Multipele sclerose meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel  

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Multiple sclerose is een ziekte die meerdere littekens veroorzaakt op zenuwen in uw hersenen en ruggenmerg. Deze littekens zorgen ervoor dat de zenuwen niet goed werken.

  • u kunt problemen hebben met zien, vreemde gevoelens, zwakke of onhandige bewegingen, of problemen met helder denken
  • u heeft verschillende symptomen op verschillende momenten
  • de symptomen komen en gaan, en u kunt zich goed voelen tussen de periodes van symptomen
  • MS verergert na verloop van tijd
  • de diagnose is gebaseerd op MRI-scan van de hersenen en het ruggenmerg
  • verschillende medicijnen kunnen helpen, maar er is geen genezing mogelijk
  • MS kan invaliditeit veroorzaken, maar de meeste mensen hebben een normale levensduur

In 95% van de gevallen treden de eerste verschijnselen op tussen het vijftiende en vijftigste levensjaar. In 70% tussen de 20 en 40 jaar. Bij vrouwen komt de ziekte tweemaal zoveel voor als bij mannen. Vermoedelijk lijden er in Nederland ongeveer 1 op de 1.000 mensen (circa 16.000 mensen) aan MS. Ieder jaar komen er ruim 200 patiënten bij. Hoewel MS een geleidelijk progressief verloop heeft en aanleiding geeft tot een zekere mate van invaliditeit, is er bij ongeveer 10% van de patiënten een min of meer goedaardig verloop en nauwelijks sprake van invaliditeit. Na tien jaar blijkt 80% van deze MS patiënten nog te kunnen lopen en na twintig jaar is dat iets minder dan de helft.

Oorzaak   
Artsen weten niet wat MS veroorzaakt (idiopatisch). Maar de meeste artsen geloven dat je immuunsysteem je lichaamseigen weefsels aanvalt alsof ze niet van jou zijn. Dit wordt een auto-immuunreactie genoemd. Bij MS valt het immuunsysteem de zenuwen in de hersenen en het ruggenmerg aan en beschadigt ze.

Symptomen   
Omdat MS verschillende zenuwen aantast, zijn de symptomen bij verschillende mensen verschillend. En het patroon van hoe de symptomen komen en gaan is verschillend.

Meestal treden de MS-symptomen plotseling op (flare) en gaan ze daarna weer weg (remissie). Meestal bent u tussen de flares in goede gezondheid. De meeste mensen hebben slechts om het jaar of om de twee jaar een flare, maar bij u kan het vaker voorkomen. Elke flare kan een ander deel van uw lichaam treffen. Flares kunnen een paar dagen tot een paar maanden duren.

Na verloop van tijd kan het zijn dat uw klachten tussen de flares niet helemaal verdwijnen. Bij sommige mensen verdwijnen de symptomen nooit. Wat uw klachtenpatroon ook is, MS verergert langzaam.

EDSS  Expanded Disability Status Scale is een schaal om de ernst en voortgang van de ziekte te meten.

Veel voorkomende vroege symptomen van MS zijn:

  • tintelingen of gevoelloosheid in delen van uw armen, benen, borst, rug of gezicht
  • zwakte, onhandigheid of stijfheid in armen of benen
  • blinde vlekken, wazig zicht of pijn bij het bewegen van één oog

Andere vroege symptomen zijn:

  • dubbel zicht (twee van één ding zien)
  • plotselinge brandende of elektrische schokachtige pijnen in uw rug, benen of arm die uit zichzelf kunnen optreden, wanneer iets u aanraakt of wanneer u uw nek buigt

Latere symptomen van MS kunnen zijn:

  • wankele, onregelmatige bewegingen
  • een deel of het hele lichaam niet kunnen bewegen
  • pijnlijke spierkrampen en spierzwakte
  • problemen met evenwicht en lopen
  • zich moe en zwak voelen
  • langzame, onduidelijke spraak
  • depressie of stemmingswisselingen
  • moeite met denken, onthouden, opletten of beslissingen nemen
  • duizeligheid
  • problemen met het controleren van urineren (plassen) of stoelgang (poepen)

De symptomen kunnen erger worden als u het warm heeft, bijvoorbeeld op een warme dag of bij koorts.

Diagnose   
Er is geen enkel symptoom en geen enkele diagnostische test om afdoende de diagnose MS te kunnen stellen. Vaak wordt gebruik gemaakt diagnostische criteria die naar McDonald (wiki) zijn vernoemd en regelmatig volgens de nieuwste inzichten worden vernieuwd.
Artsen stellen de diagnose MS op basis van uw symptomen en meestal met:

  • MRI-scan van de hersenen en het ruggenmerg
  • soms een ruggenprik

Behandeling   
Om symptoomopflakkeringen te behandelen, gebruiken artsen:

Als corticosteroïden niet helpen, kunnen artsen een bloedbehandeling proberen die plasma-uitwisseling heet.

Om opflakkeringen van de symptomen te helpen voorkomen, gebruiken artsen verschillende geneesmiddelen die uw immuunsysteem ervan weerhouden uw zenuwen aan te vallen.

Artsen kunnen andere geneesmiddelen gebruiken om specifieke symptomen te behandelen, zoals spierspanning, tintelingen, vermoeidheid en depressie.

U kunt het leven met MS vergemakkelijken en invaliditeit helpen voorkomen door:

  • actief te blijven
  • fysiotherapie te volgen
  • zo lang mogelijk zelfstandig te lopen
  • warmte vermijden, zoals hete baden of douches nemen
  • niet te roken
  • vitamine D-supplementen nemen

Bronnen:

Laatste 15 januari 2022
  Einde van de pagina