| Letsel door inademing van irriterend gas | meer longen en luchtwegen |
Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de online versie van de
Merck Manual, consumer version.
Lees meer over de Merck Manuals.
|
Wat is het? Irriterend gasinhalatieletsel is het gevolg van gassen die bij inademing oplossen in het water van het slijmvlies van de luchtwegen en een ontstekingsreactie veroorzaken. |
- de symptomen hangen af van welk gas of welke chemische stof is ingeademd en hoe diep en hoe lang het is ingeademd.
- symptomen kunnen zijn: irritatie van de ogen of neus, hoesten, bloed in het sputum en kortademigheid.
- röntgenfoto's van de borstkas, computertomografie en ademhalingstests worden gebruikt om te bepalen hoeveel longschade er is opgetreden.
- er wordt zuurstof en medicijnen gegeven om de luchtwegen te openen en ontstekingen te verminderen.
Veel soorten gassen, zoals chloor, fosgeen, zwaveldioxide, waterstofsulfide, stikstofdioxide en ammoniak, kunnen plotseling vrijkomen bij industriële ongevallen en kunnen de longen ernstig irriteren. Gassen zijn ook gebruikt als chemische wapens.
Potentieel gevaarlijke stoffen kunnen worden ingeademd als gassen, dampen, nevels, aërosolen en rook. Giftige stoffen in de lucht kunnen de luchtwegen verwonden (lokale effecten) en kunnen ook het hele lichaam verwonden (systemisch). De meeste irriterende gassen zijn oplosbaar in water en veroorzaken het abrupte begin van irritatieve symptomen op de slijmvliesoppervlakken waarmee ze in contact komen. Deze symptomen, waaronder tranende ogen, een loopneus en een branderig gevoel in de mond en het gezicht, kunnen dienen als waarschuwing om de blootstelling zo mogelijk te vermijden.
Gassen die minder goed oplosbaar zijn in water, zoals stikstofdioxide en fosgeen, hebben slechte waarschuwingseigenschappen. Silovulziekte (die vooral boeren treft) ontstaat door het inademen van dampen die stikstofdioxide bevatten die vrijkomt uit vochtig kuilvoer, zoals verse maïs of granen. Pas 12 uur na blootstelling kan er vocht in de longen ontstaan.
Blootstelling is ook mogelijk buiten het werk. Een veel voorkomende mogelijke blootstelling in huishoudens is het mengen van huishoudelijke ammoniak met schoonmaakmiddelen die bleekmiddel bevatten, waardoor het irriterende gas chloramine vrijkomt.
Zie ook Middelen voor chemische oorlogvoering in de longen en Overzicht van omgevings- en beroepsgebonden longaandoeningen.
Symptomen
Oplosbare gassen zoals chloor, ammoniak en fluorwaterstofzuur veroorzaken binnen enkele minuten na blootstelling aan deze gassen een ernstig brandend gevoel in de ogen, neus,
keel, luchtpijp en grote luchtwegen. Daarnaast veroorzaken ze vaak hoest en bloed in het sputum
(hemoptoë). Ook kokhalzen en
kortademigheid komen vaak voor.
Minder oplosbare gassen zoals stikstofdioxide en fosgeen veroorzaken kortademigheid, die ernstig kan zijn, na een vertraging van 3 tot 4 uur en soms tot 12 uur na blootstelling. Bij minder oplosbare gassen kan langdurige longschade optreden en chronische piepende ademhaling en kortademigheid veroorzaken.
Diagnose
- voorgeschiedenis van blootstelling
- beeldvorming van de borstkas (röntgenfoto of CT-scan)
Een röntgenfoto van de borstkas kan aantonen of zich longoedeem (vocht in de longen) heeft ontwikkeld. Computertomografie is vooral nuttig als mensen symptomen hebben maar hun thoraxfoto er normaal uitziet.
Er wordt een sensor aan de vinger van de persoon bevestigd om de hoeveelheid zuurstof in het bloed te bepalen (pulsoximetrie).
Longfunctietesten worden gebruikt om de chronische effecten te beoordelen als er aanhoudende symptomen zijn na een acuut letsel.
Behandeling
- verwijdering van blootstelling
- ondersteunende ademhalingszorg
De behandeling hangt af van de aard en de ernst van de blootstelling. Verwijdering van de blootstelling en ondersteunende ademhalingszorg is een hoeksteen van de behandeling. Mensen moeten in eerste instantie in de frisse lucht worden gebracht en extra zuurstof krijgen. Mensen die worden blootgesteld aan hoge intensiteit, zoals bij industriële ongevallen, worden vaak eerst behandeld door eerstehulpverleners en vervolgens naar een ziekenhuis vervoerd voor verdere evaluatie en behandeling. Bronchusverwijders, die de luchtwegen openen, en zuurstoftherapie kunnen worden gebruikt bij mensen met een minder ernstige blootstelling.
Prognose
De prognose hangt af van de aard en de ernst van de blootstelling. De meeste mensen met een minder ernstige blootstelling herstellen volledig,
maar mensen kunnen blijvend longletsel ontwikkelen met omkeerbare luchtwegobstructie
(reactief luchtwegdisfunctiesyndroom) of, minder vaak,
bronchiolitis en/of
bronchiëctasieën.
Preventie
De beste manier om blootstelling te voorkomen is om uiterst voorzichtig om te gaan met gassen en chemicaliën. Mensen die thuis schoonmaakmiddelen
of andere chemicaliën gebruiken, moeten in goed geventileerde ruimtes werken.
Boeren moeten weten dat een toevallige blootstelling aan giftige gassen in silo's gevaarlijk is, mogelijk zelfs dodelijk. Mensen mogen een omgeving waar giftige gassen aanwezig kunnen zijn niet betreden om een blootgestelde persoon te redden, tenzij ze beschermende uitrusting hebben.
Wist je dat...
|
Bronnen:
| Laatste wijziging: 01 januari 2024 |