| Revalidatie na hersenletsel | meer fundamentals |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
Als een beroerte of hoofdletsel hersenweefsel beschadigt maar niet vernietigt, kan het weefsel geleidelijk zijn functie herstellen. Herstel kan 6 maanden tot meerdere jaren duren, maar revalidatie kan het herstel versnellen en completer maken. Vernietigd hersenweefsel kan zijn functie niet herstellen, maar andere delen van de hersenen leren soms een deel van de taken van het vernietigde gebied over te nemen. Revalidatie kan dit leerproces ondersteunen. De mate en snelheid van herstel van de functie kunnen niet met zekerheid worden voorspeld. Daarom wordt met revalidatie begonnen zodra mensen medisch stabiel zijn. Vroegtijdige revalidatie helpt ook complicaties zoals verkorte spieren (contracturen), verzwakte spieren en depressie te voorkomen.
Een gedetailleerde evaluatie van de persoon, inclusief psychologische tests, helpt het revalidatieteam het type en de ernst van de schade vast te stellen. Leden van het team beoordelen vervolgens welke verloren functies baat kunnen hebben bij revalidatietherapie en stellen een programma op dat is afgestemd op de specifieke behoeften van de persoon. Het succes van revalidatie hangt af van de algemene toestand van de persoon, het bewegingsbereik, de spierkracht, de darm- en blaasfunctie, het functionele vermogen vóór het hersenletsel, de sociale situatie, het leervermogen, de motivatie, de copingvaardigheden en de bereidheid om deel te nemen aan een revalidatieprogramma.
Als hersenletsel leidt tot verzwakte of verlamde ledematen, bewegen therapeuten de aangetaste ledematen of moedigen ze de persoon aan om ze te bewegen. Het bewegen van de aangetaste ledematen helpt contracturen te voorkomen of te verlichten en het bewegingsbereik van de gewrichten te behouden. Meestal moeten ook de niet-aangetaste ledematen regelmatig worden getraind om de spiertonus en -kracht te behouden. Van de persoon wordt verwacht dat hij of zij andere activiteiten oefent, zoals bewegen in bed, draaien, van houding veranderen en rechtop zitten. Het is belangrijk voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van een persoon om veilig en zelfstandig uit bed te kunnen komen en naar een stoel of rolstoel te kunnen gaan.
Coördinatieoefeningen kunnen ook nodig zijn. Soms houden therapeuten de niet-aangetaste ledematen vast (dit wordt constraint-induced movement therapy genoemd). Mensen met een gedeeltelijk verlamde arm kunnen bijvoorbeeld een handschoen of mitella dragen aan hun niet-aangetaste arm terwijl ze herhaaldelijk dagelijkse activiteiten oefenen, zoals eten, zich wassen, zich verzorgen, schrijven en deuren openen. Deze strategie helpt de hersenen te herprogrammeren om de verzwakte of verlamde ledematen te gebruiken.
Sommige problemen als gevolg van hersenletsel vereisen specifieke therapieën, bijvoorbeeld therapieën om te helpen bij het lopen (loop- of ambulatietraining), om de coördinatie en het evenwicht te verbeteren, om spasticiteit (onwillekeurige samentrekking van spieren) te verminderen of om gezichts- of spraakproblemen te compenseren. Mensen die moeite hebben met lopen, kunnen leren hoe ze vallen kunnen voorkomen. Ergotherapie kan de coördinatie verbeteren. Warmte- of koudetherapie kan de spasticiteit in spieren tijdelijk verminderen en ervoor zorgen dat spieren kunnen worden gestrekt. Mensen met eenzijdige blindheid kunnen leren hoe ze kunnen voorkomen dat ze tegen deurposten of andere obstakels aanlopen, bijvoorbeeld door hun hoofd naar de aangedane kant te draaien.
Een beroerte of ander hersenletsel, met name een hersenschudding, kan het denkvermogen (cognitie) aantasten. Mensen kunnen problemen hebben met oriëntatie, aandacht en concentratie, waarneming, begrip, leren, het ordenen van gedachten, het oplossen van problemen, het geheugen en de spraak. Welke problemen mensen hebben, hangt af van het letsel. Cognitieve revalidatie is een zeer langzaam proces, moet worden afgestemd op de situatie van elke persoon en vereist een-op-een behandeling. Het doel is om de hersenen opnieuw te trainen en manieren aan te leren om problemen te compenseren. Taken zoals het strikken van een schoenveter worden bijvoorbeeld opgedeeld in eenvoudige onderdelen en geoefend. Verbale, visuele en tactiele (aanraking) signalen, zoals verbale hints, gebaren en kleurcodering, helpen mensen ook om te leren en te onthouden hoe ze de taak moeten uitvoeren.
Bronnen: