|
Omvormer
gemodificeerde sinus
sinus
vermogen
power manager
laptop laden
Een omvormer maakt van een 12 Volt gelijkstroom (uit de huishoudaccu van de camper) een 230 Volt wisselstroom (identiek aan wat er thuis uit het stopkontakt komt).
Een goede omvormer is handig (altijd 230V in de camper) en verdient zijn geld terug.
Het aanbod van 12V-230 Volt apparaten is groot en de prijzen zijn veel aantrekkelijker dan speciale 12 Volt producten.
Eenmaal permanent 230 Volt aan boord kan je dit inzetten voor eindeloos veel toepassingen
(laptop, staafmixer, scheerapparaat, opladen gsm-toestellen, laden van fototoestel en/of videoapparatuur,
gebruik van een tv en satellietontvanger, opladen elektrische tandenborstel, magnetron).
Sinus / gemodificeerde sinus
Er zijn twee typen omvormers te koop, namelijk de gemodificeerde sinus omvormers (bv. de Waeco PocketPower SI 102) en de echte sinus omvormers.
Om van 12 Volt gelijkspanning een gemodificeerde sinus te maken is minder moeilijk dan een echte (lees: zuivere) sinus.
Daarom zijn zuivere sinus omvormers ca. 2x zo duur in aanschaf.
Een gemodificeerde sinus omvormer heeft nadelen doordat bij sommige aan te sluiten apparaten een speciale manier van laden (electronica) wordt toegepast
en deze in de war raakt van de getrapte golfvorm die uit een gemodificeerde sinus omvormer komt.
Aan een zuivere sinus omvormer zitten geen functionele nadelen. Het enige te noemen nadeel is dat de aanschafprijs hoger ligt.
De nadelen van een gemodificeerde sinus omvormer kunnen zijn:
- de transformator in een aangesloten apparaat gaat resoneren op de blokgolf. De kans bestaat dat de transformator daarna blijft brommen, ook thuis bij een echte sinus.
- het ontstaan van stoorstrepen door de TV uitzending heen en brom in het geluid.
- meeste airco's geven problemen vanwege inductieve belasting.
- problemen met TL-verlichting vanwege inductieve belasting.
- snelladers voor accu's (bv. voor de schroefboormachine) gaan defect en beschadigen daarbij mogelijk ook nog gemodificeerde sinus omvormer.
- problemen bij opladen van sommige merken elektrische tandenborstels.
Kies dus voor gebruik in de camper altijd voor de 'echte sinus' omvormer. Goedkoop (gemodificeerde sinus) is w.s. duurkoop.
Vermogen
De aanschafprijs is (naast sinus / gemodificeerde sinus) natuurlijk afhankelijk van het vermogen dat hij kan leveren.
Een 150 Watt omvormer is dus goedkoper dan een 600 Watt omvormer.
Hoeveel vermogen er nodig is staat hieronder indicatief aangegeven en is ergens op het internet gevonden:
opladen elektrische tandenborstel | 1 Watt |
satellietontvanger | 25 Watt |
37 cm televisie | 45 Watt |
netvoeding van een laptop | 90 Watt |
staafmixer | 350 Watt |
magnetron | 800 Watt |
Senseo koffiezetter | 1450 Watt |
Bij het inschakelen van apparaten (zoals de TV en magnetron) ontstaat er vaak kortstondig een hoog piekvermogen.
De hoogte ervan verschilt per apparaat, tot 2-3 zoveel als het normaal opgenomen vermogen (nominaal vermogen) komt voor.
Mijn situatie
Als er geen walstroom beschikbaar is dan wil ik een paar apparaten kunnen opladen/gebruiken.
Mijn omvormer moet dus genoeg ampère's kunnen leveren om deze apparaten (één-voor-één) op te laden / gebruiken.
Meten is weten (als je weet wat je meet),
dus het ampèrage is gemeten bij het opladen, thuis in een 230V stopcontact.
| 230 V | 12 V | Watt | Voltcraft Energy Monitor 4000 Pro D
|
2 AA batterijen-oplader | 0.02 A | 0.38 A | 4.6 W |
e-reader | | | |
fietsaccu | 0.85 A | 16.3 A | 200 W |
fototoestel | 0.03 A | 0.58 A | 7 W |
iPod classic 5G op JBL 200iD | 0.04 A | 0.76 A | 9.2 W |
engel koelbox | 0.24 A | 4.00 A | 50 W |
kruimeldief | 0.02 A | 0.38 A | 5 W |
laptop uit, accu laden | 0.17 A | 3.26 A | 39 W |
laptop aan, accu laden | 0.23 A | 4.41 A | 53 W |
laptop aan, accu vol | 0.22 A | 4.21 A | 51 W |
mifi | 0.03 A | 0.59 A | 7 W |
scheerapparaat | 0.01 A | 0.19 A | 3 W |
tablet | 0.05 A | 1.00 A | 12 W |
tandenborstel | 0.02 A | 0.38 A | 5 W |
telefoon | 0.02 A | 0.38 A | 5 W |
senseo koffiezetter | 6.00 A | 115 A | 1380 W | ter vergelijking, want wij zetten koffie m.b.v. gas |
waterkoker 650W | 2.86 A | 55 A | 658 W | ter vergelijking, alleen in gebruik i.c.m. walstroom |
NB. hobbymatige energiemeters (zoals deze Voltcraft) zijn niet nauwkeurig bij kleine vermogens (<0.05A).
|
Ik heb dus een omvormer nodig die minimaal 200 Watt continu kan leveren. Victron heeft de 12/180 (€130,=),
12/350 (€140,=) en 12/800 (€410,=). 180W is te weinig, 800W is (te) veel, dat trekt bij volle belasting ca. 70A uit de huishoudaccu).
Commentaar van RvV: 800W is 'vlees noch vis'. Doe dan 1600W dan kun je een waterkoker gebruiken en een Senseo koffiezetter.
Maar water koken en koffie zetten doen wij op gas, een 1600W omvormer kost € 1050,= en mijn accu's zijn 2x 80Ah.
Wij hebben helemaal geen 1600W nodig. het wordt dus een 350W omvormer (Victron 12/350).
|
Mijn keuze
is de Victron Phoenix Omvormer 12/350
(leverbaar in Schuko of
IEC),
die kan 350 Watt continu leveren met een piek van 700 Watt.
De aan- uitschakelaar is buiten de electriciteitskast op een handig bereikbare plek gezet.
De 230V van de omvormer ís aangesloten op de reeds aanwezige wandcontactdoos van de camper.
|
Laden aan 230 Volt of aan 12 Volt ?
|
Tijdens de reis zijn er allerlei apparaten die regelmatig moeten worden opgeladen.
Sommigen daarvan kan alleen maar aan 230 Volt
(fietsaccu, scheerapparaat, kruimeldief, tandenborstel, fototoestel).
Anderen kan óf aan 12 Volt (huishoudaccu),
óf aan 230 Volt (paal of omvormer) (laptop, tablet, telefoon, ereader, AA(A) batterijen).
Al rijdend:
-
Als je weet dat er aan het einde van de dagreis geen walstroom aanwezig is dan laden we zoveel mogelijk
apparaten (laptop, AA batterijen, telefoon, ereader, tablet) al rijdend aan de 12 Volt.
Dan is een het einde van de rit de huishoudaccu nog steeds 100% vol.
Vrij staan:
- 230 Volt nodig?, dan aan de bovengenoemde Victron omvormer
- 12 Volt kan ook?, dan is het efficiënter om te laden aan de 12 Volt (via de wandcontactdoos (4x) die op de hh-accu aangesloten is)
-
nb: als een apparaat geladen kan worden regelrecht aan de 12 Volt huishoudaccu
(bv. laptop, telefoon, tablet, ereader, AA(A) batterijen) dan doen we dat, want als je dergelijke apparaten aan de 230 Volt
oplaadt dan moet eerst de 12 Volt DC uit de huishoudaccu via de omvormer worden omgezet
in 230 Volt AC en daarna via de lader weer in 12 Volt DC. Dat zorgt voor 10-20% verlies.
Aan de paal:
- 230 Volt nodig?, niks mis mee want dat komt regelrecht uit de paal (omvormer wordt niet gebruikt); check het voltage
- 12 Volt laden?, kan maar hoeft niet, want de hh-accu is altijd vol via de paal; laden kan dus ook aan de 230 Volt
Laptop
- bij voorkeur (hij 'lust' wel wat) al rijdend, want de dynamo van de auto zorgt dat de huishoudaccu vol blijft
-
aan de paal: dan wordt de 230 Volt lader gebruikt
(er is ook nog een Trust universele lader die we ooit een keer nodig hadden.)
-
vrij staan: dan wordt ie opgeladen via een specifiek 12 Volt laadsnoer,
of m.b.v. de Hape AV-64 (de opvolger is de Hape AV65)
(die zet 12V gelijkstroom uit de huishoudaccu om in,
naar wens: 15, 16, 18, 19, 20, 22 of 24V gelijkstroom.
Kijk ook eens bij de DC-DC omvormers van allekabels.nl en
van powerstream).
|
|
Huishoudaccu
|
Alle stroom via een omvormer komt uit de huishoudaccu en die accu heeft een beperkte capaciteit.
Houd dus heel goed in de gaten hoe vol de huishoudaccu is: beneden 11.5 Volt is (bijna) het levenseinde van de accu.
Houd 12 Volt als ondergrens aan.
Advies: monteer een accu-monitor, bv. de Victron BMV-600S (er zal intussen wel een opvolger zijn).
|
Kabels en draaddikte
|
Wees je er van bewust dat er bij 12V gelijkstroom veel Ampères door een draad gaan.
Hou daar dus gedegen rekening mee als je verlengkabels gebruikt.
(Een Senseo koffiezetter is 1380 Watt, als je die via een omvormer op de huishoudaccu aansluit
dan loopt er dus een stroom van 1380/12=115 A
van de huishoudaccu naar de omvormer; daar heb je dus een heeeeeele dikke kabel voor nodig.)
Lees dit draadje op campertechniek.eu
Vuistregel bij 12V gelijkstroom: 4 Ampère per kwadraat millimeter.
Draaddoorsnede (quadraat millimeter=qmm) = [2 x kabellengte (meters) x stroom (Ampère) x 0,0175)] / spanningsverlies (Volt).
Spanningsverlies is maximaal 5% (=0.6V), meestal minder.
Voorbeeld voor een 12V verlengkabel van 3 meter waar een 60W (=5A) omvormer (12V-19V) aan hangt:
draaddoorsnede = [2 x 3 x 5 x 0.0175) / 0.3 = 1.75 qmm (1.75 qmm draad is er niet, dat wordt dan 2.5 qmm).
Nog een formule (die ook rekening houd met het Voltage) voor de draaddikte vind je hier.
|
Victron, markleider
Stroomwinkel
Votronic
Truma TG 1000 sinus
Welke omvormer kiezen
Camperzone, leesvoer
Power Manager. Bij te weinig (walstroom)vermogen kunnen de accu's helpen.
|