Hersenvliesontsteking     bacteriële / virale meningitis meer infecties  

N.B. Vaak misleidend 'nekkramp' genoemd.

Virale hersenvliesontsteking

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Meningitis is een infectie van het dunne laagje weefsel dat uw hersenen en ruggenmerg bedekt. Dit laagje weefsel wordt het hersenvlies genoemd. Bij virale meningitis wordt de infectie veroorzaakt door een virus. Virale meningitis is meestal niet zo gevaarlijk als meningitis veroorzaakt door bacteriën (bacteriële meningitis). Virale meningitis begint meestal met koorts, een ziek gevoel, hoofdpijn en spierpijn. Later wordt de hoofdpijn erger en kunt u een stijve nek hebben. Artsen vermoeden een virale meningitis op basis van uw symptomen en de resultaten van een ruggenprik (lumbaalpunctie). Als u hersenvliesontsteking hebt die wordt veroorzaakt door het HIV- of herpesvirus, wordt u behandeld met medicijnen tegen die virussen, maar er zijn geen medicijnen die de meeste soorten virale meningitis behandelen. De meeste mensen met virale meningitis voelen zich binnen een paar weken beter.

Oorzaak   
Veel verschillende virussen kunnen virale meningitis veroorzaken, waaronder:

  • enterovirussen - deze zijn de meest voorkomende oorzaak
  • herpesvirussen, met name genitale herpes
  • virussen die door muggen worden overgebracht (arbovirussen)
  • Lymfocytair choriomeningitisvirus, overgedragen door besmette muizen of hamsters
  • HIV

U kunt de virussen die virale meningitis veroorzaken op verschillende manieren oplopen, afhankelijk van welk virus de oorzaak is:

  • aanraking van besmette ontlasting, wat kan gebeuren wanneer besmette mensen zwemmen in een openbaar zwembad of hun handen niet wassen na gebruik van het toilet
  • seks of ander genitaal contact met een besmet persoon
  • een beet van een insect, zoals een mug
  • inademen van het virus in de lucht
  • aanraken van stof of voedsel met urine of ontlasting van besmette muizen of hamsters
  • het delen van naalden

Symptomen   
De symptomen kunnen lijken op die van bacteriële meningitis, maar zijn meestal milder en verlopen langzamer. In het begin hebt u misschien geen symptomen of symptomen die lijken op een verkoudheid of een maagvirus, zoals:

  • koorts
  • hoest
  • spierpijn
  • overgeven
  • geen hongergevoel

Later, zul je:

  • koorts
  • hoofdpijn
  • een stijve nek waardoor u uw kin niet meer tegen uw borst kunt drukken of waardoor u pijn heeft als u het probeert - uw hoofd in een andere richting bewegen doet misschien minder pijn
  • de meeste mensen, maar niet iedereen, met herpes meningitis hebben ook herpeszweren op hun geslachtsdelen

Diagnose   
Artsen doen tests om te kijken of er virussen in de vloeistof rond uw hersenen en ruggenmerg (ruggenmergvloeistof) zitten. Om het ruggenmergvocht te verkrijgen, doen artsen een ruggenprik (lumbaalpunctie). Bij een ruggenprik steken artsen een lange, dunne naald in uw onderrug. Ze halen er een beetje ruggenmergvloeistof uit voor onderzoek. Voordat de ruggenmergpunctie wordt gedaan, maken artsen soms een MRI of CT-scan.
Artsen zullen ook bloedonderzoek doen naar tekenen van een virale infectie

Hoe een ruggenprik wordt gedaan?
Ruggenmergvloeistof stroomt door een kanaal tussen de middelste en binnenste laag van weefsels (hersenvliezen) die de hersenen en het ruggenmerg bedekken. Om een monster van dit vocht te nemen, brengt een arts een kleine, holle naald in tussen twee botten (wervels) in de lage ruggengraat, onder het punt waar het ruggenmerg eindigt. Gewoonlijk liggen mensen op hun zij met hun knieën tegen hun borst gekruld. Door deze houding wordt de ruimte tussen de wervels groter, zodat de arts kan voorkomen dat hij de botten raakt wanneer de naald wordt ingebracht. Artsen vangen ruggenmergvloeistof op in reageerbuisjes en sturen het naar een laboratorium voor onderzoek.

Behandeling   
Artsen geven u antivirusmedicijnen als de oorzaak van uw meningitis HIV of herpes is. Ze zullen u ook medicijnen geven om uw symptomen te behandelen, zoals acetaminophen tegen koorts en hoofdpijn. De meeste mensen met virale meningitis hebben geen antivirusmedicijnen nodig, omdat ze binnen een paar weken beter worden, met of zonder behandeling. Soms verloopt het herstel langzaam en kan het een paar maanden duren voordat u zich beter voelt.

Bronnen:

Bacteriële hersenvliesontsteking

Het onderstaande is een letterlijke vertaling van de samenvatting uit de Merck Manual, consumer version.

Wat is het?   
Meningitis is een infectie van het dunne laagje weefsel dat uw hersenen en ruggenmerg bedekt. Dit laagje weefsel wordt het hersenvlies genoemd. Bij bacteriële meningitis wordt de infectie van de hersenvliezen veroorzaakt door bacteriën. Zonder behandeling kan hersenvliesontsteking uw hersenen beschadigen en de dood tot gevolg hebben. Daarom is bacteriële meningitis een spoedgeval. Meningitis veroorzaakt door virussen (virale meningitis ) is meestal niet zo gevaarlijk. Oudere kinderen en volwassenen met meningitis hebben meestal koorts, hoofdpijn en een stijve nek Baby's en kinderen jonger dan 2 jaar hebben meestal koorts en lijken geïrriteerd, maar hebben misschien geen stijve nek Naarmate de meningitis verergert, worden mensen slaperig en verward en raken dan in coma Om meningitis vast te stellen, doen artsen een ruggenmergpunctie Artsen behandelen bacteriële meningitis zo snel mogelijk met antibiotica. Vaccins (lezen!) kunnen sommige vormen van meningitis voorkomen. Bacteriële meningitis is gevaarlijk en kan ernstige complicaties veroorzaken als het niet wordt behandeld. Als u denkt dat u of iemand anders hersenvliesontsteking heeft, ga dan meteen naar het ziekenhuis.

Oorzaak   
Bacteriële meningitis ontstaat wanneer bacteriën in de vloeistof terechtkomen tussen uw hersenen en het dunne laagje weefsel dat uw hersenen bedekt.
U kunt de bacterie oplopen van:

Verschillende soorten bacteriën kunnen hersenvliesontsteking veroorzaken. Welke bacterie u heeft, hangt af van uw leeftijd, hoe sterk uw immuunsysteem is en hoe u de infectie heeft opgelopen.

Wat verhoogt mijn risico op het krijgen van bacteriële meningitis?   
Bacteriële meningitis komt niet vaak voor, maar de kans is groter dat u het krijgt als u:

  • contact hebt gehad met iemand met meningitis
  • niet al uw inentingen (vaccins) hebt gehad

U loopt ook meer risico als u:

  • een verzwakt immuunsysteem hebt
  • onlangs een operatie aan uw hersenen of ruggenmerg hebt ondergaan
  • een aangeboren afwijking aan uw schedel of ruggengraat heeft

Symptomen   
De symptomen zijn verschillend, afhankelijk van de leeftijd van de persoon. Op elke leeftijd kunnen de symptomen snel verergeren. Dus als u denkt dat iemand symptomen van meningitis heeft, ga dan meteen met hem of haar naar een arts. Symptomen van hersenvliesontsteking bij zuigelingen en baby's. In het begin kunnen baby's alleen koorts hebben en niet erg ziek lijken. Baby's kunnen echter al snel andere verschijnselen krijgen, zoals:

  • uitslag
  • weigeren te eten
  • vreemd chagrijnig of slaperig zijn
  • aanvallen
  • in tegenstelling tot oudere kinderen, hebben baby's jonger dan 2 jaar meestal geen stijve nek

Symptomen van meningitis bij oudere kinderen en volwassenen.
Oudere kinderen en volwassenen beginnen meestal met milde symptomen die lijken op een verkoudheid of een andere virale infectie. Spoedig daarna krijgen ze:

  • koorts
  • constante hoofdpijn
  • stijve nek
  • soms een uitslag van kleine paarse vlekjes of vlekjes

Als meningitis erger wordt, kunnen oudere kinderen en volwassenen:

  • verward of minder alert worden
  • toevallen krijgen
  • in coma raken

Complicaties   
Kinderen die bacteriële meningitis overleven, hebben soms blijvende complicaties aan de hersenen en zenuwen, zoals:

  • doofheid
  • aanvallen
  • leerstoornissen
  • verhoogde hoeveelheid vocht in de hersenen (hydrocefalus)

Diagnose   
Artsen doen tests om te kijken of er bacteriën in de vloeistof rond uw hersenen en ruggenmerg (ruggenmergvloeistof) zitten. Om het ruggenmergvocht te verkrijgen, doen artsen een: ruggenmergpunctie (lumbaalpunctie). Bij een ruggenprik steken artsen een lange, dunne naald in uw onderrug. Ze halen er een beetje ruggenmergvloeistof uit voor onderzoek. Voordat de ruggenmergpunctie wordt gedaan, maken artsen soms een MRI- of CT-scan.
Hoe wordt een ruggenprik gedaan?
Ruggenmergvloeistof stroomt door een kanaal tussen de middelste en binnenste laag van weefsels (hersenvliezen) die de hersenen en het ruggenmerg bedekken. Om een monster van dit vocht te nemen, brengt een arts een kleine, holle naald in tussen twee botten (wervels) in de lage ruggengraat, onder het punt waar het ruggenmerg eindigt. Gewoonlijk liggen mensen op hun zij met hun knieën tegen hun borst gekruld. Door deze houding wordt de ruimte tussen de wervels groter, zodat de arts kan voorkomen dat hij de botten raakt wanneer de naald wordt ingebracht. Artsen vangen ruggenmergvloeistof op in reageerbuisjes en sturen het naar een laboratorium voor onderzoek.

Behandeling   
Als artsen zelfs maar bacteriële meningitis vermoeden, zullen ze u één of meer antibiotica via een ader (IV). Omdat bacteriële meningitis zo snel kan verergeren, zullen ze u de antibiotica zo snel mogelijk geven, soms zelfs voordat ze klaar zijn met het onderzoek. Omdat bacteriële meningitis veel ernstige problemen kan veroorzaken, moet u in het ziekenhuis blijven, misschien op de intensive care-afdeling (ICU). In aanvulling op antibiotica kunnen artsen u corticosteroïden geven. Corticosteroïden kunnen complicaties helpen voorkomen door de ontsteking en zwelling in uw hersenen en zenuwen te verminderen. De meeste mensen herstellen volledig van bacteriële meningitis als ze meteen worden behandeld. Te lang wachten met behandeling kan gevaarlijk of zelfs dodelijk zijn.

Preventie   
Twee belangrijke maatregelen zijn:

Er zijn vaccins (lezen!) beschikbaar om sommige vormen van bacteriële meningitis te voorkomen. Sommige van deze vaccins worden voor iedereen aanbevolen en maken deel uit van de routine-inentingen bij kinderen. Andere vaccins zijn alleen bedoeld voor mensen met een hoog risico:

  • kinderen van 2 tot 10 jaar met een zwak immuunsysteem
  • studenten die in een studentenhuis wonen
  • militaire rekruten
  • mensen die reizen naar gebieden waar meningitis vaak voorkomt
  • mensen met een baan die risico's met zich meebrengt, zoals werknemers in een medisch laboratorium

Vraag uw arts welke Vaccins u en uw kinderen moeten krijgen. Als u in nauw contact bent geweest met iemand die meningitis heeft, zullen artsen u antibiotica geven om de kans te verkleinen dat u meningitis krijgt.

Bronnen:

Laatste wijziging: 5 januari 2022
  Einde van de pagina