roofwantsen veel voorkwamen
in slecht onderhouden of slecht geïsoleerde huizen, met spleten of gaten in de daken en muren,
en met palmbladen als dakbedekking.
In tegenstelling tot Latijns-Amerikaanse landen is er in Europa geen natuurlijke ziekte-overbrenger
van T. cruzi naar de mens, de roofwants komt hier namelijk niet voor, de ziekte kan dan ook niet endemisch worden.
Symptomen
- acute fase duurt 4-8 weken:
-
De acute fase verloopt bij de meeste patiënten asymptomatisch (geen specifieke verschijnslelen)
en duurt 4 – 8 weken. Deze fase kenmerkt zich door een hoge parasitaemie (veel parasieten in het bloed).
Symptomen in de acute fase zijn koorts, een lokale ontstekingsreactie bij een beet van een roofwants
(een rode zwelling rondom het oog en op het ooglid wordt ‘het teken van Romaña’ genoemd),
lymfadenopathie (afwijking in de lymfeklieren) en hepatosplenomegalie
[een gecombineerde vergroting van de lever (hepatomegalie) en van de milt (splenomegalie)].
In zeldzame gevallen verloopt een acute infectie ernstig met cardiale en neurologische symptomen.
Na circa 90 dagen daalt het aantal parasieten in het perifere bloed (bloed in de ledematen)
en blijft de parasiet voornamelijk
intracellulair aanwezig in glad spierweefsel, hartweefsel en gastro-intestinaalweefsel
(maagdarmweefsel) aanwezig.
- chronische fase:
-
Als patiënten niet behandeld worden, komen ze hierna in de chronische fase,
waarbij op termijn met name cardiale (hart) en gastro-intestinale (maag-darm) complicaties kunnen ontstaan.
Cardiale afwijkingen worden hierbij het meest gezien.
Orgaanschade met bijbehorende klachten ontstaat bij 30 tot 40% van de geïnfecteerde patiënten,
10 tot 30 jaar na het moment van de acute infectie.
Re-activatie van de infectie in de chronische fase door immunosuppressie is mogelijk.
Schade in de weefsels wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de parasiet zelf en de ontstekingsreactie
van het lichaam op de parasiet.
- congenitale (moeder-foetus) besmetting:
-
Een congenitale T. cruzi-infectie bij een pasgeboren baby verloopt vaak asymptomatisch.
Als er wel symptomen zijn, dan zijn deze vaak aspecifiek.
Myocarditis (ontsteking van de hartspier) of meningo-encephalitis (hersenvliesontsteking)
zijn ernstige complicaties van een congenitale infectie,
maar worden slechts zelden gezien.
De complicaties van congenitale (moeder-foetus) infectie
- met name cardiale (hart) en/of gastro-intestinale (maag-darm) afwijkingen -
worden meestal pas later in het leven als zodanig herkend en zijn dan over het algemeen onomkeerbaar.
Diagnose
Arts en ziekenhuis.
Behandeling
- zelf
- arts
-
Er zijn 2 geneesmiddelen in gebruik: benznidazol en nifortimox.
Beide antiparasitaire middelen zijn in Nederland niet geregistreerd en alleen verkrijgbaar
via de WHO of de Braziliaanse overheid.
In de acute fase van de infectie en bij pasgeboren congenitaal geïnfecteerde kinderen
heeft deze therapie een effectiviteit tot 100%.
Medicamenteuze behandeling van patiënten met chronische Chagas is minder effectief.
- onbehandeld
-
Wanneer patiënten niet behandeld worden, blijven zij levenslang geïnfecteerd.
De parasieten infecteren onder meer de spiercellen en zenuwcellen van het hart
en de tractus digestivus (maagdarmkanaal, organen waarlangs het voedsel passeert).
De cellulaire afweerreactie beperkt de vermenigvuldiging van de parasiet, maar kan deze niet klaren.
Van de chronisch geïnfecteerde patiënten ontwikkelt 20-30% klinisch manifeste cardiomyopathie (medisch onmiddellijke herkenbare hartspierziekte).
Deze begint meestal met geleidingsstoornissen, die zichtbaar zijn op het ECG.
De belangrijkste doodsoorzaken bij patiënten die overlijden ten gevolge van deze infectie
zijn plotselinge dood door ventriculaire ritmestoornissen (ritmestoornis in de kamers van het hart) of een compleet hartblok (50%),
overlijden aan de gevolgen van hartfalen (37%) of embolieën (bloedvatverstopping).
Zwangere vrouwen en pasgeboren baby's
De belangrijkste reden voor het uitvoeren van screening op Chagas bij zwangere vrouwen
in landen waar de ziekte endemisch is, is het voorkomen van een chronische infectie bij het kind.
De onomkeerbare hart- en/of maag-darm afwijkingen op latere leeftijd geven veel ziektelast
over een lange periode. Daarnaast is behandeling effectiever naarmate de leeftijd op het moment van infectie,
lager is. Ook geeft behandeling op lagere leeftijd minder bijwerkingen dan behandeling op hogere leeftijd.
Als een zwangere vrouw gediagnosticeerd wordt met de ziekte van Chagas,
is het advies om onderzoek te doen bij eventuele andere kinderen in het gezin,
waardoor ook voor hen vroegtijdige en veelal effectieve behandeling mogelijk wordt.
Bronnen:
|