| Virale infecties van het centrale zenuwstelsel bij kinderen | meer kinderen |
|
Meer: Veel voorkomende virusinfecties bij baby's en kinderen: |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
Let op: in deze pagina moeten nog de broodnodige links worden aangebracht.
|
Wat is het? Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Infecties van het centrale zenuwstelsel kunnen zeer ernstig zijn. Meningitis tast de membranen aan die de hersenen en het ruggenmerg omgeven. Encefalitis tast de hersenen zelf aan. |
- infecties van het centrale zenuwstelsel (CZS) veroorzaakt door virussen kunnen meningitis en encefalitis veroorzaken.
- de symptomen beginnen meestal met koorts en kunnen evolueren naar prikkelbaarheid, weigering om te eten, hoofdpijn, stijve nek en soms toevallen.
- de diagnose van virale infecties van het centrale zenuwstelsel is gebaseerd op een ruggenprik.
- antivirale medicijnen zijn meestal niet effectief tegen de meeste virussen die infecties van het centrale zenuwstelsel veroorzaken, dus kinderen moeten ondersteunende maatregelen krijgen (zoals vocht en medicijnen om koorts en pijn onder controle te houden).
- veel infecties zijn mild, maar andere zijn ernstig en kunnen de dood tot gevolg hebben.
Virussen die infecties van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) veroorzaken, zijn onder andere herpesvirussen (zie ook infecties met het herpes simplexvirus), arbovirussen, coxsackievirussen, echovirussen en enterovirussen.
Sommige van deze infecties tasten vooral de hersenvliezen aan (de weefsels die de hersenen en het ruggenmerg bedekken) en veroorzaken meningitis. Virale meningitis wordt soms aseptische meningitis genoemd. Meningitis kan ook worden veroorzaakt door bacteriën (zie Acute Bacteriële Meningitis).
Andere virale infecties tasten vooral de hersenen aan en worden encefalitis genoemd. Infecties die zowel de hersenvliezen als de hersenen aantasten, worden meningoencefalitis genoemd.
Meningitis komt veel vaker voor bij kinderen dan encefalitis.
Virussen tasten het centrale zenuwstelsel op twee manieren aan:
- ze kunnen rechtstreeks cellen in de hersenen en het ruggenmerg infecteren en vernietigen.
- bepaalde virale infecties elders in het lichaam kunnen ervoor zorgen dat het immuunsysteem cellen rond de zenuwen aanvalt en beschadigt.
Kinderen krijgen virale infecties van het centrale zenuwstelsel langs verschillende wegen. Pasgeborenen kunnen een herpesvirusinfectie oplopen door contact met geïnfecteerde afscheidingen in het geboortekanaal (zie Infectie met het Herpes Simplex Virus (HSV) bij pasgeborenen). Andere virale infecties worden opgelopen door het inademen van lucht die besmet is met virusbevattende druppeltjes die zijn uitgeademd door een geïnfecteerde persoon. Arbovirusinfecties worden opgelopen door beten van besmette insecten.
Soms ontwikkelen kinderen na een virusinfectie een ontsteking van de zenuwen in de hersenen en het ruggenmerg die postinfectieuze encefalomyelitis of acute gedissemineerde encefalomyelitis wordt genoemd. Deze aandoening veroorzaakt meestal symptomen zoals koorts, hoofdpijn, misselijkheid en braken die optreden een paar weken nadat kinderen hersteld zijn van de initiële virale infectie.
Symptomen
De symptomen van virale meningitis en encefalitis bij oudere kinderen en adolescenten zijn vergelijkbaar met die bij volwassenen: koorts, hoest, spierpijn, braken, gebrek aan eetlust en hoofdpijn, gevolgd door symptomen van meningitis (hoofdpijn, koorts en een stijve nek) of van encefalitis (koorts, hoofdpijn, persoonlijkheidsveranderingen of verwarring, toevallen, verlamming of gevoelloosheid en slaperigheid).
Het onvermogen van baby's om rechtstreeks te communiceren maakt het moeilijk om hun symptomen te begrijpen. Meestal hebben zuigelingen met infecties van het centrale zenuwstelsel echter enkele van de hieronder beschreven symptomen.
Virale infecties van het centrale zenuwstelsel bij pasgeborenen en zuigelingen beginnen meestal met koorts. Pasgeborenen kunnen geen andere symptomen hebben en er aanvankelijk niet ziek uitzien. Zuigelingen ouder dan ongeveer een maand worden meestal prikkelbaar en kieskeurig en weigeren te eten. Braken komt vaak voor. Soms puilt de zachte plek bovenop het hoofd van een pasgeborene (fontanel) uit als de pasgeborene rechtop staat, wat wijst op een verhoogde druk op de hersenen. Omdat irritatie van het hersenvlies verergert door beweging, kan een zuigeling met meningitis meer huilen in plaats van kalmeren als hij wordt opgetild en gewiegd. Sommige baby's ontwikkelen een vreemde, hoge huil.
Zuigelingen met encefalitis hebben vaak toevallen of andere abnormale bewegingen. Zuigelingen met ernstige encefalitis kunnen lethargisch en comateus worden en vervolgens overlijden.
Een infectie met herpes simplex virus, dat vaak geconcentreerd is in slechts één deel van de hersenen, kan leiden tot toevallen of zwakte in slechts één deel van het lichaam. Een zuigeling met herpes simplex virus encefalitis kan ook uitslag hebben op de huid, in de ogen of in de mond. De uitslag bestaat uit rode vlekken met met vloeistof gevulde blaasjes die korsten of korsten vormen voordat ze genezen (zie Infectie met het Herpes Simplex Virus (HSV) bij pasgeborenen).
Postinfectieuze encefalomyelitis kan veel neurologische problemen veroorzaken, afhankelijk van het deel van de hersenen dat beschadigd is. Kinderen kunnen zwakte van een arm of been, gezichts- of gehoorverlies, moeite met lopen, gedragsverandering, verstandelijke beperking of terugkerende aanvallen hebben. Sommige van deze symptomen worden meteen opgemerkt. Andere symptomen worden pas later opgemerkt, bijvoorbeeld wanneer het kind routinetests van het gehoor, het gezichtsvermogen en/of de intelligentie ondergaat. Vaak verdwijnen de symptomen na verloop van tijd, maar soms zijn ze blijvend.
Diagnose
- ruggenpunctie
Artsen maken zich zorgen over de mogelijkheid van meningitis of encefalitis bij elke pasgeborene die koorts heeft, maar ook bij oudere baby's en kinderen die koorts hebben en prikkelbaar zijn of zich anderszins niet normaal gedragen.
Om de diagnose meningitis of encefalitis te stellen, doen artsen een ruggenprik (lumbaalpunctie) om hersenvocht (CSF, de vloeistof die de hersenen en het ruggenmerg omgeeft) te verkrijgen voor laboratoriumanalyse. Bij virale infecties is het aantal witte bloedcellen in de liquor verhoogd, maar worden er geen bacteriën gezien. Er zijn polymerasekettingreactietechnieken (PCR) beschikbaar om herpesvirussen en enterovirussen sneller te identificeren in de liquor.
Bloedtesten die antilichamen tegen virussen detecteren in CSF-monsters kunnen worden gedaan, maar het duurt meestal dagen om deze testen te voltooien.
Een test van hersengolven (elektro-encefalografie) kan worden gebruikt om encefalitis veroorzaakt door het herpesvirus te helpen diagnosticeren.
Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) en computertomografie (CT) kunnen helpen om de diagnose te bevestigen, vooral in gevallen van postinfectieuze encefalomyelitis.
Behandeling
- het kind op zijn gemak houden
- medicijnen tegen koorts of aanvallen
- voor postinfectieuze encefalomyelitis, corticosteroïden of andere behandelingen
De meeste kinderen hebben alleen ondersteunende zorg nodig. Dat wil zeggen dat ze warm moeten worden gehouden en veel vocht en medicijnen moeten krijgen om koorts of aanvallen te behandelen.
Antivirale geneesmiddelen zijn niet effectief voor de meeste infecties van het centrale zenuwstelsel. Infecties veroorzaakt door het herpes simplex virus kunnen echter worden behandeld met acyclovir dat via een ader wordt toegediend.
Postinfectieuze encefalomyelitis kan worden behandeld met corticosteroïden die via een ader worden toegediend en plasmavervanging of immuunglobuline. Immuunglobuline wordt via een ader toegediend en bestaat uit antilichamen uit het bloed van mensen met een normaal immuunsysteem.
Prognose
De prognose varieert sterk afhankelijk van het type infectie. Veel typen virale meningitis en encefalitis zijn mild en het kind herstelt snel en volledig. Andere typen zijn ernstig.
Herseninfectie met het herpes simplex virus is bijzonder ernstig. Zonder behandeling overlijdt ongeveer 50% van de pasgeborenen met encefalitis veroorzaakt door het herpes simplex virus. Meer dan de helft van de overlevenden heeft ernstige neurologische problemen. Als de onbehandelde herpesinfectie naast de hersenen ook andere delen van het lichaam treft, is het sterftecijfer zelfs 85%. Behandeling met acyclovir verlaagt het sterftecijfer en verhoogt het percentage kinderen dat zich normaal ontwikkelt.
Wist u dat...
|
Bronnen: