Bijholteontsteking meer keel, neus, oren  
  voorhoofdsholteontsteking, sinusitus, kaakholteontsteking

Wat is het?   
Een ontsteking van het slijmvlies van één of meerdere bijholten. Dit zijn de holle ruimten achter de neus (neusbijholten), in de bovenkaak en het voorhoofd. Boven en naast de neus bevinden zich holle ruimten in het hoofd, de zgn. neusbijholten, die in directe verbinding staan met de neusholte. De twee voorhoofdholten, gelegen boven de ogen, en de twee kaakholten die zich achter de wangen bevinden, zijn het meest bekend. Minder bekend, maar zeker zo belangrijk, zijn de holten in het zeefbeen. Deze zgn. zeefbeenholten bestaan uit een systeem van vele kleine holten en bevinden zich aan beide kanten tussen de neusholte en de oogkas. De kaakholten en de voorhoofdholten staan via dit zeefbeen met de neus in verbinding. Als laatste holte kennen we nog de wiggebeensholte, ver achterboven in de neus. Er zijn dus acht bijholten, aan beide kanten van het hoofd vier. Deze bijholten staan via afvoerkanaaltjes in verbinding met de neus.
Wanneer u verkouden bent, zwelt het slijmvlies op en raken de kanaaltjes verstopt. Met als gevolg dat slijm en stof, maar ook bacteriën zich in de holten ophopen. Een verwaarloosde verkoudheid kan uitmonden in een kaak- of voorhoofdholteontsteking. De ontstekingen kunnen een chronisch karakter krijgen. Leegzuigen van de holten kan dan nodig gevonden worden. Een KNO-arts kan met een CT-scan van het hoofd goed zien waar de problemen zich voordoen. Ook kan een scheef neustussenschot de reiniging van de holtes belemmeren met een verhoogde kans op een bijholteontsteking tijdens een verkoudheid.

Symptomen   
Een voorhoofdholteontsteking begint meestal met de symptomen van een verkoudheid: loopneus, droge keel, soms pijnlijke keel, niezen, tranende ogen en hoofdpijn. Echter, bij een voorhoofdholteontsteking worden die na een paar dagen gevolgd door typische symptomen als:

  • loopneus, snotneus of verstopte neus
  • geel/groene afscheiding (snot) uit de neus, soms met wat sporen bloed
  • niezen
  • smaak en reuk verdwijnen
  • hevige, bonzende hoofdpijn boven of achter de ogen
  • drukkend of vol gevoel in het hoofd, vooral bij het vooroverbuigen
  • pijn bij het kauwen of pijn in de kiezen
  • soms / vaak koorts

Oorzaak   
Meestal virussen (omdat de onderliggende ziekte een verhoudheid is), of soms een allergie.

Diagnose   
Zie symptomen.

Behandeling   

  • zelf
    • neusspray om het slijmvlies te laten slinken en de neus zo veel mogelijk open te houden
    • 2-3 maal per dag een stoombad boven een kom heet water om het slijm op te lossen. Inhaleer de stoom goed via de neus
    • paracetamol om de pijn te verlichten
  • medicijnen
  • arts
    • Xylometazoline is een middel dat het neusslijmvlies doet slinken. Het vernauwt de bloedvaatjes in het neusslijmvlies. Het wordt gebruikt bij rinitis (neusverkoudheid), otitis media (middenoorontsteking) en sinusitis (bijholteontsteking). Xylometazoline is verkrijgbaar als neusdruppels of als neusspray. Let op: bij langdurig aaneensluitend gebruik is er een duidelijk nadelig effect op het trilhaarslijmvlies van de neus. Hierdoor kan een paradoxaal effect ontstaan, waarbij de neus voortdurend verstopt is. Daarom: nooit langer dan vijf dagen achtereen gebruiken en niet meer dan tien dagen in de maand
  • Antibiotica zijn bij een bijholteontsteking zelden nodig. Ze hebben geen invloed op de klachten of op het herstel van een gewone bijholteontsteking

Hoe lang duurt het   
In het algemeen zijn de klachten binnen een week vanzelf verdwenen (tel hierbij niet de voorafgaande verkoudheid mee). Na tien dagen is tweederde hersteld en na vier weken iedereen. Raadpleeg de huisarts als:

  • de klachten langer dan een week aanhouden
  • er sprake is van koorts die langer dan drie dagen aanhoudt
  • de pijn ondanks pijnstillets niet minder wordt
  • er mogelijk een allergie in het spel is
  • er sprake is van een chronische voorhoofdholteontsteking

Extra info: vliegtuig   
De luchtdruk in een vliegtuig is (veel) lager dan op de grond. Dat drukverschil (met de luchtdruk in de bijholten) kan niet worden weggewerkt omdat de afvoerkanaaltjes verstopt zijn. Dus is er overdruk in de bijholten. Dat uit zich in (stevige) pijn rondom de desbetreffende holte. Dat voelt u ook aan uw oren. Dat kan een onprettig gevoel zijn, wat meestal op te lossen is door te slikken, geeuwen of kauwen. Helpt dat niet, dan biedt de valsalvabeweging wellicht uitkomst: mond dichthouden, neus dichtknijpen en dan uw neus 'snuiten'. Maar wees voorzichtig, want als u het te vaak of (vooral) te hard doet, kan ook dat oorpijn of zelfs letsel veroorzaken. Helpt ook dat niet? Dan zit er maar één ding op: afwachten. Na de landing komt het vanzelf goed.
Voor verkouden passagiers kan vliegen daarom onaangenaam zijn. Veel artsen raden het daarom af om te gaan vliegen bij een bijholteontsteking.
Leesvoer.

Besmettelijk   
Nee, in principe is de voorhoofdholteontsteking niet besmettelijk, maar de onderliggende verkoudheid wel, want die wordt veroorzaakt door een virus dat door de lucht wordt verspreid.

Extra info: roken   
Roken heeft een irriterend effect op het slijmvlies in je neus en holten. Het is daarom beter om in ieder geval gedurende de ontsteking te stoppen met roken.


 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?   
Uw sinussen zijn holle ruimtes achter uw wangen en voorhoofd. Elke sinus komt uit in uw neus. Sinusitis is een ontsteking of infectie in één of meer van uw sinussen.

  • virussen, bacteriën, schimmels en allergieën kunnen sinusitis veroorzaken
  • u kunt een verstopte neus hebben, een loopneus, en pijn in uw gezicht of hoofd
  • sinusitis die langer dan 3 maanden aanhoudt, wordt chronische sinusitis genoemd
  • artsen geven u medicijnen om uw sinussen te helpen draineren, en ze kunnen antibiotica voorschrijven

Oorzaak   
Sinusitis wordt meestal veroorzaakt door een:

  • virale infectie van de bovenste luchtwegen (zoals een verkoudheid); de virale infectie doet het weefsel in uw neus opzwellen. Daarom is uw neus verstopt als u verkouden bent. De zwelling in uw neus blokkeert de openingen naar uw sinussen, waardoor vocht zich ophoopt in de sinussen. Allergieën doen ook de binnenkant van uw neus opzwellen en kunnen sinusitis veroorzaken.

Soms komen bacteriën in het sinusvocht terecht en veroorzaken Bacteriële sinusitis.

Chronische sinusitis komt vaker voor als u:

  • allergieën
  • neuspoliepen
  • blootstelling aan luchtvervuiling of tabaksrook
  • familieleden die vaak sinusitis krijgen

Symptomen   
Symptomen zijn onder andere:

  • gele of groene pus (dikke vloeistof) uit uw neus
  • druk en pijn in uw gezicht
  • verstopte neus
  • slechte adem
  • slijm ophoesten, vooral 's nachts
  • oms een ziek gevoel over het hele lichaam, koorts en rillingen

Ga onmiddellijk naar een dokter als u deze symptomen en ook een ernstige hoofdpijn heeft en verward bent omdat de infectie zich kan hebben verspreid naar uw hersenen (meningitis).

Diagnose   
Artsen kunnen het zien aan de hand van uw symptomen en een onderzoek. Soms doen artsen:

  • CT-scan om te zien of de infectie zich uitbreidt of dat u chronische sinusitis heeft
  • Endoscopie (een dunne buis met een microscoop in uw neus steken om uw sinussen te bekijken)

Behandeling   
Artsen behandelen sinusitis door uw sinussen te helpen draineren.
Artsen zullen u vertellen om:

  • stoom van een warme douche in te ademen
  • leg warme, natte handdoeken op uw gezicht (over uw sinussen)
  • warme vloeistoffen te drinken
  • spoel een zoutwateroplossing door uw neus of gebruik een zoutwaterspray
  • gebruik een neusspray met decongestivum, zoals fenylefrine

Bij koorts, hevige pijn of voorhoofdsholteontsteking die meer dan 10 dagen aanhoudt, schrijven artsen meestal antibiotica voor.

Als u chronische sinusitis hebt (sinusitis die meer dan 90 dagen duurt), kunnen artsen:

  • u gedurende 4 tot 6 weken antibiotica laten nemen
  • een operatie uitvoeren om uw sinussen te spoelen en ze te helpen draineren

Bronnen:

  • Merck Manual, professional version
  • Merck Manual, consumer version
  • Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5.  blz.1271-1272
  • Beers, Marc H. (red.), 2008, 1e druk. Merck Manual Leeftijd & Gezondheid. Over gezond ouder worden. Bohn Stafleu van Loghum. 926 blz. ISBN 978-90-313-4758-2.  blz.474-476
  • Wiki

Laatste wijziging: 5 januari 2022

  Einde van de pagina