| Hydrokèle en Varicokèle | meer mannen |
| zwelling van het scrotum | |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Een zwelling van het scrotum (de zak die de testikels omgeeft en beschermt) aan één of beide zijden kan een symptoom zijn van een aandoening van de urinewegen. De zwelling kan klein zijn en alleen worden waargenomen door voorzichtig aan het scrotum te voelen, maar kan ook zeer groot en goed zichtbaar zijn. Sommige aandoeningen die zwelling van de balzak veroorzaken, veroorzaken ook pijn in de balzak. |
Oorzaak
Pijnloze zwelling van het scrotum kan worden veroorzaakt door over het algemeen onschuldige aandoeningen of kan een teken van kanker zijn. Er zijn verschillende oorzaken.
Veel voorkomende oorzaken
De meest voorkomende oorzaken zijn:
- een vochtophoping in het scrotum (hydrokèle)
- een hernia in de lies (liesbreuk)
- verwijding van de aderen die het bloed van de testis vervoeren (Varicokèle )
Een hydrokèle is een aandoening waarbij vocht zich verzamelt tussen de weefsellagen die de testis omringen. Hydrokèle en liesbreuk zijn de meest voorkomende oorzaken bij jongens. Tot 20% van de mannen heeft een varicocele, wat onvruchtbaarheid kan veroorzaken.
Minder vaak voorkomende oorzaken
Minder vaak voorkomende oorzaken zijn:
- een cyste in de bijbal (spermatocele)
- een ophoping van bloed in het scrotum (hematocele)
- ophoping van overtollig vocht in het lichaam (oedeem)
- kanker van een zaadbal
Kanker van de zaadbal is de meest zorgwekkende oorzaak van een pijnloze zwelling in de balzak. Meestal blijkt de zwelling geen kanker te zijn. Maar zaadbalkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen jonger dan 40 jaar en het kan ook voorkomen bij jongere en oudere mannen, dus elke zwelling of knobbel van de zaadbal moet door een arts worden gecontroleerd.
Evaluatie
De volgende informatie kan mannen helpen te weten hoe snel ze naar een arts moeten gaan en wat ze tijdens de evaluatie kunnen verwachten.
Waarschuwingssymptomen
Bij mannen met een knobbel in het scrotum zijn de meest verontrustende tekenen:
- een stevige knobbel die vastzit aan of deel uitmaakt van de zaadbal
- een ballonachtige uitstulping die vanuit de buik in het scrotum uitsteekt en niet kan worden teruggeduwd
Wanneer naar de dokter?
Mannen met een ballonachtige zwelling die vanuit de buik in het scrotum uitsteekt en niet kan worden teruggeduwd, kunnen een liesbreuk hebben die bekneld is geraakt (opgesloten). Zij moeten onmiddellijk een arts raadplegen. Als een pijnloze zwelling plotseling pijnlijk wordt, moeten mannen ook meteen naar de dokter, want de oorzaak kan een liesbreuk zijn die bekneld is geraakt en waarvan de bloedtoevoer is afgesloten (beknelde liesbreuk). Andere mannen moeten naar de dokter gaan als er een afspraak in de praktijk mogelijk is. Een vertraging van een week of zo kan geen kwaad.
Wat doet de dokter?
De arts stelt eerst vragen over de klachten van de man en doet dan een lichamelijk onderzoek. Wat ze tijdens de anamnese en het lichamelijk onderzoek vinden, suggereert vaak een oorzaak van de zwelling en de onderzoeken die eventueel moeten worden gedaan (zie tabel Enkele oorzaken en kenmerken van scrotale zwelling).
Artsen vragen hoe lang de zwelling al aanwezig is en of er verandering in de zwelling optreedt als de man opstaat of gaat liggen of als de druk op de buik toeneemt (zoals bij hoesten of als de man zich inspant om iets op te tillen). Artsen vragen ook naar de medische voorgeschiedenis van de man omdat aandoeningen in andere delen van het lichaam (bijvoorbeeld oedeem gerelateerd aan hartfalen of leverfalen) kunnen bijdragen aan scrotale zwelling.
Het lichamelijk onderzoek wordt gedaan terwijl de man staat en ligt. De arts voelt voorzichtig aan de zaadbal, de bijbal en de zaadstreng om de precieze plaats van de zwelling of knobbel te bepalen en of de zwelling gevoelig is. Soms schijnt de arts met een fel licht achter het scrotum om te zien of er licht doorkomt (transilluminatie). Licht kan vaak wel door een vochtophoping heen (zoals een hydrokèle), maar niet door een vaste knobbel (zoals kanker).
Testen
Soms kan de arts de oorzaak van de zwelling vaststellen op basis van de symptomen en de resultaten van het lichamelijk onderzoek. Als de symptomen en het lichamelijk onderzoek de oorzaak niet aan het licht brengen, is meestal een onderzoek nodig. Vaak is het eerste onderzoek een echografie. Ultrasonografie wordt gedaan wanneer
- artsen niet zeker zijn van de diagnose
- artsen een hydrokèle ontdekken tijdens het onderzoek (ultrasonografie kan de bron van het vocht aantonen)
- transilluminatie geen vocht aantoont in het gebied van de zwelling
Afhankelijk van de resultaten van de echografie kan verder onderzoek worden gedaan naar kanker van de zaadbal. Tests op zaadbalkanker omvatten bloedonderzoek en soms computertomografie (CT) van de buik, het bekken en de borst.
Behandeling
De beste manier om scrotale zwelling te behandelen is de oorzaak van de zwelling aan te pakken. Behandeling is niet altijd nodig. Soms proberen artsen een liesbreuk te verkleinen door zachtjes tegen de uitstekende darm te duwen en deze terug op zijn plaats te dwingen.
Belangrijke punten
|
Bronnen:
- Merck Manual, consumer version
- Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5. blz.1335
- Wiki Nederlandstalig
- Wiki Engelstalig
| Laatste wijziging: 16 januari 2022 | Colofon Disclaimer Privacy Zoeken Copyright © 2002- G. Speek |