| Acute tubulaire necrose | meer nieren, urinewegen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Acute tubulaire necrose is nierschade die wordt veroorzaakt door beschadiging van de tubuluscellen in de nieren (niercellen die vocht en mineralen uit de gevormde urine heropnemen). |
- veel voorkomende oorzaken zijn een lage bloedtoevoer naar de nieren (zoals veroorzaakt door een lage bloeddruk), medicijnen die de nieren beschadigen en ernstige infecties in het hele lichaam
- mensen hebben geen symptomen tenzij het nierschade ernstig is
- de diagnose is voornamelijk gebaseerd op de resultaten van laboratoriumtests
- de behandeling is gericht op de oorzaak, bijvoorbeeld het stoppen van medicijnen die de nieren beschadigen, het geven van intraveneuze vloeistoffen om de bloeddruk te verhogen en het geven van antibiotica om infecties te behandelen
Schade aan de tubuli van de nieren beschadigt het vermogen van de nieren om het bloed te filteren. Hierdoor stapelen afvalstoffen zoals creatinine zich op in de bloedbaan.
Oorzaak
Acute tubulaire necrose ontwikkelt zich meestal enkel bij mensen die ernstig ziek zijn en in het ziekenhuis liggen. De meest voorkomende oorzaken zijn:
- een episode van lage bloeddruk, waardoor er onvoldoende bloed door de nieren stroomt
- medicijnen die de nieren beschadigen
- ernstige infectie van het hele lichaam (sepsis)
De meest voorkomende oorzaken van lage bloeddruk die leiden tot acute tubulaire necrose zijn aanzienlijk bloedverlies (als gevolg van een verwonding of grote operatie), ernstige brandwonden, ernstige lichaamsinfectie (sepsis) en pancreatitis.
Sepsis kan ook rechtstreeks niercellen beschadigen, wat de effecten van de lage bloeddruk veroorzaakt door sepsis verergert.
Medicijnen die de nieren vaak beschadigen zijn onder andere aminoglycoside antibiotica (zoals gentamicine en tobramycine), amfotericine B (een medicijn dat wordt gebruikt om ernstige, lichaamsbrede schimmelinfecties te behandelen), colistimethaat (een antibioticum dat wordt gebruikt om infecties te behandelen die ontstaan bij mensen die voor een andere aandoening in het ziekenhuis zijn opgenomen), vancomycine (een antibioticum dat wordt gebruikt om infecties te behandelen die resistent zijn tegen andere antibiotica) en niet-steroíde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's). Aminoglycosiden zijn vaker een oorzaak bij mensen die ouder zijn, een grote operatie hebben ondergaan of ernstige aandoeningen aan de lever, galblaas of galwegen hebben. In zeldzame gevallen kan blootstelling aan een contrastmiddel tijdens een beeldvormingsprocedure schade aan de nieren veroorzaken (contrastnefropathie).
Acute tubulaire necrose komt vaker voor bij mensen die ouder zijn, ernstig ziek zijn of onderliggende nieraandoeningen, diabetes of beide hebben.
Symptomen
Mensen met acute tubulaire necrose hebben meestal geen symptomen. Als de aandoening echter ernstig is, ontwikkelt zich
nierfalen (verlies van de meeste nierfuncties)
en daalt de urineproductie tot onder het normale niveau. Als het nierfalen ernstig wordt, kunnen mensen misselijk worden en overgeven, zwak worden, onwillekeurige
spierspasmen ontwikkelen en verward raken.
Diagnose
Artsen vermoeden de aandoening meestal wanneer bloedonderzoek tekenen van nierschade aantoont bij mensen die blootgesteld zijn geweest aan een mogelijke oorzaak, zoals een zware operatie, een episode van lage bloeddruk of een medicijn dat de nieren kan beschadigen. Daarom gebruiken artsen andere bloed- en urineonderzoeken om acute tubulaire necrose vast te stellen.
Behandeling
- ondersteunende zorg
Medicijnen die schadelijk zijn voor de nieren worden gestopt. Artsen geven ook intraveneuze vloeistoffen als dat nodig is om een normale bloedstroom naar de nieren te behouden. Infecties en andere onderliggende aandoeningen worden behandeld. Dialyse kan nodig zijn voor mensen die niet reageren op ondersteunende zorg.
Prognose
Het resultaat hangt af van de correctie van de aandoening die acute tubulaire necrose heeft veroorzaakt. Als die aandoening snel op behandeling reageert,
is de nierfunctie meestal binnen 1 tot 3 weken weer normaal. De prognose is meestal beter als het urinevolume groter is dan 400 ml per 24 uur.
Mensen die ernstiger ziek zijn, vooral diegenen die verzorging op een intensive care afdeling nodig hebben, hebben een hoger overlijdensrisico.
Preventie
Wanneer iemand erg ziek is, geven artsen intraveneuze vloeistoffen en soms bloeddrukverlagende medicatie om de bloedstroom naar de nieren normaal te houden.
Medicijnen die schadelijk zijn voor de nieren worden zoveel mogelijk vermeden. Als dergelijke medicijnen toch nodig zijn, wordt de nierfunctie nauwlettend
in de gaten gehouden. Bij mensen met diabetes moet de bloedsuikerspiegel regelmatig worden gecontroleerd.
Bronnen:
| Laatste wijziging: 03 november 2023 |