Metastatische (uitgezaaide) bottumoren meer botten, spieren, gewrichten  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat zijn Metastatische bottumoren
Kankers die elders in het lichaam beginnen, kunnen zich uitzaaien (metastaseren) naar de botten.
  • met name borst-, long-, prostaat-, nier-, schildklier- en dikke darmkankers kunnen uitzaaien naar de botten
  • het belangrijkste symptoom is botpijn
  • een beeldvormende test, zoals röntgenfoto's, magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan) of computertomografie (CT-scan), kan de botafwijking aantonen of er moet een weefselmonster worden verwijderd en onderzocht (biopsie)
  • afhankelijk van het type kanker dat is uitgezaaid, kan bestraling, chemotherapie of een operatie worden gedaan
Uitgezaaide bottumoren zijn kankers die vanuit hun oorspronkelijke (primaire) plaats elders in het lichaam naar de botten zijn uitgezaaid (zie Ontwikkeling en verspreiding van kanker).
Kankers met de grootste kans op uitzaaiingen naar de botten zijn onder andere die welke in de volgende gebieden beginnen:
  • borsten
  • longen
  • prostaat
  • nieren
  • schildklier
  • darm
Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker die uitzaait naar het bot. Maar elke vorm van kanker kan uiteindelijk uitzaaien naar het bot. Kanker kan uitzaaien naar elk bot, hoewel het niet gebruikelijk is dat kanker uitzaait naar bot onder de onderarm of de kuit.

Symptomen   
Uitgezaaide bottumoren veroorzaken uiteindelijk pijn in het bot, maar het kan zijn dat ze enige tijd geen symptomen veroorzaken. De pijn kan hevig zijn. De pijn kan optreden in rust of 's nachts en verergert geleidelijk.

Kankergezwellen verzwakken een bot geleidelijk. De zwakte maakt het veel gemakkelijker voor het bot om te breken (fractuur) tijdens het uitvoeren van routinematige activiteiten (pathologische fractuur genoemd).

Diagnose   

Iemand die kanker heeft of heeft gehad en botpijn of zwelling ontwikkelt, wordt door een arts onderzocht op uitgezaaide bottumoren.

Soms maken artsen eerst gewone röntgenfoto's. Met botscans waarbij radioactieve tracers worden gebruikt, kan echter het hele skelet in één keer worden onderzocht en kunnen tumoren worden opgespoord die op gewone röntgenfoto's misschien niet zichtbaar zijn.

Om een enkel botgebied te evalueren, worden andere beeldvormingstests gedaan, zoals MRI-scan (magnetic resonance imaging), CT-scan (computed tomography) of PET-scan (positron emission tomography). PET wordt meestal gecombineerd met computertomografie (PET-CT) om tumoren te evalueren.

Soms veroorzaakt een uitgezaaide bottumor symptomen voordat de oorspronkelijke kanker is ontdekt. De symptomen kunnen botpijn zijn (vooral pijn die op meer dan één plek voorkomt omdat er meerdere tumoren zijn) of een fractuur waarbij de tumor het bot heeft verzwakt (een pathologische fractuur). In deze situaties wordt een biopsie gedaan die aanwijzingen kan geven over de locatie van de oorspronkelijke kanker, omdat het type kankerweefsel vaak onder de microscoop kan worden herkend. Deze informatie kan de arts leiden naar de plaats waar de oorspronkelijke kanker is begonnen (bijvoorbeeld in de longen, borsten, prostaat, nieren, schildklier of dikke darm).

Zodra een uitgezaaide bottumor is gediagnosticeerd, doen artsen andere onderzoeken om te bepalen waar de oorspronkelijke kanker is begonnen. Er kan bijvoorbeeld een röntgenfoto van de borstkas of een CT-scan van de borstkas worden gemaakt om tumoren in de longen op te sporen, of een mammografie om tumoren in de borsten op te sporen.

Behandeling   

  • bestralingstherapie
  • chirurgie om het bot te stabiliseren
  • chirurgie om tumoren te verwijderen
  • maatregelen om botverlies te verminderen

De behandeling van uitgezaaide bottumoren hangt af van het type kanker dat zich heeft uitgezaaid naar het bot. Sommige typen reageren op chemotherapie, andere op bestralingstherapie, weer andere op beide en weer andere op geen van beide. Bestraling is meestal het meest effectief.

Chirurgie om het bot te stabiliseren wordt vaak gedaan om fracturen te behandelen en soms zelfs om fracturen te voorkomen. Chirurgie voor pathologische fracturen kan bestaan uit het plaatsen van een staaf in het bot, het gebruik van platen en schroeven om het bot te stabiliseren of het verwijderen van het aangetaste bot en het opnieuw opbouwen van het ledemaat en het gewricht.

Als de oorspronkelijke (primaire) kanker is verwijderd en er slechts een enkele tumor in het bot achterblijft, vooral als de tumor zich jaren na de oorspronkelijke tumor heeft ontwikkeld, wordt de enkele tumor operatief verwijderd en wordt het bot opnieuw opgebouwd. Soms wordt deze verwijdering en heropbouw gecombineerd met bestralingstherapie, chemotherapie of beide. Deze combinatie van behandelingen geneest de kanker zelden, maar kan de levenskwaliteit van de persoon aanzienlijk verbeteren, evenals de functie of het uiterlijk van het ledemaat.

Het doel van de behandeling is om het verlies van botweefsel te minimaliseren, pijn te verlichten en mobiliteit mogelijk te maken.

Verlies van botweefsel kan pijn veroorzaken en ervoor zorgen dat botten gaan breken, waardoor een operatie nodig kan zijn. Botverlies kan geminimaliseerd worden door het gebruik van bestralingstherapie en medicijnen die botverlies voorkomen (zoals bisfosfonaten of denosumab) voordat het botverlies wijdverspreid is en er pijn optreedt.

Om de pijn in de wervelkolom te verlichten kan kyphoplastie of vertebroplastie worden toegepast. Beide procedures kunnen worden uitgevoerd als tumoren ervoor zorgen dat het ruggengraat instort, maar geen druk uitoefenen op het ruggenmerg. Bij kyphoplastie wordt een ballon in het ruggengraat ingebracht die wordt opgeblazen om het bot zijn normale vorm terug te geven en te voorkomen dat het bot verder instort. Vervolgens wordt botcement (methylmethacrylaat) ingespoten. Vertebroplastie is vergelijkbaar met kyphoplastie, behalve dat er geen ballon wordt ingebracht. Als de tumoren dreigen in te zakken waardoor het ruggenmerg onder druk komt te staan en ruggenmergschade kan ontstaan (zoals zwakte of verlamming van de benen), kan een behandeling, zoals een operatie, worden aanbevolen om de druk te verminderen en de wervelkolom te stabiliseren.

Bronnen:

Laatste wijziging: 26 juni 2023 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek
  Einde van de pagina