Schedelfractuur meer hersenen, ruggenmerg en zenuwstelsel  
  Schedelbreuk;  Schedelbasisfractuur

 Het onderstaande is de letterlijke vertaling van de samenvatting ('Quick Facts: Just the basics on this topic') uit de online versie van de Merck Manual, consumer version.    Lees meer over de Merck Manuals.

Wat is het?
Een schedelfractuur is een breuk in een bot dat de hersenen omgeeft.

  • schedelfracturen kunnen optreden met of zonder hersenbeschadiging (hersenschudding / hersenkneuzing)
  • symptomen zijn pijn, symptomen van hersenbeschadiging en, bij bepaalde fracturen, vocht dat uit de neus of oren lekt of blauwe plekken achter de oren of rond de ogen
  • computertomografie wordt gebruikt om schedelbreuken vast te stellen
  • veel schedelfracturen vereisen geen behandeling

Schedelfracturen kunnen het gevolg zijn van verwondingen die de huid breken (open verwondingen genoemd) of die de huid niet breken (gesloten verwondingen genoemd).

Bij mensen met een schedelfractuur kan de hersenbeschadiging ernstiger zijn dan bij mensen met een hoofdletsel maar zonder fractuur. Hoe ernstig een schedelfractuur is, hangt deels af van het type en de plaats van de breuk. Als schedelbeenderen breken maar op hun plaats blijven, zijn de hersenen vaak niet beschadigd.

Sommige schedelbreuken verwonden slagaders en aders, die dan bloeden in de ruimten rond het hersenweefsel. Het bloed kan zich ophopen tussen de hersenen en de schedel, waardoor een intracranieel hematoom ontstaat.

Sommige breuken, vooral die aan de achterkant en onderkant van de schedel, scheuren de hersenvliezen, de weefsellagen die de hersenen bedekken. Breuken aan de basis van de schedel, die erg dik is, wijzen erop dat het letsel een grote impact had en dat hersenletsel waarschijnlijker is.

Als een breuk de huid doorbreekt, kunnen bacteriën via de breuk de schedel binnendringen, wat een infectie en ernstig hersenletsel veroorzaakt.

Soms drukken stukken van het gebroken schedelbot naar binnen en beschadigen de hersenen. Dit soort fracturen worden depressieve fracturen genoemd. Een ingedrukte schedelbreuk kan de hersenen blootstellen aan de omgeving en vreemd materiaal, wat leidt tot infectie of de vorming van abces (pusverzamelingen) in de hersenen.

Schedelfracturen bij zuigelingen
Bij zuigelingen met een schedelfractuur steken de hersenvliezen die de hersenen omgeven soms door de fractuur naar buiten en komen ze vast te zitten, waardoor een met vloeistof gevulde zak ontstaat die een groeiende fractuur of leptomeningeale cyste wordt genoemd. De zak ontwikkelt zich na 3 tot 6 weken en kan het eerste bewijs zijn dat de schedel is gebroken.

Symptomen   
Bepaalde symptomen wijzen op een schedelbasisfractuur:

  • cerebrospinaal vocht - het heldere vocht dat tussen de hersenvliezen over het hersenoppervlak stroomt - kan uit de neus (rhinorroe) of oren (otorroe) lekken
  • er kan zich bloed verzamelen achter het trommelvlies, of als het trommelvlies gescheurd is, kan er bloed uit het oor lopen
  • er kunnen blauwe plekken ontstaan achter het oor (slagteken) of rond de ogen (wasbeerogen)

Bloed kan zich verzamelen in de sinussen, die ook gebroken kunnen zijn.
Als de breuk de hersenen heeft beschadigd, kunnen mensen de volgende symptomen hebben:

  • aanhoudende of toenemende slaperigheid en verwarring
  • aanvallen
  • herhaaldelijk braken
  • ernstige hoofdpijn
  • onvermogen om een arm of been te voelen of te bewegen
  • moeite om mensen of de omgeving te herkennen
  • verlies van evenwicht
  • problemen met spreken of zien
  • gebrek aan coördinatie

Diagnose   

Artsen vermoeden een schedelfractuur op basis van de omstandigheden, symptomen en resultaten van een lichamelijk onderzoek bij mensen die een hoofdletsel hebben gehad.

Om een schedelfractuur te bevestigen gebruiken artsen computertomografie (CT-scan). CT is beter dan MRI-scan voor het vaststellen van schedelbreuken. CT of MRI wordt echter meestal gedaan om te controleren op hersenbeschadiging.

Röntgenfoto's van de schedel zijn zelden nuttig bij mensen die hoofdletsel hebben gehad.

Behandeling   

  • voor de meeste fracturen, observatie in het ziekenhuis
  • soms een operatie om vreemde materialen te verwijderen en/of schedelfragmenten terug te plaatsen

De meeste mensen met een schedelfractuur zonder hersenletsel worden opgenomen in het ziekenhuis en geobserveerd. Mensen die aanvallen krijgen, hebben anti-epileptica nodig. Behalve schedelbasisfracturen en schedelinzinkingen vereisen de meeste schedelbreuken geen specifieke behandeling.

Schedelbasisfracturen
Mensen met een schedelbasisfractuur worden opgenomen in het ziekenhuis. Bedrust en verhoging van het hoofd zijn nodig totdat het hersenvocht niet meer lekt. Mensen moeten vermijden hun neus te snuiten, want vaak is ook een sinus bij de neus gebroken. In dat geval kan het snuiten van de neus ertoe leiden dat de lucht uit de neus zich verspreidt naar andere delen van het gezicht of het hoofd.
De meeste scheuren in het hersenvlies sluiten vanzelf binnen 48 uur of in ieder geval binnen een week na het letsel.
Als hersenvocht blijft lekken, kunnen artsen het vocht soms afvoeren door een kleine naald in de onderrug te steken. Als het vocht blijft lekken, wordt het lek operatief gedicht.

Afgeplatte schedel fracturen
Een schedelbasisfractuur verhoogt de kans op infecties omdat de hersenen hierdoor naar buiten kunnen treden. Daarom proberen artsen infectie en abcesvorming te voorkomen door vreemd materiaal en dood weefsel te verwijderen en de schade zoveel mogelijk te herstellen. Artsen tillen schedelfragmenten weer op hun plaats en hechten de wond dicht.

Schedelfracturen bij kinderen
Een kind met een schedelfractuur wordt opgenomen in het ziekenhuis als:

  • symptomen wijzen op mogelijk hersenletsel
  • het kind bewusteloos was, zelfs kort
  • symptomen of CTresultaten wijzen op een schedelbasisfractuur
  • de breuk ontstaat bij een zuigeling
  • kindermishandeling wordt vermoed

Behandeling van leptomeningeale cysten kan bestaan uit alleen observatie, omdat deze met vocht gevulde zakjes soms vanzelf genezen. Bij kinderen die problemen ontwikkelen of dreigen te ontwikkelen, zoals druk op de hersenen of infectie, brengen artsen een katheter in de cyste en laten deze operatief leeglopen. Daarna repareren ze het hersenvlies dat de cyste heeft gevormd.

Wist u dat...
  • Röntgenfoto's van de schedel zijn zelden nuttig bij mensen die hoofdletsel hebben gehad


Bronnen:

  • Merck Manual, consumer version
  • Beers, Marc H. (red.), 2005, 2e druk. Merck Manual Medisch Handboek. Bohn Stafleu van Loghum. 1970 blz. ISBN 978-90-313-4300-5.  blz.519
  • Wiki Nederlandstalig
  • Wiki Engelstalig

Laatste wijziging: 28 oktober 2022 Colofon  Disclaimer  Privacy  Zoeken  Copyright © 2002- G. Speek

  Einde van de pagina